Özertem: Batı’nın, İran ekonomisinden beklentileri çok yüksek

İran ve 5+1 ülkeleri arasında devam eden müzakerelere dair konuşan USAK uzmanlarından Hasan Selim Özertem, “Avrupa Birliği ülkelerindeki birçok ulusötesi şirket, enerji sektörü başta olmak, İran’da yeni dönemde nasıl ihale kapabileceğini düşünüyorlar” dedi.

İran ile Birleşmiş Milletler'in (BM) beş daimi üyesi ABD, Rusya, Çin, İngiltere ve Fransa ile Almanya'nın oluşturduğu 5+1 ülkeleri arasında nihai anlaşma metninin yazımı amacıyla yürütülen müzakereler devam ediyor. 7 Temmuz tarihi son gün olarak belirlenmiş olmasına rağmen, taraflar arasında henüz bir mutabakat sağlanmadı. ‘Ali Topuz ile Dünya Hali’ne Uluslararası  Stratejik Araştırmalar Kurumu (USAK) Enerji Güvenliği Araştırmaları Merkezi başkanı Hasan Selim Özertem, süregelen müzakerelere dair değerlendirmelerde bulundu.

‘KÖRFEZ ÜLKELERİ, ANLAŞMADAN KORKUYORLAR’

Batı’nın İran ekonomisinden beklentilerinin oldukça yüksek olduğunu ifade eden Özertem, şunları söyledi:

“Avrupa Birliği’ne baktığınızda birçok ülkedeki ulusötesi şirketleri, İran’da yeni dönemde nasıl ihale kapabileceklerini düşünüyorlar. Enerji sektörü başta olmak üzere, diğer alanlara nasıl giriş yapabileceklerini tartışıyorlar. Fakat bunun yanı sıra son dönemde Batı-İran tandeminin ötesinde bir İran-Körfez tandemi de ortaya çıkmış durumda. Çünkü Körfez ülkeleri,  Batı ile İran arasında yapılabilecek bir anlaşmanın kendilerinin idam kararı olmasından korkuyor. İran’ın nüfuz politikalarını genişleterek Ortadoğu’da daha fazla karşı karşıya gelmek durumunda olabilecekleri bir aktöre dönüşmesinden endişe ediyorlar.”

‘SADACE ‘MÜZAKERE’ DEĞİL…’

“Görüşmelerin sadece bir müzakere olmadığı, aynı zamanda Ortadoğu’daki dengelerin de masada tartışıldığı ifade ediliyor”  diyen Özertem’e göre, İran ve Batı’nın bir anlaşmaya varması ya da varmamasının güvenlik, iktisadi ve siyasi anlamda mutlaka etkileri olacak.

‘PAZARLIKLAR HİÇ DE KOLAY DEVAM ETMİYOR’

İki tarafında bu müzakereleri barış açısından önemli gördüğünü  kaydeden Özertem, pazarlıkların hiç de kolay devam etmediğine işaret etti:

“İki tarafında müzakereler sürecinde vermeye çalıştığı çok önemli bir mesaj var. ‘Biz içerideki tüm baskılara rağmen masada oturuyoruz’ diyorlar. Hem 5+1 ülkeleri hem de İran, manevra sahalarının oldukça limitli olduğunun mesajını vermeye çalışıyor.”

MÜZAKERE MASASI DEVRİLİRSE NE OLUR?

Özertem, İran ile Rusya arasındaki S-300 füze savunma sistemleri alışverişine dair şöyle konuştu:

“Rusya ve İran, S-300’lerin satışı konusunda anlaşmıştı fakat uygulanan yaptırımlar bağlamında Rusya bu satışı gerçekleştirmeyeceğin ifade etmişti. Ardından Ukrayna krizine bağlı olarak Batı ve Rusya arasındaki ilişkiler gerilirken, Rusya bu satışı tekrar gerçekleştirebileceğini dile getirdi. Bu aslında müzakere masanın devrilmesi durumunda, gündeme gelecek bir hava harekatının gerçekleşmesiyle ilgili farklı dinamiklerin ortaya çıkmasını da beraberinde getiriyor.”