Erken dönem teknoloji girişimleri ve artırılmış gerçekliğin kozmetik sektöründe kullanımı

StartersHub Genel Müdürü Arda Aşkın, Serhat Ayan’la Yapay Zeka Günlüğü’ne konuk oldu.

StartersHub Genel Müdürü Arda Aşkın, erken aşama girişimlere yaptıkları yatırımlardan ve StartersHub’dan bahsetti:

“StartersHub olarak biz, halka açık bir teknoloji yatırım fonuyuz. Geçen 7 senede Türkiye, Avrupa ve Amerika’da 80’den fazla erken aşama girişime yatırım yaptık. Genelde tabii Türk ortaklı girişimlerdi bunlar. Daha çok şirketler için çözümler sunan B2B servislere odaklıyız. Burada neler var? Bütün dikeylere dokunduk neredeyse. Reklam tarafı, yazılım araçları, sigorta ve sağlık sektörü, lojistik vs. birçok dikeyde yatırımımız oldu. Bunların yarısı başarısız oldu ama bu iş modeli zaten bu şekilde. Biz çok erken aşamada giriyoruz teknoloji odaklı start-up’lara. Bunlardan bazıları çok iyi gidiyor. Bazıları ise çözümü sahaya indiremiyor, ürün-pazar uyumunu yakalayamıyor. Dünyada tabii risk sermayesi dedikleri venture capital böyle çalışıyor. Bir tane çok başarılı bir girişim fonun bütün getirisini sağlıyor diyebiliriz. Erken aşama yatırım alan bir şirketin bir sonraki yatırımı alma ihtimali yüzde 50. Bu şekilde giderek azalıyor. Zaten 100 milyon dolar üzerinden değerlemeden şirketi satılmış bir girişimci bulmanın oranı yüzde 1’den az. Hele erken aşamada girince oranlar değişiyor. Daha olgunlaşmış bir şirketin finansal yapısı, nakit akışı, ekibi oturmuş oluyor. Ama oturmuş şirketlere yapılan yatırımların da getiri oranı düşebiliyor.”

Girişimlerin fon sağlayanlar için başarısız görünseler de iş hayatlarına devam edebildiklerini vurgulayan Aşkın, Türkiye’de yabancı yatırım çekilmesi konusunda bazı eksiklikler olduğuna değindi:

“Geçtiğimiz haftalarda takip yatırımı yaptığımız bir girişim, güzellik sektöründe artırılmış gerçeklik (augmented reality) teknolojisi kullanarak anlık olarak kadınların makyaj malzemelerini kamera ile takip edip deneyebilmelerine olanak tanıyor. Bu aslında bu şirketin ikinci girişimi. İlk girişimine yatırım yapmıştık. Oradan çıkan yeni bir fikir ve oradaki teknolojik donanım ile network, yeni bir alana yöneldi. O da bir artırılmış gerçeklik fikriydi ama çok ileri gidememişti. İkincisi çok iyi gidiyor. Küresel çapta kozmetik firmalarıyla anlaştılar. Ama tabii bu her girişim için geçerli olmuyor. Bu arada bizim ‘başarısız’ dediğimiz şirketler batmıyor. Yani beş kişilik, on kişilik şirketler olarak hayatlarına devam ediyorlar. Unicorn olmuyorlar. Fon perspektifi açısından başarısız. Fakat gayet ayakta olan, istihdam sağlayan ve katma değer yaratan şirketler var. Bu bakış açısıyla değişiyor. Tabii gerçekten batanlar da var. Bu da işin doğası. Biz bu işin doğasını ve riskini kabullendik ve destekliyoruz. Buna bağlı bir ekosistem var. On sene önce bu kadar değildi. Türkiye’de de on sene önce teknoloji erken aşama girişimlerine yatırımlar, riskler, alınan hisseler ve sözleşme şartları böyle değildi. Artık ABD ve Avrupa standartlarına çok yakınız. Bu ekosistem yurt dışı ile entegre oldu diyebiliriz. Tek bir şey kaldı: Girişimleri ileri aşamaya taşıyacak fonların Türkiye’ye gelmesi.”

Arda Aşkın’a göre, teknoloji girişimlerine ileri aşamada yabancı yatırım çekilmesi konusunda henüz gelişme kaydedilebilmiş değil:

“Yabancı fonların Türkiye’ye gelmesi konusunda gelişmeler var. Son üç-dört aydır bizim yatırım yaptığımız şirketlere, Avrupa bazlı fonlardan ufak katılımlar başladı. Fakat ileri aşama dediğimiz fonlar tarafında bir kıpırdanma yok. Erken aşamada var. Türkiye’de çok fazla yazılımcı gücü var, bununla alakalı şirket sayısı da fazla. Yakın bir zamanda Bulgaristan’da bulunan bir fon, bizim de dahil olduğumuz iki şirkete yatırım yaptı. Bizim fon miktarımıza göre bir üst seviyemizde. Aktif olarak bakıyorlar. 2012-2013 yıllarında bu vardı. Şimdi tekrar bir kıpırdanma var erken erişim girişimler için. Fakat ileri seviyeler için hala yabancı fonlarda eksiklik var. O fonların farklı beklentileri var. Geçtiğimiz dönemde, yurt dışındaki yatırımcıların ve Avrupa risk sermaye fonlarının buraya fazla dokunmamasının sebebi, Türk girişimcilerin Türkiye odaklı olmasıydı. Gelir modelleri, müşterileri vs. Türkiye odaklıydı. Fakat özellikle pandemiden sonra bu işin sadece Türkiye ile olmayacağı ortaya çıkınca, yeni girişimciler doğrudan yabancı müşteri yaratma odağıyla başlıyor. Yatırım kriterlerimizden birisi de şu oldu: Belirli miktarda aylık gelir yaratan bir şirketin gelirinin en azından yüzde 25’inin yurt dışından gelmesi gibi bir beklentimiz var. Bu yüzden yabancı fonların da ilgisi arttı. Risk azalmış oluyor. Küreselde gelir üretmeye başlaması, o şirketin yatırım turlarını, hızlı büyümesini sağlıyor ve operasyon yeteneğini kanıtlıyor. Çünkü Türkiye merkezli olsanız dahi başka ülkelere satış yapmak bir beceri. Bakış açısı değişimi var Türk girişimcilerde pandemi sonrasında.”

Artırılmış gerçeklik ve yapay zeka desteği ile kozmetik markalarının ürünlerinin cep telefonu kamerası ile test edilmesini sağlayabilen PulpoAR girişimini tanıtan Aşkın, şunları kaydetti:

“PulpoAR ile hikayemiz altı-yedi yıl öncesine dayanıyor. PulpoAR, artırılmış gerçeklik ve cep telefonlarını bir araya getirerek, bazı efektleri uygulayarak eğlence sektörüyle işe başlamıştı. AVM’lerde mesela akıllı ekranlar üzerinden markaların müşterileriyle entegrasyonunu artıracak bazı araçlar üretiyorlardı. Fakat o tarafta hem donanım bağımlılığı hem de AVM tarafındaki sektörlerin albenisini yitirmesiyle birlikte orada darboğaza girildi. Zaten pandemi ile birlikte oralar iyice yok oldu. Yani o alanlardaki iş yaratma seçeneği yok oldu. Ama orada artırılmış gerçeklik ile olan bir tecrübeleri ve yazılım bilgileri vardı. Fuarlardan networkleri vardı. Bu bilgiyi kozmetik sektörüne aktardılar. Reklam olarak vermeyeyim ama dünyada da bilinen çok büyük kozmetik markalarının web sitelerinden, uygulamalarından ve hatta Meta-Google-Snapchat partnerliği de alındı, sizin o an kozmetik ürününü canlı olarak kamera ile denemenizi sağlıyor. Böylece satın alma ihtimalini, dönüşüm oranını artıran bir yazılım sunuyorlar kozmetik şirketlerine. Şu anda dünyada bu alanda ikinci sıradalar. Çin’de bir rakipleri var. Burada tabii arka planda yapay zeka algoritmalarını kullanıyorlar. Yapay zekanın karşılığını bulduğu bir alan oldu. PulpoAR fırsatı gördü. Erken girdi sektöre. Rekabet azdı. Başarılı olmasını sağlayan da bu. Şu anda birisi bu alana başlasa bu kadar hızlı ilerleyemez muhtemelen. Biz de üç kere arka arkaya yatırım yaparak destekledik.”

Arda Aşkın, teknoloji start-up’larında yapay zeka girişimlerinin payının büyük olduğunun altını çizdi ve bazı örnekler paylaştı:

“Bizim tek yapay zeka yatırımlarımız bu değil. Sigorta şirketleri, fiyatlama algoritmaları, satış temsilcilerinin telefonla satış yaparken performansını ölçen yapay zeka, ABD’de öğrencilerin notlarını çekip bunlar üzerinden sınav ortaya koyan yapay zeka vs. birçok yapay zeka girişimine yatırımımız var. Öte yandan Migros’ta sebze-meyvelerin tazeliğini kamera üzerinden kontrol eden bir girişim var. Bizim portföyümüzün yarısı yapay zeka araçlarını kullanarak çözümler üreten girişimlerden oluşuyor. Yapay zeka aslında bir ChatGPT ötesinde bir şey. Tabii ki ChatGPT inanılmaz bir asistan. İnanılmaz bir pazar açtı. İnsanlardaki yapay zeka algısı da değişti. Ama yapay zekalar artık her yerde kullanılıyor. Bilim kurgudan bahsetmiyoruz. Artık yapay zekalar hayatımızın her alanında.”