Gromıko'nun 1988 yılında yayımlanan 'Pamyatnoe' adlı kitabında, Rusya ve Türkiye'nin farklı dönemlerde defalarca savaştığına dikkat çekti. Atatürk’ün 20. yüzyılın başlarında siyaset sahnesine çıktığını anlatan Gromıka, “Atatürk geniş görüşlü bir şahsiyettti. (SSCB'nin kurucusu Vladimir) Lenin de Atatürk’ü 'büyük şahsiyet' olarak tanımlamıştı” diye yazdı.
'LENİN-ATATÜRK YAZIŞMALARI İKİLİ İLİŞKİLERİN GELİŞTİRİLMESİNİ İSTEYENLER İÇİN İYİ BİR KAYNAK'
Lenin ile Atatürk arasındaki mektuplaşmanın önemli bir dostluk kaynağı olduğuna işaret eden Gromıko, “Bu yazışmalar bugün de ilgiyle okunmakta. İki ülke arasındaki samimi ilişkilerin gelişmesinden yana olanlar için bu yazışmalar akıllı fikirler kaynağı olmakta" ifadelerini kullandı.
Atatürk'ün 57 yaşında yaşta hayatını kaybettiğini hatırlatan Gromıko, “Atatürk fazla yaşamadı. Ama Atatürk’ün faal çalışmaları, asil kişiliği ülke ve halkının hatırlarında iz bıraktı. Atatürk, halkının gelecekte Ortaçağ karanlıklarında ve komşu ülkeleriyle düşman içinde yaşamasını istemiyordu. Atatürk halkının yavaş da olsa sürekli istikrarlı şekilde ileriye yönelik hareket etmesini istiyordu…Türkler Atatürk’ü saygıyla anıyor. Türkiye’de öyle bir insana rastlamadım ki Atatürk’ten saygıyla, hürmetle bahsetmesin” diye aktardı.
İNÖNÜ: TÜRKİYE KUZEY KOMŞUSUYLA İLİŞKİLERİNİ ATATÜRK VE LENİN’İN ARZU ETTİĞİ ŞEKİLDE KURMALI
Gromıko, 1965 yılında Türkiye’ye yaptığı resmi gezisinde Ankara’da Atatürk mozolesini ziyaret ederek mezarına çelenk bıraktığını ve böylece Atatürk’e saygı olarak bu görevini yerine getirdiğine de işaret ediyor. Ziyaret sırasında eski Başbakan İsmet İnönü ile de görüştüğünü anlatan Gromıko, “İnönü görüşmesinde bana şunları söyledi: Türkiye’de yapılan her şeyi doğru bulmuyorum. Her şey öğretmenimin (Atatürk) vasiyetleriyle bağdaşmıyor. Ama ben şu görüşten yanayım: Türkiye büyük kuzey komşusuyla ilişkilerini, Lenin ve Atatürk’ün arzu ettiği şekilde kurmalı” diye İnönü’nün sözlerini aktardı.
GROMIKO KİMDİR
Sovyetler Birliği’nin Washington Büyükelçisi olarak 1943 yılında göreve başlayan Gromıko, beş SSCB lideri ve yedi ABD başkanı ile çalıştı. Rus diplomasisinin mimarı olarak bilinen Gromıko, 1957’de Sovyetler Birliği Dışişleri Bakanlığı'na getirildi. Batılı ülkelerde Mr. Net (Bay Hayır) olarak tanınan Gromıko, Sovyetler Birliği son lideri Mihail Gorbaçov’un göreve getirilmesinde önemli rol oynadı ve SSCB'nin dağıldığını görmeden 1989 yılında öldü.
