Ukrayna Temas Grubu, dün Belarus’un başkenti Minsk'te toplandı. 5 Eylül’den sonra ilk kez bir araya gelen taraflar, 5 saat boyunca Ukrayna krizinden çıkış yolu aradı. Basına kapalı yapılan toplantının ardından açıklama yapılmadı. Toplantıya, Ukrayna, Rusya, AGİT’in yanı sıra Donetsk ve Lugansk Halk Cumhuriyetleri temsilcileri de katıldı. Temas Grubu, çatışan Ukraynalı tarafları müzakere masasında buluşturan tek platform niteliğinde…
Grubun masada buluştuğu haftada krize garip bir değişken daha eklendi. Ukrayna Parlamentosu tarafsızlık statüsüne son vererek, NATO üyeliği yoluna girdi. Peki, bu noktadan itibaren Temas Grubu yeni bir şey söyleyebilir mi?
21.Yüzyıl Enstitüsü'nden Slav Araştırmaları uzmanı Erhan Canikoğlu, Sputnik’e değerlendirdi.
“PARLAMENTONUN KARARI BARIŞ ÇABALARINI OLUMSUZ YÖNDE ETKİLEYECEKTİR”
Uluslararası toplumun aslında barışçıl çabaların sürdürülmesini istediğini belirten Canikoğlu, sözlerine şöyle devam etti: “AGİT’in dâhil olduğu Beyaz Rusya’da yapılan toplantı da bu yöndeki çabaların bir göstergesi. Ancak buna paralel olarak Ukrayna’nın 2010 yılında ortaya koyduğu tarafsızlık, bağlantısızlık ülküsünden tekrar vazgeçmesi, geri adım atması, NATO yoluna girmesi bu çabaları destekler mahiyette görünmemekte. Çünkü NATO Batı’nın askeri ve siyasi yapılanması ve 1990’lardan itibaren Sovyet sonrası coğrafyada Batı’ya yönelen ülkeler bir taraftan Avrupa Birliği şemsiyesine alınırken öbür taraftan da bunun askeri yönü olan NATO kapsamına dâhil edildiler ve böylece Rusya’dan uzaklaştırılmalarının kurumsal çerçeveleri de oluşturulmuş oldu. Ukrayna parlamentosunun aldığı karar bu anlamda barış çabalarını olumsuz yönde etkileyecektir. Zira Rus makamları da bunu muhtelif açıklamalarla ortaya koydular. Çünkü Rusya NATO’nun doğuya doğru genişlemesinden rahatsız, kuşatılmasından rahatsız ve bunun da çok iyi niyetli bir çaba olmadığını tespit etmiş durumda.”
“RUSYA, BÖLGESEL ANLAMDA BÜYÜK ROL OYNUYOR”
Yenişafak Gazetesi Genel Yayın Yönetmeni İbrahim Karagül, önceki gün gazetedeki köşesinde dönüşüm geçiren Ukrayna krizine yer verdi. Karagül, "Batı, Putin Rusya’sı yerine Boris Yeltsin Rusyası’nı ikame etmeyi, bir nevi ‘sarhoş Rusya’ oluşturmayı istiyor" ifadelerini kullandı. Peki, gerçekte hedeflenen bu mu, bu stratejinin sahaya yansıma şansı var mı? Canikoğlu’nun yanıtı şöyle: “1990’lı yıllar Rusya’da kaosun hâkim olduğu bir dönemdi. Aslında belki Batı’da Ruslarla işbirliği yapan şirketler ya da Rusya’nın özelleştirilmesine ortak olan kişiler bu anlamda avantaj elde etmiş olabilirler. Batı’daki başkentler Ortadoğu’da ya da dünyanın değişik yerlerinde Rusya’nın etkisinin kırılması sayesinde dış politikalarına ya da çıkarlarına çok kolaylık sağlamış olabilirler. Fakat Rusya kendi çevresinde, 14 tane ülkeyle sınırdaş, çevresindeki ülkeler açısından riskli, Asya’daki rejimlerin güçlü ve güvenilir bir şekilde muhafaza edilmesine kadar çok büyük rol oynuyor. Batı’yla da Türkiye’yle de değişik ülkelerle bölgesel kapsamda askeri, güvenlik, ekonomik işbirliklerini sürdürüyor. Dolayısıyla bölgesinde bir istikrar kaynağı olmaya çalışıyor. Tamam, bazı bölgelerde anlaşamadığı konular ve anlaşamadığı ülkeler var. Bunu da kabul etmek gerekiyor. Ancak genel olarak Rusya, bir şekilde olumsuz bir durumla karşılaşırsa bunun bir bumerang etkisi yaratacağını, Batı’ya döneceğini düşünmekteyim.”
“MOSKOVA PLATFORMU, DAHA BARIŞÇIL YOLLARLA ÇÖZÜME YÖNELİK ADIMLAR ATABİLİR”
Moskova’nın gündemindeyse yeniden ‘Suriye krizine çözüm çabaları’ var. Başkent, Suriye krizine çözüm çabalarında yeni merkez üssü haline geliyor. Suriyeli muhalifler ve Esad yönetimi arasındaki görüşmelerin yeni turu, Ocak ayında Moskova’da başlayacak. Suriyeli taraflar, daha önce Cenevre-2 Konferansı'nda bir araya gelmiş, ancak sonuç alınamamıştı. Moskova platformu, Halep ile birkaç bölgede ateşkes ilan edilmesi, ateşkes bölgelerinin artırılması ve geçiş hükümeti kurulması aşamalarını kapsıyor.
Peki, Rusya ve BM’nin öncülüğünü yaptığı Moskova platformunun Suriye'yi toparlayabilecek bir çıkış yapıp yapamayacağını değerlendiren Erhan Canikoğlu, “Bu tür barış çabalarının başarılı bir şekilde sürdürülebilmesi için tarafların güvendiği, arabulucuların ya da platformların hazır olması gerekiyor. Başka bir takım çabalar daha olmuştu. Örneğin Suriye’nin dostları isimli bir platform oluşturuldu. Nasıl dostsa Suriye rejimini bir an önce alaşağı etmeye çalışan ülkelerin toplandığı bir platformdu. Dolayısıyla isimleri yaldızlı platformlar amaca hizmet etmek yerine Suriye’de istikrarsızlığa, çatışmaların artmasına sebep olmuştu. Rusya’nın birkaç konuda daha başarılı adım atabileceğini düşünmekteyim. Birincisi, kimyasal silahların imha edilmesi sürecinde önemli bir rol oynamış. Batı’nın Esad rejimini kuvvet kullanarak devirme aşamasına gelecek bir süreci engellemişti. Evet, Cenevre’de başarılı olamadı. Çünkü tarafların problemin kaynağı ve çözüm yöntemine ilişkin duruşlarında farklılıklar olduğu müddetçe bu sorunun çözülmesi biraz zor. Belki İŞID tehdidinin giderilmesi için bir süreç başlayabilir ve bundan sonra da ılımlı muhalefetle İŞID tehdidinin boyutlarını gören diğer muhalif kesimlerle Esad rejiminin anlaşması ya da sorunun daha barışçıl yollarla çözümüne yönelik adımların atılması konusunda fayda sağlayabilir diye düşünüyorum” ifadelerini kullandı.
