Tayland'da genel seçim sonuçları: Cuntacılara fark atan iki muhalefet partisinden koalisyon sinyali

Güneydoğu Asya'nın kraliyet ve ordu kontrolündeki askeri darbeler ülkesi Tayland'da bugün düzenlenen genel seçimlerden gelen kısmi sonuçlara göre cunta karşıtı muhalefet partileri net zafer kazandı.

Tayland genel seçimlerinden gelen kısmi sonuçlara göre iki muhalefet partisi zafer elde ederken, 2014'te ordunun yönetime el koymasıyla cunta lideri olan ve tartışmalı 2019 seçimlerinden başbakan çıkan Prayut Çan-oça'nın partisi üçüncü sıradaydı.

Genç nesil sandığa damga vurdu

Seçim kampanyasının değişim isteyen genç nesil ile eski ordu komutanı Başbakan Prayut'ta somutlaşan muhafazakar, kralcı düzen arasındaki çatışmaya sahne olmasının ardından, Batılı haber ajansları, ilk sonuçları, "halkın yaklaşık on yıllık ordu destekli hükümeti büyük reddi" olarak değerlendirdi.

Thailand’s opposition takes early lead in general election vote count https://t.co/3w9fDOCZ61

— Irish Examiner (@irishexaminer) May 14, 2023

95 bin seçim merkezinin yaklaşık dörtte üçünde sayılan oylarla şöyle bir manzara ortaya çıktı:

Gençlerin demokrasi yanlısı protesto hareketinin rağbet ettiği, işinsanı Pita Limjaroenrat'ın liderliğindeki reformcu İleri Hareket 8.4 milyon oyla birinci partiliğe yükseldi.

Çok askeri darbe görmüş geçirmiş sürgündeki eski milyarder başbakan Taksin Şinavatra'nın kızı Paetongtarn'un başını çektiği Pheu Thai'ı (Taylılar İçin) 6.9 milyon oyla ikinci parti oldu.

Prayut'un Birleşik Tayland Milleti partisi, 2.8 milyon oyla üçüncü sırada yer aldı.

Thai opposition parties dominated the early vote count in Sunday's national elections, in what was shaping up as a huge rejection of nearly a decade of military-backed government. https://t.co/7evPvLfifR

— RTL Today (@rtl_today) May 14, 2023

Atanmışların seçilmişlerden ağır bastığı sistem

Bu sonuçlar, darbelerin ve mahkeme kararlarının genellikle sandıktan ağır bastığı krallıkta, ordunun yeni bir darbe düzenlemesi ihtimalini de beraberinde getiriyor.

Tayland'da parlamentonun hem alt hem de üst kanadının onayını alan, başbakan koltuğuna oturabiliyor. Başbakan olmak için halkın seçtiği meclisin çoğunluğunu kazanmak yeterli değil. 2017'de cuntanın yazdığı anayasa değişikliğiyle 250 üyesinin tamamının ordu tarafından atandığı senatonun onayı da şart. 2019'daki tartışmalı son seçimde Prayut, karmaşık bir çok partili koalisyonun başında başbakan olmak için senato desteğini kullanmıştı.

İleri Hareket'in 42 yaşındaki lideri Pita Limjaroenrat, partisinin meclisin 500 sandalyesinden 160'ını alabileceğini söyledi. Pita sonucun 'ordu destekli partilerin azınlık hükümeti kurması ihtimaline kapıyı kapattığını' ilan etti.

'Koalisyon kesinlikle ihtimal dahilinde'

Gençlerin desteklediği lider, partisinin Pheu Thai ile görüşmeye çalışacağını ve bir koalisyon anlaşmasına varmalarının 'kesinlikle ihtimal dahilinde' olduğunu söyledi.

Pheu Thai'ın 36 yaşındaki kadın lideri Paetongtarn Şinavatra da İleri Hareket'i seçim başarısından dolayı tebrik etti. Paetongtarn, "Birlikte çalışabiliriz. İleri Hareket ile konuşmaya hazırız, ancak resmi sonucu bekliyoruz" dedi.

Demokrasi yanlısı protestolardan beri ilk seçim

Bu, Tayland kralının gücünü ve harcamalarını kısma talepleriyle 2020'de Bangkok'ta patlak veren gençlerin önderliğindeki demokrasi yanlısı büyük protestolardan beri yapılan ilk seçim oldu.

Kovid-19 kısıtlamaları ve onlarca liderinin tutuklamasıyla seyrekleşen protesto gösterilerinin enerjisi, daha radikal muhalefetteki İleri Hareket'e artan desteği ateşledi.

Y ve Z Kuşağının oyları belirleyici oldu

İleri Hareket, 52 milyonluk seçmenin neredeyse yarısını oluşturan Y ve Z Kuşağından destek aradı.

Daha önce iki başbakan çıkarmış Şinavatra ailesinin partisi Pheu Thai, 2000'lerin başında Taksin'in uyguladığı ekonomi politikalarına hâlâ minnettar kuzeydoğu kırsalındaki geleneksel seçmen üssünden yararlandı.

'Tayland'ı kaos ve yıkımdan kurtarabilecek tek aday' söylemi tutmadı

Başbakan Prayut, oy kullanırken, daha yaşlı seçmenlerin milliyetçi nabzını yakalamaya çalışıp kendini 'Tayland'ı kaos ve yıkımdan kurtarabilecek tek aday' olarak sundu.

Ekonomi, demokrasi, insan hakları 'sıfır'

Ancak ekonomiyi patlatmakla ve pandemide çöken turizmi ayağa kaldıramamakla suçlanan Prayut, insan hakları örgütleri tarafından temel özgürlüklere yönelik büyük baskıdan ve kraliyete hakaret gerekçesiyle ağır hapis cezaları veren acımasız yasalar kapsamındaki kovuşturmalardaki büyük artıştan sorumlu tutuluyor.

İleri Hareket mahkeme kararıyla feshedilir mi?

Nitekim öncülü İleri Gelecek Partisi'nin 2019 seçiminde beklenmedik şekilde iyi performans göstermesinin ardından başına geldiği gibi İleri Hareket'in de mahkeme kararıyla feshedilebileceğine dair söylentiler dolaşıyor.