2024 yerel seçim sonuçları: CHP nasıl 1. parti konumuna ulaştı?

Türkiye, 31 Mart yerel seçimleri için sandık başına gitti. Seçim sonuçlarına göre AK Parti elindeki çok sayıdaki belediye CHP’ye kaybetti. Bir yıl önce düzenlenen genel seçimler ile farklı bir tablo ortaya çıktı. Türk halkının oy tercihlerindeki değişimin nedenlerini uzmanlar değerlendirdi.

31 Mart Pazar günü gerçekleşen yerel seçimlerde CHP oy oranını ve belediye sayısını artırırken, 2023’te gerçekleşen seçimlerde, birinci parti olan AK Parti’nin ise oy oranını düştü. AK Parti 2019 yerel seçimlerinde kazandığı pek çok illi ise CHP başta olmak üzere muhalefet partilerine bıraktı. Sputnik, iki seçim arasındaki farkın nedeni uzmanlara sordu.

CHP'nin artan başarısının nedeni ne?

MetroPOLL Araştırma'nın Kurucusu ve Yöneticisi olan Özer Sencar CHP’nin seçimlerden başarıyla çıkmasının nedenlerini şu sözler ile özetledi:

“CHP’nin yeni yönetimi ve 2019 yılında İstanbul, Ankara, Adana, Mersin, Antalya, İzmir gibi illeri kazanmış olan belediye başkanları birer başarı odağı haline dönüştü. CHP’nin elindeki yerel yönetimlerdeki başarısı CHP’ye yönelik sempati ve desteği artırdı. CHP’nin oyu bir önceki seçime oranla arttı. 14 Mayıs’ta 13 milyon 374 bin civarında oy alırken, 10 ay sonra yapılan seçimde 17 milyon 391 bin oy aldı. Yüzde 25’lik bir oy artışı var. Bu müthiş bir başarıdır. Bu başarıda CHP’nin yeni yönetimi Özgür Özel ve arkadaşlarının, İstanbul Belediye Başkanı Ekrem İmamoğlu’nun ve Ankara Büyükşehir Belediye Başkanı Mansur Yavaş’ın direkt katkıları var.”

‘AK Parti seçmeni sandığa gitmedi’

Türkiye'de yerel seçimlere ilgili 5 yıl öncesine göre düştü. Seçimlere katılım 31 Mart seçimlerinde yüzde 78.11 oldu. Ancak 2019 seçimlerinde bu rakam yüzde 84'ün üzerindeydi. Sencar ise, CHP’nin başarısındaki bir diğer etkinin tam da düşen bu katılım oranı olduğuna dikkat çekti:

“CHP’nin başarısındaki bir diğer sebebi de AK Parti seçmenin sandığa gitmeme eğilimidir. AK Parti’de ciddi bir oy azalım eğilimi var. Emeklilerin, işsizlerin, dar gelirlilerin Erdoğan'a müthiş bir tepkisi var. AK Parti’nin toplam oyları azalarak 16 milyon 339 bin civarına geriledi. CHP ciddi bir oy artığı yaşarken, AK Parti ciddi bir oy kaybetti. Erdoğan’ın ekonomi yönetimi başarısızdır. AK Parti’nin temel başarısızlığının nedeni ekonomi. Demirel'in bir sözü var “Boş tencere iktidarları devirir” bu gerçekleşti. Bu durum CHP’de de artış şeklinde ortaya çıktı."

‘AK Parti yanlış adaylar çıkardı, İmamoğlu'na karşı bakanlar mücadeleye girdi'

AK Parti'nin yerel seçimde yanlış adaylar çıkardığına da dikkat çeken Sencar “Yapılabilecek en yanlış adayı bul deselerdi bunları bulurlardı. Bu yanlışlığı telafi etmek için, yanlış adayları savunmak için Erdoğan 17 bakan ile sahaya çıktı. İstanbul’da bütün bir iktidarı Ekrem İmamoğlu’nun karşısına yığdı. İktidar top yekun Ekrem İmamoğlu ile bir seçim mücadelesine girdi. Bu da kamuoyunda bir tepki oluşturdu. İmamoğlu mağdur durumuna düştü. Halk onun mağduriyetine tepkisini gösterdi. Arada 11 puan fark var. Biz MetroPOLL Araştırma olarak 0.1lik fark ile sonucu tahmin etmiştik” ifadelerini kullandı.

‘Emekli maaşlarındaki adaletsizlik algısı etkili oldu’

Optimar Araştırma Başkanı Hilmi Daşdemir seçim sonuçlarını Sputnik’e şu sözlerle değerlendirdi:

“Öncelikli olarak emekli maaşları ve emekli maaşlarındaki adaletsizlik algısı ciddi etkili olduğu diyebiliriz. Bu benim de beklediğim bir tepkiydi. Ancak bu kadarını beklemiyordum. Çünkü yapmış olduğumuz araştırmalarda ve gözlemlerde bunu görebiliyorduk. Bir önceki seçimde EYT’lilerin tepkisi gibi hatta ondan daha sert bir etkisi olduğunu söyleyebiliriz. Dar gelirlilerinin tepkisi, alım gücünün azalması, kira meselesindeki fiyat artışları ve benzeri gibi pek çok husus bu çerçevede değerlendirilebilir.”

Dış politika, seçim sonuçlarında rol oynadı mı?

Önceki seçimlerde seçim sonucuna etki eden başlıklardan birisi de hükümetin dış politikası olmuştu. Uzmanlar bu seçimde dış politikanın etkisinin çok az olduğunu belirtirken, seçimi üçüncü sırada bitiren Yeniden Refah Partisi hükümetin dış politikasının sonuçlara etkili olduğu görüşünde. Sputnik'e konuşan Yeniden Refah Partisi Dış İlişkiler Başkanı Doğan Bekin bu konuyu şöyle değerlendirdi:

“İnsanlarımız Gazze’deki gelişmelerden muzdarip. Onun için iktidardan somut bir adım atması bekleniyordu. Fakat iktidar adeta muhalefet partisi gibi hareket ederek, mitingler düzenleyerek, söylemlere sığınarak, soykırıma karşı somut adam atamadı. Israrla bizden İstanbul adayımızı çekmemizi istediler. Biz de onların bu samimiyetini görebilmek adına özellikle Kürecik radar istasyonun kapatılması konusunu ortaya koyduk. Çünkü kürecik sadece ve sadece İsrail’in çıkarlarına hizmet etmektedir. Biz dış politikayı iç politikaya elemlendirmemek gerektiğini düşünüyoruz."