'Türkiye ve Rusya ortak noktayı bulmak için gayret sarf ediyor'

Moskova Devlet Üniversitesi Öğretim Görevlisi Has, Başbakan Yıldırım'ın Rusya ziyaretinde Türkiye'nin daha çok ticari, ekonomik kısıtlamaların kaldırılmasına, Rusya'nın ise enerji projelerine odaklandığını ifade etti. Has, "Türkiye ve Rusya'nın vurguları farklı oldu ancak ilişkilerin normalleşmesi konusunda daha çok çaba gösteriliyor" dedi.

Kerim Has, Başbakan Binali Yıldırım’ın 2 günlük Rusya ziyaretini ve ziyarette verilen mesajları Sputnik’e değerlendirdi. Başbakan  Yıldırım’ın ziyaretinin daha çok ekonomi ağırlıklı olduğunu, Türkiye’nin ziyaret boyunca ticari ve ekonomik ilişkilere, Rusya’nın ise daha çok enerji konularına odaklandığını ifade eden Has, Türkiye’nin Avrupa ile gerginlik yaşadığı bir ortamda Başbakan düzeyinde yapılan ziyaretin sembolik bir anlam taşıdığına da dikkat çekti.

'TÜRKİYE, YAPTIRIMLARIN HAFİFLETİLMESİ TALEBİNİ İLETTİ'

Ziyarette Türkiye’nin, Rusya’nın uyguladığı yaptırımların kaldırılması taleplerini tekrar ilettiğini kaydeden Has, “Ticari, ekonomik yaptırımlar, Türk vatandaşlarının vizesiz geçişinin mümkün olmaması ve Türk şirketlerinin Türk işçi istihdam edememeleri öncelikli sıkıntılar. Bu ziyarette Türkiye’nin asıl vurgusu da bu konudaki yaptırımların hafifletilmesi ve bu sürecin daha hızlı ilerletilmesi talepleri oldu. Gördüğümüz kadarıyla Rusya tarafı yaptırımları hızlıca kaldırma taraftarı değil, aşama aşama gerçekleşecek gibi görünüyor bu” dedi.

'ÜDİK ZİRVESİNDE BAZI ANLAŞMALAR İMZALANACAKTIR'

Has, ziyarette iki ülke arasında bir anlaşma imzalanmadığına da dikkat çekerken “Herhangi bir anlaşmanın imzalanmadığı Başbakan düzeyinde yapılan ender ziyaretlerden biri oldu bu. Ama tabii bu da anlaşılabilir, netice itibariyle bir kriz sürecinden geçildi. Bu ziyaret belki de 2017’nin ilk yarısında gerçekleşecek olan Üst Düzey İşbirliği Konseyi (ÜDİK) toplantısına bir hazırlık mahiyetinde bir ziyaret oldu. Muhtemelen ÜDİK zirvesinde bazı anlaşmalar imzalanacaktır” diye konuştu.

'RUSYA ENERJİ PROJELERİNE ODAKLANMIŞ DURUMDA'

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın, Başbakan Binali Yıldırım’ın ziyaretinden hemen önce Meclis’te kabul edilen Türk Akımı yasasını onayladığını da anımsatan Has, bunun da sembolik bir önemi olduğunu kaydederken, "Rusya tarafı da büyük enerji projelerine odaklanmış durumda. Türk Akımı için Gazprom önceki gün kaynak ayırdı, normalde 2016 bütçesinde bu yoktu. Rosatom da Akkuyu Nükleer Enerji Santrali için kaynak ayırmıştı, muhtemelen 2017 itibariyle Rosatom’un 2017 bütçesine de Akkuyu’ya yapılacak yatırımlar için kaynağı ayırmıştır diye düşünüyorum” ifadelerini kullandı.

Has, “Ziyarette Türkiye ve Rusya’nın vurguları farklı oldu. Ancak her halükarda ilişkilerin normalleşmesi konusunda daha da fazla bir çaba gösterildiğini görüyoruz. Bu çabalar daha da somut bir şekilde arttırılarak daha sıklıkla ziyaretler gerçekleştirilerek bir şekilde ortak noktanın bulunması için gayret sarf ediliyor” diye konuştu.

'TL VE RUBLE İLE TİCARET PROJELER ÜZERİNDEN GERÇEKLEŞTİRİLEBİLİR'

Has, son dönemde gündemde olan iki ülkenin dolar yerine kendi para birimleri üzerinden ticaret yapması konusunu da değerlendirdi. TL ve ruble ile ticaret konusunun Rusya’nın önceliği olmadığını düşünen Has, ruble ve TL ile ticaretin hayata geçebilmesi için üzerinde ciddi teknik çalışmanın yapılması gerektiğini belirterek şöyle konuştu:

"Benim kanaatim, eğer bu hususu gündeme alırlarsa projeler üzerinden bu ödemeleri gerçekleştirebilirler. Örneğin Türk Akımı konusunda Türkiye’nin ödemesi ruble üzerinden olacak şeklinde bir mutabakatla faaliyete geçirilebilir. Burada biraz daha gerçekçi duruyor. Rusya da aynı şekilde Türkiye’deki ticaretiyle alakalı hususlarda belli spesifik alanlarda TL üzerinden ödeme gerçekleştirebilir. Belli alanlarda bu şekilde karşılıklı para birimleri üzerinden ticaret gerçekleştirebilir. Bir de kendi para birimleriyle ticarete başlamadan önce taraflar muhtemelen serbest ticaret bölgesi anlaşmasını imzalamak için çaba göstereceklerdir. Bu, daha sağlıklı olur diye düşünüyorum. Daha önce 2017’nin sonuna kadar böyle bir anlaşmanın imzalanması planı var denmişti. Bildiğim kadarıyla bu konuda müzakereler yürütülüyor fakat henüz somut adım atılmış değil. Serbest ticaret bölgeleri kurulduktan sonra o bölgelere has bir şekilde ruble ve TL üzerinden ithalat ve ihracat yapılabilir diye düşünüyorum, bu sanırım daha sağlıklı olacaktır. Fakat şunu da vurgulamak gerekiyor, Rusya ve Çin’in şu an ithalat ve ihracat hacimleri birbirine yakın olmasına karşın bildiğim kadarıyla henüz yuan ve ruble üzerinden ticarete dayalı bir mekanizma şu an işlemiyor. Çok spesifik, bildiğim kadarıyla 200 milyon dolarlık kadar bir hacim yuan ve ruble üzerinden gerçekleştiriliyor. Dolayısıyla bu, üzerinde ciddi çalışılması gereken bir husus.”