Türkiye'de sesli kitap pazarı ve okur tercihleri

Storytel Türkiye Müdürü Berk İmamoğlu, sesli kitaplar hakkında verileri ve Türkiye'de en çok tercih edilen sesli kitapları, Erdal Kaplanseren'le Ekonomi Panorama'da anlattı.

Berk İmamoğlu, Seslenen Kitap ve Storytel macerasından bahsetti:

“Storytel’in ve Türkiye’de sesli kitapların hikayesi 2013’ün ortasında başlıyor. 2013’ün ortasında iki kişi kurduğumuz bir şirket var Seslenen Kitap diye. Biz buna Türkiye’nin ilk sesli kitap dükkanı diyorduk. Daha önce de sesli kitapla ilgili yapılan işler var Türkiye’de ama çok daha deneysel boyutta kalmış. Hiçbir zaman platform kurulmamıştı o zamana kadar. Bu haliyle Türkiye’nin ilk sesli kitap dükkanı diyorduk o yüzden. Sesli kitap dükkanı olarak kuruldu ve kuruluşunda 12 kitap vardı. Ocak 2014’te yoluna başladı. 2017 yılına kadar 300-350 kitaba ulaştı. Tabii telefon uygulamalarımız vardı, oradan satışlar gerçekleşiyordu. Buradan sonrası dönüm noktası: Storytel, Türkiye’ye girmeye karar verdi ve Seslenen Kitap’ı satın alarak pazara girdi. 2018 Mayıs’ı itibarıyla Storytel’in lansmanını yaptık. Abonelik sistemine geçildi. O günden beri çok güzel şekilde büyüyor. Storytel ülkeleri açısından en çok büyüyen ülke Türkiye. Abone sayıları açısından.”

Türkiye’de abone sayıları ile dinleme saati oranı arasındaki farka dikkat çeken Berk İmamoğlu, yine de umut verici bir tablo olduğunu ifade etti:

“Abone sayısı ile dinleme sayısı aynı değil. Biz tabii dijital ortamda her türlü ölçümü yapabiliyoruz ve her şeyi aylık tüketilen saat olarak ölçüyoruz. Bir abonenin ortalama aylık saat tüketimine bakılırsa, Türkiye’deki tüketim düşük. Diğer ülkelere göre düşük. Ama bizim referans grubumuz da çok adil bir referans grubu olmayabilir. Nordik ülkeler çoğunluklu. Buna rağmen düşük olduğunu düşünüyorum ama. Bu da benim özellikle Storytel olduktan sonra dikkatimi çeken ve son zamanlarda üzerinde çok fazla düşündüğüm bir konu. Gerçekten çok düşük. Ortalamaların bu seviyede olması bana üzücü geliyor. Daha önce böyle bir şey görmüyorduk. Türkiye ve çevre ülkeler referans grubu olabiliyordu. Ben şimdi Storytel olarak başka ülkelerdeki verileri ve dinleme saatlerini görebiliyorum. Burada bir fark var. Okumuyoruz diyoruz ya, evet okumuyoruz. Ben tabii hiçbir zaman negatif tarafından bakmadım buna. 2013 ortasında Türkiye’de sesli kitap şirketi kuramazdınız negatif taraftan baksaydınız. Hiçbir zaman ‘Kitap okunmuyor. Devlet bize yardım etsin’ demeyeceğiz. Bu bir yolculuk planlamak gibi. Koşulları ve yolu biliyoruz. Nereye gideceğimizi görmemiz lazım. Eğer yolun ortasında koşullardan şikayet ediyorsak, yolculuğu yanlış planlamışız demektir.”

Sesli kitapların bir performanstan ziyade kitaba sadık kalması gerektiğini vurgulayan İmamoğlu, şunları kaydetti:

“Şunu söyleyebilirim: Sesli kitaplarda seslendirme, bir performansın yerine, basılı kitapta bir font neyse sesli kitapta da seslendirmenin ona yakın olması lazım. Şerif fontlardan çok fazla hoşlanamayız. Bütün kitap öyle olsa bize ağır gelir. Saatlerce sesli kitap dinleyeceksiniz diyelim 7 saat. İlber Ortaylı’nın kitabı mesela. Performans şeklinde olsa zaten çok yorucu olur. Öncelikle seslendirme rahatsız etmeyecek ve dinleme keyfini bozmayacak. Kitaba dair her şey kitaba hizmet eder. Sesli kitap işinin bir taraftan da ticari açıyı kolaylaştıran bir noktası var. Akredite bir şeyi başka bir formatta, farklı bir mecrada onu sevenlere sunuyoruz. İlber Ortaylı’nın kitabından bahsediyorsunuz. İnsanlar kitabı biliyor ve sesli halini platformda bulabiliyor. Belki daha rahat tüketebileceği için sesli kitabı tercih ediyor. Ama kitabın seslendirmesi, kitabın sesli hale gelmesi demek. Seslendirmenin kitabın önüne geçmemesi lazım. Nasıl ki bir çevirinin orijinal metnin önüne geçmemesi, yorumlamaması istenir. Burada da aynı. Kitap neyse, sesli hali de öyle olmalı. Ama tabii ki dinleme keyfi olmalı. Sizi dinlemeye devam ettirmesi çok önemli.”

Türkiye’de ve diğer ülkelerde de sesli kitap tercihinin yerli yazarların kaleme aldığı kitaplara dönük ağır bastığını dile getiren İmamoğlu, sözlerini şöyle sürdürdü:

“Yerli-yabancı diye baktığınızda bunu global olarak da söylüyoruz: sesli kitap işi hiper-lokal. O kadar lokal ki, Türkiye dahil bütün Storytel ülkelerinde tüketilen içeriğin yüzde 80’inden fazlası yerli yazarların kitapları. Bu tam anlamıyla hiper-lokal kuralına uyuyor. Türkiye’de bunu yüzde 90-95’e bile çıkartabiliriz. Birbirine yakın olabilecek ülkelerde bile durum böyle. Sesli kitap lokal bir iş. Hangi türler daha çok tercih ediliyor? Şimdi 7 binin üzerinde Türkçe sesli kitap var platformda. Harry Potter geldiği tarih itibarıyla bütün listelerimizi domine etmeye başladı ve hala ediyor diyebiliriz. Bu ayın başında Yüzüklerin Efendisi’nin birinci kitabını yayınladık ve görüyorum ki çok dinleniyor. Şöyle bir kural var aslında: Dışarıda basılı kitap olarak en çok beğenilenler neyse bizde de onlar tercih ediliyor. Platform, yeni bir kitap bulma platformundan ziyade sesli formatta istenilen kitabı tüketebilme amacıyla kullanılıyor.”