HDP sokağa çıkma yasaklarını AİHM’e taşıdı

HDP, Doğu ve Güneydoğu Anadolu’da uygulanan sokağa çıkma yasaklarını Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’ne (AİHM) taşıdı.

HDP Eş Genel Başkan Yardımcısı Meral Danış Beştaş, sokağa çıkma yasaklarıyla ilgili başvuruyu Anayasa Mahkemesi’nin reddetmesinin ardından Türkiye’nin Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’ni ihlal ettiği gerekçesiyle AİHM’e başvurdu.

Beştaş, sokağa çıkma yasaklarıyla yurttaşların yaşam,  sağlık, eğitim ve seyahat hakkı başta olmak üzere temel hak ve özgürlüklerinin ihlal edildiğini belirterek, Anayasa Mahkemesi’ne bireysel başvuruda bulunmuş, yüksek mahkeme ise ‘başvurucuya yönelik derhal tedbir  kararı verilmesini gerektiren ciddi bir tehlike bulunmadığı’ gerekçesiyle tedbir talebinin reddine karar vermişti.

‘SOKAĞA ÇIKMA YASAKLARI NEDENİYLE 122 SİVİL YAŞAMINI YİTİRDİ’

Beştaş’ın, AİHM’e yaptığı başvuruda 16 Ağustos ile 21 Aralık tarihleri arasında kadar 7 ilde 1 milyon 300 bin kişinin yaşadığı 18 ilçede toplam 54 kez süresiz ve gün boyu sokağa çıkma yasakları ilan edildiği ifade edilirken “Yasaklar toplamda 230 günü bulmuş olup uygulanan sokağa çıkma yasakları nedeniyle 122 sivil yurttaş yaşamını yitirmiştir. Sokağa çıkma yasakları şu an Cizre, Silopi, Nusaybin, Sur ve Dargeçit olmak üzere 5 ilçede devam etmektedir” denildi.

Yaşanan sokağa çıkma yasakları boyunca sivil halkın çoğu kez evlerine isabet eden kurşunla ya da yaralılarını beyaz bayraklarla hastaneye taşımaya çalışırken öldürüldüğü dile getirilen başvuruda “Cizre’de ölen 50 yurttaş arasında bulunan 3 aylık Miray İnce de evinde, halasının kucağında kurşunla yaralanmıştır. Onu hastaneye götürmeye çalışan ailesi, 155’i aramış olup polisin ‘beyaz bayrakla dışarı çıkabilirsiniz’ demesi üzerine bebeğin dedeleri ve büyükannesi bebeği yanlarına alarak, beyaz bayrakla ambulansın geleceği noktaya gitmiştir. Ancak onlara da ateş açılmasına üzerine 3 aylık Miray olay yerinde, kurşunlanan 80 yaşındaki büyükbabası da kaldırıldığı hastanede hayatını kaybetmiştir” ifadelerine yer verildi.

‘VATANDAŞLAR POLİS TARAFINDAN CAMİYE ALINMADI’

Başvuruda, Beştaş’ın milletvekili olarak hak ihlallerini tespit edebilmek için sokağa çıkma yasaklarının ilan edildiği ilçeleri ziyaret etmek istediğini ancak son katıldığı heyette Mardin'in Derik ilçesine girmek isterken güvenlik güçleri tarafından atılan gazdan aşırı etkilendiği ve neredeyse ölüm riski ile karşı karşıya kaldığı kaydedilirken “Başvurucu açısından durum böyle iken yasağa maruz kalan vatandaşlar açısından da yaşam hakkı ihlali başta olmak üzere kişi özgürlüğü, sağlık hakkı, seyahat, haberleşme hakkı, ibadet hakkı, eğitim hakkı ihlali gibi çeşitli hak ihlalleri söz konusu olmuştur. Birçok kez Cuma namazına katılmak isteyen vatandaşlar kolluk tarafından camiye alınmaz iken son dönemde camiler bombalanmakta, yakılıp yıkılmaktadır” denildi.

‘SAVAŞ HUKUKUNU BİLE İHLAL EDEN UYGULAMALAR’

Başvuruda kasım ayında yinelenen sokağa çıkma yasağı sırasında da HDP, DBP, DTK ve diğer sivil toplum örgütleri öncülüğünde Silvan’daki ablukanın kaldırılması ve mahallede bulunan vatandaşlara ulaşmak için Konak mahallesine yürüyüş düzenlendiği, polis ablukasını kıran kitleye, özel harekât timleri ve askerlerin silahla ateş açıldığı ve özellikle HDP'li milletvekillerinin hedef alındığı savunuldu.

Yaralı yurttaşlara ilkyardım müdahalesinde bulunmak amacıyla göreve çağrılan 112 çalışanlarının her defasında güvenlik kuvvetlerinin engeline takıldığı, sokağa çıkma yasağının olmadığı yerlerde dahi ambulans geçişlerine izin verilmediğinin HDP’lilerce tespit edildiği kaydedilirken ‘savaş hukukunu bile ihlal eden uygulamalar’ yaşandığı ifade edildi.

‘VALİLİKLER VE KOLLUK GÜÇLERİ VATANDAŞIN YAŞAM HAKKINI İHLAL EDİYOR’

“Özel Güvenlik Bölgesi' ilan edilen bölgelerde yerleşim birimlerinde özel hareket timlerince siviller rastgele tarandığı, evlerin ateşe verildiği, köylerin boşaltıldığı” tespitine yer verilen başvuruda kasım ayında Diyarbakır Silvan’da sokağa çıkma yasağının sona ermesinin ardından Anadolu Ajansı’nın servis ettiği fotoğraflarda ilçeye giden yüzü maskeli özel harekât polislerinin duvarlara ‘Devlet geldi’, ‘Kan koksun buram buram’, ‘Kurdun dişine kan değdi, korkun’, ‘Türksen Övün Değilsen İtaat Et’ gibi tehdit içeren yazdığının görüldüğü belirtildi.

Başvuruda “Valilikler ve kolluk güçleri yasadışı bir fiili uygulama ile vatandaşın ‘yaşam hakkı’ başta olmak üzere tüm temel haklarını topyekûn ihlal etmektedirler. Kolluk güçleri tarafından duvarlara yazılan yazılar da tüm sivil halkın yaşam hakkının tehlikede olduğunu ifade etmekte ve sivil halk ölüm yahut göç etmek gibi iki seçeneğe maruz bırakılmaktadır. Mevcut hal Anayasa ve uluslararası sözleşmelere aykırılık teşkil etmektedir” denildi.