Eski ESK Genel Müdürü Kemaloğlu: Hayvancılık şehirleşti, dövize endeksli hale geldi

TMO ve ESK eski Genel Müdürü İsmail Kemaloğlu, et ve süt fiyatlarındaki artışı son 10 yılda hayvancılığın şehirleşmesine bağlarken, “Hayvancılık yaşam tarzı bu olmayan kitlenin faaliyeti haline dönüştü ve dövize endeksli hale geldi. Hayvanın materyali ithal, yemi ithal, işletmede çalışan Afgan-Suriyeli ithal” dedi.

Radyo Sputnik’te yayınlanan Aysel Alp’le Ankara’dan Haber Var programının konukları Toprak Mahsulleri Ofisi (TMO) ve Et ve Süt Kurumu (ESK) eski Genel Müdürü, Ekonomist İsmail Kemaloğlu ile Oy ve Ötesi Derneği Başkanı Ertim Orkun oldu. Programda; et, süt, yumurta ve soğan fiyatlarındaki artışlarla seçim güvenliği endişeleri masaya yatırıldı.

‘Et meselesi, ot meselesidir’

Soğan fiyatlarındaki artışın asgari ücretlinin doğal olarak birinci gündemi olduğunu belirten Kemaloğlu, hayvancılığın şehirleşmesiyle dövize endeksli bir sektör haline geldiğini, bunun sürdürülemez bir durum olduğunu vurguladı. ‘Et meselesi ot meselesidir’ diyen Kemaloğlu, sözlerini şöyle sürdürdü:

“Biz esasında hayvancılığı kırsaldan koparmamızın derin yaralarını yaşıyoruz. Bizim hayvancılığımız şehirleşti, köylerimiz boşaldı, kırsal terk edildi. Hayvancılık otun olduğu yerde, çayır-meranın olduğu yerde olur. Siz hayvancılığı şehirlerin etrafında, tel örgü içerisinde, yaşam tarzı bu olmayan kitlenin faaliyeti haline dönüştürürseniz iş patlamaya müsait hale gelir. Bugün hayvancılık şehirlerde tamamen dövize endeksli bir sektör. Hayvanın materyali ithal, hayvana yedirdiğimiz yemin yarısı ithal, hayvan işletmesinde çalışan Afgan-Suriyeli ithal. Tamamen ithale dönen bir iktisadi faaliyet. Dünyanın hiçbir yerinde bunun sürdürülebilirliği yok. Çünkü maliyetler, artan kur, artan dünyadaki enerji, aklınıza gelen girdilerle hayvancılıkta da artıyor. Bu sefer maliyetler arttıkça fiyatlar artıyor, bir kısır döngü başlıyor.”

‘Bugün düğmeye basılsa çözüm 2 yıl sürer’

Bir hayvandan süt alınabilmesi için 2 yıl gibi bir süreye ihtiyaç olduğunu belirten Kemaloğlu, “Mesele hayvancılıksa çözüme 1 ay, 1 yıllık bakamayız. Bir hayvanın doğuşundan bizim onu besilik yani kırmızı et tüketimi için beslememize kadar 1,5-2 yıla ihtiyacımız var. Bir hayvandan süt alacaksak, bir buzağı doğduğunda minimum 2 yıla ihtiyaç var. Dolayısıyla bugün düğmeye bassanız da bunun çözümü belli bir süre alacaktır” dedi.

‘Dişi hayvanlar yoğun şekilde kesime gitti’

İşletme maliyetlerinin yükseldiğine dikkat çeken Kemaloğlu, maliyetlerin yükselmesinin et ve süt fiyatları dahil tüm fiyatlama sürecini zincirleme bir şekilde etkilediğini söyledi. Kemaloğlu, şöyle devam etti:

“Hayvan işletmelerinin işletme maliyeti arttı. İşletmenin hayvan başına süt üretim maliyeti artarken satış fiyatı belli bir süre gıda enflasyonu ile mücadele, belli gerekçelerle daraltıldı, biraz baskılandı. Bu sefer ne oldu? İşletmelerde hayvan kapasitesi çok düştü. Aynı şekilde oradaki insanlar da et fiyatları baskılanıp para kazanmayınca bu sefer daralan kırmızı et piyasası aynı zamanda fiyatları da yükseltti. Bir süt işletmesine sütü üretmek için hayvanı beslemenin maliyeti hayvanı satıp ete döndürme anlamında daha zararlı. Bu sefer dişi hayvanlar kesime gitti, yoğun şekilde. Hayvanlar kesime gidince bir süre kırmızı et fiyatını dengeliyor gibi göründü ama sonuçta toplanan süt miktarı azaldı. Süt üretimi son 6 yılın en düşük seviyelerine düşmüş. Anaç hayvanları kestiğimizde sürüyü büyütecek, sayıyı çoğaltacak kaynağı yok ediyoruz demek.”

‘100 bin gönüllü, OCR ile sandık sonuçlarını toplayacak’

Oy ve Ötesi Derneği Başkanı Ertim Orkun ise seçim güvenliği endişelerini gidermek üzere gönüllülerle yürüttükleri çalışmaları anlattı. Türkiye’nin en ücra köşelerindeki sandıklara bile ulaşmayı amaçladıklarını dile getiren Orkun, şunları kaydetti:

“Bu seçim için hedefimiz 100 bin gönüllü ile sahada olmak. Her sandıkta olmasak bile her okulda olmayı hedefliyoruz. Amaçlarımızdan biri de köylerdeki ücra okullara partilerin desteğiyle ulaşabilmek. Bir uygulama hazırladık. Bu uygulamamız ile birlikte biz gün sonunda verileri toplayacağız, bu topladığımız verileri de optik karakter tanıma (OCR) teknolojisi sayesinde çok hızlı bir şekilde dijital hale getireceğiz. Bu yazılımın tanıtımını yapıyoruz, partilere de anlatıyoruz. En azından zor ulaşabileceğimiz bölgelerde partilerin de desteğiyle bu verileri topluyor olmak istiyoruz. Bizim amacımız güvensizlik ortamını kaldırmak. Güven duyularak seçimlerin olmasını sağlamak”

’Hedefimiz, 50 büyük şehirde 50 büyük eğitim’

Gönüllülere 3 ila 3,5 saat süren detaylı bir eğitim verdiklerini anlatan Orkun, ‘bu eğitimleri gönüllülerin olduğu tüm illerde yapmayı planladıklarını’ söyledi. Gönüllülük başvurularının devam ettiğini, 18 yaşını dolduran herkesin gönüllü olabileceğini belirten Orkun, sözlerini şöyle sürdürdü:

“Seçimden iki gün önce başvuruları kapatırız. Gönüllü olan insanlarla iletişime geçiyoruz, eğitimlerimize davet ediyoruz. Çok detaylı bir eğitimimiz var. 3-3,5 saat sürüyor. Yüz yüze eğitim ama online eğitimlerimiz de olacak. Hakkari’de, Batman’da, Van’da, Türkiye’nin her yerinde eğitim veriyoruz. 50 büyük şehirde, 50 büyük eğitim hedefimiz var. 500- bin kişilik dolu dolu salonlarda eğitim vermek istiyoruz. Amacımız eğitmenin yanı sıra orada motivasyon sağlamak, seçim coşkusu yaratmak. Büyük eğitimlerimiz 29-30 Nisan ve 6-7 Mayıs’ta olacak.”