'Sadakatsizler', Trump'ı yıkar mı?

ABD'de Seçici Kurul’un 538 üyesi, ülkenin 45. başkanı ile yardımcısını belirlemek üzere bugün sandık başında. Oylama sonucunda 8 Kasım'daki seçimden 306 delegeyle çıkan Cumhuriyetçi Trump'ın başkanlığının tescillenmesi bekleniyor. Ancak Trump'ı istemeyen seçmen ise Cumhuriyetçi delegelere Clinton lehine taraf değiştirmesi için yoğun baskı yapıyor.

Dünyanın en karmaşık seçim sistemlerinden birine sahip ABD'de bugün Seçici Kurulun 538 üyesi, ülkenin yeni başkanı ile yardımcısını belirlemek üzere oy kullanacak.

Dört yılda bir yapılan başkanlık seçiminde seçmenlerin doğrudan başkana değil, başkanı seçmekle görevli Seçici Kurul üyelerine oy verdikleri ABD'de delegeler, partilerinin adayı için oylarını kullanıyor.

Oylar, ABD Kongresinde 6 Ocak'ta yapılacak ortak oturumda sayılacak ve ABD Başkan Yardımcısı Joe Biden, sonuçları kamuoyuna ilan edecek.

Trump, 8 Kasım'daki seçimde başkanlık için gerekli 270 barajını geçip 306 delegeye ulaştı. Böylece 232 delegede kalan Demokrat Parti'den rakibi Hillary Clinton'ın tüm hayallerini ortadan kaldırdı.

SEÇİCİ KURUL NASIL ÇALIŞIR?

Bugün oy kullanacak kurul üyeleri, ABD'nin 50 eyaletiyle başkent Washington DC'de farklı yöntemlerle belirleniyor ve genelde partiye yakın isimler arasından seçiliyor. Bu isimler, farklı mesleklerden kişiler olabileceği gibi eski başkanlar da olabiliyor. Nitekim Bill Clinton, New York eyaletindeki Demokrat Seçici Kurul üyeleri arasında yer alıyor.

ABD Kongresi'nin iki kanadındaki vekil sayılarının toplamını ifade eden 538 üye, Temsilciler Meclisi'ndeki 438 ve Senato'daki 100 üyenin bir yansıması anlamına geliyor. Her eyaletin Kongredeki ağırlığı kadar temsil edildiği Seçici Kurul'da Montana, Wyoming ve Alaska gibi az nüfuslu eyaletler 3 delegeyle yer alırken yüksek nüfusa sahip California'nın 55 delegesi bulunuyor.

Başkent Washington DC ve 26 eyalette Seçici Kurul delegeleri, yasa veya parti kuralları gereği kazanan adaya oy vermek zorunda. Diğer eyaletlerde ise bu konuda yasal bir zorunluluk bulunmuyor. Ancak seçim teamülleri gereği, bugüne kadar kazanan aday dışında oy kullanılması nadiren yaşanıyor.

Federal yasalara göre Seçici Kurul, başkanlık seçiminden sonra ‘aralık ayının 2. çarşambasından sonraki ilk Pazartesi' oylama işlemini gerçekleştiriyor.

ABD'de başkan genel oyla değil, eyalet bazında elde edilen delege sayısıyla belirleniyor. Bir eyalette en fazla oyu alan başkan adayı o eyalet için ayrılmış bütün delegeleri topluyor. Bu delegeler Seçici Kurul'u oluşturuyor. Bu kurulda 270 delegeyi bulan aday da başkan ilan ediliyor. Başkanlık seçimlerinde Demokrat Partili Hillary Clinton ülke genelinde 3 milyondan fazla oy aldı. Ancak Cumhuriyet Partili Donald Trump, ‘Salıncak Eyaletler' diye adlandırılan oy tercihi değişen eyaletlerde ipi göğüsleyerek kağıt üzerinde 306 delegeye ulaştı.

Seçici Kurul'daki oylama, 8 Kasım'daki seçimde başkanlık için gereken 270 barajını aşarak 306 delegeye ulaşan Trump için formaliteden öteye gitmiyor. Hangi adaya oy verecekleri önceden belli olan kurul üyelerinden bugüne kadar sadece Suprun, partisinin adayı Trump'a oy vermeyeceğini açıkladı. Seçici Kurul üyelerinin oyları, 6 Ocak'ta ABD Kongresi'nde sayılıp Başkan Yardımcısı Biden tarafından kamuoyuna ilan edilecek.

© AA / Murat Usubaliev

36 'SADAKATSİZ' DELEGE DESTEK ÇEKERSE TRUMP KAYBEDER

Clinton ise 232 delegede kaldı. Normal şartlarda Seçici Kurul'un bu sonucu onaylaması gerekiyor.

Seçimde 306 delegeye ulaşmış Trump'ın başkanlığı kaybetmesi için en az 36 delegenin desteğini alamaması gerekiyor ki bu da makul sınırların dışında bir durum olarak görülüyor.

'SADAKATSİZ ÜYELER' NEYİ DEĞİŞTİREBİLİR?

Partisinin başkan ve başkan yardımcısı adayından farklı birine oy veren üyelere ‘sadakatsiz üye' nitelemesi yapılıyor.

ŞU ANA KADAR SADECE BİR DELEGE TRUMP'A OY VERMEYECEĞİNİ AÇIKLADI

Seçimden sonra Cumhuriyetçi Parti Seçici Kurul üyelerinden bazılarının Trump'a oy vermeyebileceği ve küçük bir ihtimal de olsa emlak milyarderinin başkanlığının tehlikeye girebileceği tartışmaları gündeme geldi. Ancak şu ana kadar sadece bir delege, Teksas Seçici Kurulu'nun Cumhuriyetçi üyesi Chris Suprun, Trump'a oy vermeyeceğini açıkladı.

‘NEDEN DONALD TRUMP'A OY VERMEYECEĞİM?’

İtfaiyecilik yapan ve ABD'deki 11 Eylül saldırılarının ardından Pentagon'a ilk müdahalede bulunan görevliler arasında yer alan Suprun, 19 Aralık'ta Teksas eyaletinde yapılacak oylamada oy kullanacak 38 delegeden biri.
Cumhuriyetçi delege Suprun, ABD'de şok etkisi yaratan kararını, New York Times gazetesine yazdığı ‘Neden Donald Trump'a oy vermeyeceğim?’ başlıklı makalede açıkladı.

‘BEN BAŞKAN SEÇMEK İÇİN BURADAYIM, KRAL DEĞİL’

New York Times'a yazdığı makalede, daha önce Trump'ı desteklediğini belirten ancak 8 Kasım'daki başkanlık seçimlerinin ardından bu fikrinin değiştiğini ifade eden Suprun, 19 Aralık'ta Beyaz Saray için ‘daha uygun"’ olan bir Cumhuriyetçi adaya oy vereceğini duyurdu.

Bu doğrultuda muhtemelen, Cumhuriyetçi Parti ön seçimlerinde yenilgiyi kabul ederek yarıştan çekilen Ohio Valisi John Kasich'e oy vermeyi düşündüğünü belirten Suprun, "Ben bir başkan seçmek için buradayım, kral değil" diye yazdı.

Bugünkü oylamada başka ‘firenin' olup olmayacağı henüz bilinmiyor. Ancak bunun ülke tarihinde nadir görülen bir durum olduğu dile getiriliyor. Seçici Kurul'un birden fazla üyesi, en son 1836'da başkanlık seçimlerinden sonra fikir değiştirip başka bir adaya oy vermişti.

ABD TARİHİNDE 157 SADAKATSİZ DELEGE, PARTİSİNİN BAŞKAN ADAYINDAN FARKLI BİR İSME OY VERDİ

ABD tarihinde şu ana kadar toplam 157 ‘sadakatsiz delege', partisinin başkan adayından farklı bir isme oy verdi. Sadakatsizliklerin büyük bir kısmı, 19. yüzyıldaki seçimlerde ve başkan yardımcısı adayları nedeniyle yaşandı. En son 2004'te Minnesota'dan Demokrat Partili bir delege, partisinin başkan yardımcısına oy vermedi.

Dolayısıyla Seçici Kurul üyelerinin bugün kullanacakları oylar, 8 Kasım akşamı sandıktan çıkan sonuçların ‘tescillenmesi' anlamına geliyor.

DEMOKRATLARIN ‘SADAKATSİZ ÜYE' KAMPANYASI TAM GAZ

8 Kasım'dan sonraki süreçte özellikle Demokratlar, ‘Clinton'ın Trump'tan fazla oy aldığı' ve ‘Trump'ın başkan olmaya ehil olmadığını' öne sürerek bazı kampanyalar düzenledi.

Trump başkanlığına sıcak bakmayan seçmen ise Cumhuriyetçi Partili delegelere Clinton lehine taraf değiştirmesi için yoğun baskı yapmaya başladı. Delegelere her gün binlerce e-posta geldiği belirtiliyor.

ÜÇ SENARYO KONUŞULUYOR

Üzerinde durulan üç senaryo var.

İlki en çok şans tanınan seçenek. Delegeler Trump lehine karar verir.

İkinci senaryo delegelerin taraf değiştirerek Hillary'den yana tercih kullanması. Ancak bu senaryoya pek şans tanınmıyor.

Üçüncü ihtimal ise iki tarafın da 270 sayısına ulaşamaması.

ABD'nin ilk hazine bakanı ve Kurucu Babalar'dan biri Alexander Hamilton'ın Seçici Kurul'la ilgili ‘halkın sandıktaki iradesinin en iyi şekilde sonuçlara yansıması' ve ‘nitelikli bir başkanın seçilmesi' ilkelerine atıf yapan Demokratlar, Trump'ın başkan olmaması için Seçici Kurul üyelerine sayısız çağrıda bulundu. Ancak şu ana kadar bu çağrıların somut bir karşılık bulduğunu söylemek pek mümkün değil.

YÜZDE 55.4'LE SON 20 YILIN EN DÜŞÜK KATILIMLI SEÇİMİ

Emlak milyarderi Trump'ın 45. başkan olmaya hak kazandığı 58. başkanlık seçimi, son 20 yılın ‘en düşük katılımlı' seçimi olarak tarihe geçti. Amerikan medyasında farklı rakamlar yer alsa da CNN'deki verilere göre seçime katılım yüzde 55.4 olarak gerçekleşti.

TRUMP, ÜLKE TARİHİNDE RAKİBİNDEN AZ OY ALARAK BAŞKAN SEÇİLEN 5. İSİM

Clinton'ın 65.8 milyon oy aldığı seçimlerde Trump 63 milyon oy topladı ve ülke tarihinde ‘rakibinden az oy alarak başkan seçilen 5. isim' oldu.

Buna göre Seçici Kurul üyelerinin yüzde 56.9'unun desteğini kazanan Trump, delege sistemi sayesinde kendisine başkanlık yolunu açtı.

Bugün kullanılan oylar, 6 Ocak'ta ABD Kongresi'ndeki ortak oturumda sayılacak ve Başkan Yardımcısı Joe Biden tarafından kamuoyuna açıklanacak.

ABD'nin 45. başkanı seçilen Trump, 20 Ocak'taki yemin töreninin ardından Beyaz Saray'daki başkanlık görevine resmen başlayacak.