'Gücü bakımından 25 nükleer bombaya eşdeğer Fas depremi bölgeye dair teorileri değiştirecek’

Fas’ı vuran depremi ‘yıkıcı’ olarak nitelendiren deprem bilimci Prof. Dr. Iyd el-Tarazi, depremin gücünün, bombaların içerdiği madde miktarı bakımından 25 nükleer bombaya eşdeğer olduğunu vurguladı.

Ürdün Haşimi Üniversitesi Sismoloji ve Doğal Afetler Bölümü uzmanı Prof Dr. Iyd el-Tarazi, Fas’ı vuran depremi ‘yıkıcı’ olarak nitelendirdi.

El-Tarazi, “Richter ölçeğine göre 7 büyüklüğünde deprem çok güçlüdür ve depremin merkez üssünde saniyede 200 ila 300 cm arasında değişen toprak ivmesine neden olabilir, bu da özellikle depreme dayanıklı olacak şekilde projelendirilmemiş, temellerin de jeolojik ve topoğrafik açıdan yeterince hazırlıklı olmayan yapıları yıkabilir” açıklamasında bulundu.

Fas depreminin etraftaki ülkeler üzerindeki etkisini de değerlendiren El-Tarazi, söz konusu depremin çevredeki bölgede, özellikle de Kuzey Afrika veya Ortadoğu'daki yer kabuğu üzerinde güçlü bir uyarıcı etki yaratacağını dışlayarak, dolayısıyla benzer yıkıcı depremlerin komşu ülkelerde de meydana gelmesinin pek te olası olmadığını ifade etti.

Bu tür depremlerin meydana gelmeden önce tahmin edilebilmesi ihtimalini yorumlayan uzman, ‘bilim insanlarının bir depremin tam olarak ne zaman meydana geleceğini bilememesinin birçok nedeni olduğundan depremleri genelde tahmin edilemez olduklarını, ancak bazen (ki bu tür durumlar çok az) depremlerden önce yer kabuğunda aktivite artışı meydana gelebildiğini, ana depremden önce ise yaklaşık 3 veya 4 büyüklüğünde bir dizi küçük öncü deprem meydana gelebildiğini anlattı.

El-Tarazi, ayrıca depremin merkez üssündeki manyetik alanda, elektrik alanında ve zeminin diğer katmanlarında bazı değişiklikler olabileceğini, fakat bunların kalıcı olmadığını ve bilim insanlarının bu tür depremleri önceden tahmin etmek için onlara güvenemediğini ifade etti.

“Fas, Afrika ve Avrasya tektonik plakalarının temas sınırından oldukça uzakta bulunuyor, mesafe yaklaşık 400 kilometredir, bu nedenle bilim insanları daha önce bu bölgede bu büyüklükte bir deprem olasılığını dışlıyordu” diyen deprem bilimci, bölgenin litosferik plakaların çarpışma sınırından yüzlerce kilometre uzakta bulunması, ancak yine de beklenmedik kuvvette bir depremin meydana gelmesi nedeniyle Fas depreminin sismologlar ve jeologlar tarafından kullanılan birçok teoriyi değiştireceğini sözlerine ekledi:

“Bu durum sismik kaynaklar, sismik bölge sınırları ve sismik aktivite ile ilgili bir takım bilimsel kavramları değiştirecektir.”