ABD, Özbekistan’a askeri araç sevkiyatını artırıyor

Özbekistan’a M-ATV tipi zırhlı araçlar ve bakımı için zırhlı onarım-tahliye teçhizatının sevkiyatına başlayan ABD, askeri teçhizat sevkiyatını artırmak niyetinde.

ABD Dışişleri Bakanı’nın Orta Asya’dan sorumlu Yardımcısı Daniel Rosenblum, özellikle NATO askerlerinin Afganistan’dan çekilmesi ve Ukrayna’daki çatışma bağlamında bölge liderlerinin dile getirdikleri endişelerden sonra bölgedeki istikrar konusuna ilgisiz kalamayacaklarını açıkladı.

Rosenblum ayrıca Özbekistan’da, Devlet Başkanı İslam Kerimov rejiminin korunmasını garanti ettiklerini belirtti.

ABD, geçen yılın sonlarında, Özbekistan’a M-ATV tipi zırhlı araçları ve bakımı için zırhlı onarım-tahliye teçhizatının sevkiyatına başladı. Taşkent, Ocak ayına kadar toplam maliyeti 150 milyon doları bulan 308 otomobil ile 20 onarım arabasını almış oldu.

"SIRADAN BİR FAKTÖR"

Orta Asya uzmanı Arkadiy Dubnov, konuyla ilgili şu yorumda bulundu: “ABD’nin Özbekistan’a sağladığı askeri ve teknik yardım, bir süper gücün, dikkatini azaltmak zorunda olduğu uzak, ama önemli bölgeyle ilişkiler açısından oldukça sıradan bir faktör. Moskova da aynısını yapmaya çalışıyor. Örneğin, Rusya Savunma Bakanı Sergey Şoygu, 11 Şubat’ta Nikaragua’yı ziyaret etti.”

Afganistan’dan çekilen ABD’nin, bölgedeki çıkarlarını korumak için komşu ülkeler üzerindeki askeri ve siyasi etkisini korumak zorunda olduğunu belirten Dubnov, “Bence, Türkmenistan’daki otarşik rejim olmasaydı, Amerikalılar, Aşkabat’a da askeri ve teknik yardım teklif ederdi. ABD’nin bu seçimi anlaşılıyor, zira Tacikistan’dan farklı olarak Özbekistan ve Türkmenistan, Rusya’nın liderliğindeki Kolektif Güvenlik Anlaşması Örgütü’ne (KGAÖ) üye değil, yani ABD ile ortak askeri-teknik planları için Rusya’nın onayını almak zorunda değiller” dedi.

11 Eylül saldırıların akabinde uluslararası terörle mücadele koalisyonuna katılan Özbekistan, Afganistan’da Taliban’a karşı askeri operasyon başlatan Batı ülkeleriyle özel ilişkiler kurmaya başardı. Bu işbirliği sonucu ABD, Özbekistan’da Karşi-Hanabad askeri üssünü (Taşkent’in talebiyle 2005’te kapatıldı) kurdu, Almanya da Afganistan sınırındaki Termez havaalanını kullanmaya başladı. Bu arada Almanya ile işbirliği, 2014 sonlarında, birkaç yıllığına uzatıldı.

"SOMUT DESTEK"

Orta Asya uzman Arkadiy Dubnov, şu değerlendirmede bulundu:

“Elbette, Özbekistan’ın ABD ile işbirliği, Afganistan’dan gelecek olası tehdit karşısında ülkenin savunma potansiyelini güçlendirme amacını taşıyor. Ancak Taşkent ve Washington arasındaki yakınlaşmaya farklı açıdan bakılırsa, bölgedeki askeri dengenin, Türkmenistan dışında KGAÖ üyesi olan diğer Orta Asya ülkelerine göre Özbekistan lehine kaydığı net şekilde görülür. Ayrıca ABD Dışişleri Bakan Yardımcısı’nın, Orta Asya ülkelerinin Ukrayna’daki çatışmadan duyduğu endişeye atıfta bulunduğu dikkate alındığında, Taşkent’e yapılan bu yardım, böyle zor zamanlarda, Washington tarafından somut destek olarak görülebilir.”

Uzmana göre bu jest, Taşkent tarafından, İslam Kerimov’un başkanlık döneminin önümüzdeki 5 yıl için uzatılmasına onay olarak yorumlanabilir. Özbekistan’daki devlet başkanlığı seçimleri 29 Mart’ta yapılacak.