Tayvan’da gerilim yine artıyor: Şi, Biden’ı adanın kontrolünü ele geçireceği konusunda uyardı

ABD merkezli yayın kuruluşu NBC, mevcut ve eski üç Beyaz Saray yetkilisine atıfta bulunduğu haberinde, San Francisco'daki APEC zirvesinde Biden ile bir araya gelen Çin lideri Şi Cinping’in, Pekin'in ‘Tayvan'ı ana karayla yeniden birleştireceği’ konusunda uyardığını duyurdu.

Çinli liderin, Amerikalı ve Çinli yetkililerin katıldığı bir toplantıda ABD Başkanı Joe Biden’a, Pekin'in adanın güç kullanarak yeniden bütünleşmesinden ziyade barışçıl bir entegrasyondan yana olduğunu vurguladığı aktarıldı.

Şi’nin ayrıca ABD ordusunun Çin'in 2025 veya 2027'de Tayvan'ı ‘devralmayı’ planladığı yönündeki tahminlerine de değindiği, ancak herhangi bir zaman çerçevesinin belirlenmediğini belirterek bu tahminleri reddettiği de kaydedildi.

NBC'ye konuşan ve Biden ile Şi arasındaki görüşmenin içeriğine aşina olan Beyaz Saray yetkilileri, Çin liderini ‘keskin ve açık sözlü, ancak çatışmacı olmayan biri’ olarak tanımladı.

ABD’den yanıt gecikmedi: Cehennem yaptırımları uygularız

ABD Cumhuriyetçi Senatörü Lindsey Graham, Tayvan'ın kontrolünü yeniden sağlamak için harekete geçmesi durumunda Pekin'e karşı ‘cehennem yaptırımları’ taslağı geliştireceği sözü verdi.

NBC News'in haberini değerlendiren Graham, haberin sunulma şekliyle dahi ‘sinir bozucu olmaktan öte’ olduğuna vurgu yaparken, “İki şeyi hızlı bir şekilde yapmak için Demokrat ve Cumhuriyetçi senatörlerle birlikte çalışacağım. Birincisi, Tayvan için güçlü ek koruma oluşturmak. İkincisi, harekete geçmesi halinde Çin'e uygulanacak ‘cehennem yaptırımları’ taslağı hazırlamak” diye ekledi.

Graham, Çin'e karşı koymak için iki partiden de güçlü bir destek olduğunu iddia etti.

Beyaz Saray Ulusal Güvenlik Konseyi Stratejik İletişim Direktörü John Kirby, daha önce gazetecilere verdiği brifing sırasında, ABD’nin ‘Tek Çin’ ilkesine bağlı kaldığını yinelemiş, Tayvan'ın bağımsızlığını desteklemediklerini ifade etmişti.

NBC’nin haberi hakkında yorum yapmaktan kaçınan Kirby, "iki lider arasındaki tartışmanın ayrıntılarına girmeyeceğini" vurgularken, aynı zamanda Çin Halk Cumhuriyeti Devlet Başkanı'nın yeniden birleşme arzusundan ‘açık ve net’ bir şekilde bahsettiğini ancak bunun ‘yeni bir şey olmadığını’ da sözlerine ekledi.

Tayvan meselesi

Çin Halk Cumhuriyeti ile yine bu ülkeye bağlı ada eyaleti arasındaki resmi ilişkiler, 1949'da Mao Zedong liderliğindeki Çin Komünist Partisi ile iç savaşta mağlup olan Çin Milliyetçi Partisi (Kuomintang) lideri Çan Kay Şek’in Tayvan’a kaçarak gayri resmi yönetimini de adaya taşımasının ardından kesintiye uğramıştı.

Ada ile Çin anakarası arasındaki ticari ve gayri resmi temaslar 1980'lerin sonlarında yeniden başladı.

ABD ile Çin arasında sıcak çatışmaya dönüşebilecek ‘stratejik rekabet sahası’ niteliğine bürünen Tayvan, petrol rezervleri ve balıkçılık açısından oldukça zengin olması nedeniyle ABD’nin bölgeye olan ilgisini daha fazla çekiyor.

Öte yandan ABD’nin Tayvan’ı askeri ve mali açıdan desteklemesi ve egemenliğinin koruyucu olduğu sözü vermesi, Çin’in ‘Tek Çin’ politikasının uygulanmasını engelleyerek cumhuriyetin egemenliğine ‘tehdit’ olarak değerlendiriliyor.