Suriye’nin kuzeyinde ABD, Rusya, Kürtler denklemi

Gazeteci yazar Fehim Taştekin’e göre Cerablus operasyonu IŞİD'e karşı değil. Asıl hedef 'Kürtlerin önünün kesilmesi' ve 'Türkiye’nin yeniden oyuna dahil olması'. ABD'nin hala Kürtleri sahada önemli bir aktör olarak gördüğüne dikkat çeken Taştekin "ABD bu oyunu çok iyi oynadı. Şimdi Türkiye'yi bir süreliğine teskin edecek" değerlendirmesini yaptı.

Türkiye'nin Suriye'nin kuzeyinde IŞİD'i temizlemek söylemiyle başlatılan Cerablus operasyonu sürüyor. Ankara, Kürt Savunma Güçleri'nin (YPG) Fırat'ın doğusuna geri dönmesi şartını ısrarla vurgularken, ABD'den de bu konuda açık destek aldı.

Rusya ve İran'dan ise operasyonun 'Şam ile koordinasyon içinde' davranılması vurgulu açıklamalar geldi. Bölgedeki aktörler, ve pozisyonların nasıl şekillendiğini, mesajlarının manasını gazeteci-yazar Fehim Taştekin ile konuştuk.

'CERABLUS IŞİD'E KARŞI BİR OPERASYON DEĞİL'

Sahadaki durumun ittifakları netleştiremeyecek kadar karışık olduğunu söyleyen Taştekin, aktörlerin tutumlarının belirli yerlerde birbirine yaklaşsa da bunun tam anlamıyla bir mutabakat anlamına gelmediğini söyledi.

Türkiye'nin Rusya ve İran'la uzlaştığı ve uzlaşamadığı yerler olduğunun altını çizen Taştekin, Türkiye'nin bu uzlaşı havasını çok iyi değerlendirdiğini ifade ederek "Türkiye Suriye'de bir politika değişikliğine gidecekse, bunun karşılığında Kürtlerin kazanımlarının yok edilmesini ortaya koyuyor. Buna itirazlar da var. Cerablus operasyonu IŞİD'e karşı bir operasyon değil. Bu daha çok orada Türkiye'nin kendi Suriye politikasını yeniden güncellemesi ve Kürtlerin önünün kesilmesiyle alakalı. Güncellemekten kastım, Türkiye'nin bölgede artık oyun dışı kalmasının ardından Rusya'nın operasyona yeşil ışık yakmasıyla tekrar oyuna dönmesi" değerlendirmesinde bulundu.

'RUSYA'NIN OPERASYONUN SINIRLARIYLA İLGİLİ UYARILARI OLACAKTIR'

Rusya'nın yeşil ışık yakmasının ardında, Türkiye'yi test etme ve ona sınırlı bir harekat alanı tanıma olabileceğini düşünen Taştekin, Rusya'nın buradaki kazancınınsa Türkiye'nin Suriye politikasını değiştirmesi olacağını savundu. Taştekin, "Rusya, Türkiye'nin Halep'teki cihatçı gruplara desteğini kesmesini şart koşmuş olabilir. Daha geniş anlamda Suriye savaşın seyrini değiştirecek bir politika değişikliği konusunda da Ankara'dan söz almış olabilir. Genel çerçeve olarak belirlediği uzlaşma zemini bozmayacak herhangi bir müdahaleye ses çıkarmayabilir. Ancak bugün bir Erdoğan-Putin görüşmesi olmuş. Benim tahminin Türkiye'nin bu rolünün, bu yeni açılan alanı genişletmesi ya da Türkiye'nin daha büyük bir savaşa girişmesine dönüşmesi konusunda, bu operasyonu IŞİD'in ötesine taşıyacak şekilde bir güvenli bölge oluşturma çabasına girişmesi hususunda Rusya'nın da uyarıları olacaktır. ABD yönetimi hem İncirlik Üssü'nü kullandığı hem de Türkiye ile ilişkilerinde bir gerginlik söz konusu olduğu için Türkiye'nin bu alandaki manevrasına yeşil ışık yakmıştı. Ancak bu konudaki endişelerini de dile getiriyor" saptamasını yaptı.

'YPG'NİN ÇEKİLMESİ GERÇEKÇİ DEĞİL'

ABD'nin sahadaki en önemli müttefiki 'Kürtleri sattığına' dair yorumlara katılmayan Taştekin, Kürtlerin ABD tarafından hala değerli bir saha unsuru olarak görüldüğü görüşünde. Başından beri 'Kürtlerin Fırat'ın batısına geçmesine izin vermeyeceğini' ilan eden Türk yönetiminin, YPG öncülüğündeki Suriye Demokratik Güçleri'nin Mınbiç operasyonuna yeşil ışık yakmasının ardında ABD'nin Türkiye'yi teskin çabaları olduğunu dile getiren Taştekin şöyle devam etti:

"ABD biz YPG'ye yardım etmiyoruz SDG'ye yardım ediyoruz diyordu. Daha sonra Mınbiç operasyonu başlayınca operasyonu yürüten YPG değildi. Suriye Demokratik Güçleri'ne (SDG) bağlı Mınbiç Askeri Konseyi 'ne destek veriliyor biçimindeydi. Cerablus'a operasyon yapılsaydı bu sefer de yerel güçlerin oluşturduğu Cerablus Askeri Konseyi, SDG'nin desteğiyle operasyonu yapıyor olacaktı. Bunlar bir şekilde Türkiye'yi teskin edicek formüllerdi. ABD yönetimi bu oyunu çok iyi oynadı. Oynamaya da devam edecek. Şimdi Türkiye bir süreliğine teskin edilecek. YPG zaten 'Ben burada varım' demiyor. SDG burada vardı. SDG şehirde sükuneti sağladıktan ve IŞİD'i tamamen bölgeden attıktan sonra zaten rol gereği burada kalmayacak ve çekilecekti. Nitekim öyle oldu zaten. Tel Abyad'da şu anda YPG var mı? Yok. YPG'nin çekilmesi gerçekçi değil. Görüntüde çekilecektir, daha önce çekildiği yerler de oldu. bu sefer Türk siyasi aktörleri devrede olacaklardır ve yerel unsurlarla işbirliği yaparak bir düzen kuracaklardır."

'SADECE ABD İLE İŞBİRLİĞİ YAPILARAK BÖLGEDE KAZANIM SAĞLANMAZ'

Türkiye'nin hamlesine rağmen YPG'nin Suriye'nin kuzeyinde Afrin ile Kobani arasındaki bağlantıyı sağlamaktan vazgeçmeyeceğini söyleyen Taştekin, bölgenin etnik yapısının Kürt hakimiyetine uygun olmadığının altını çizerek, bunun çözümünün bölge aktörleriyle yapılacak ittifaklarda yattığını savundu:

"Kürtler klasik anlamda bir birleşmeden bahsetmiyor. Çünkü o bölgede Kürt yoğunluğu çok fazla değil. Örneğin Bab kırsalında daha fazla olsalar da şehir merkezinde azlar. Bu bölgenin sosyal dokusu bir Kürt hakimiyetine uygun da değil. IŞİD'in sempati toplayabildiği yerlerden bahsediyoruz. Burada Kürtlerin yapabildiği ya da yapabileceği şey bir müttefik güç yaratmak. Epey zamandan beri bunun için uğraşıyolar. Sadece savaş unsurlarıyla değil, siyasi aktörler de bu bölgede aylardır çalışıyor, meclisler oluşturuyorlar. Burada Kürtler aslında rahat gidip gelebilecekleri ve her anlamda Askeri sevkıyat yapabilecekleri güvenli geçiş alanları oluşturmaktan bahsediyorlar. Bir hayal olarak bu coğrafyanın tamamlanması düşüncesi var. Ancak o bölgede Türkmenler, Araplar ve başka etnik unsurlar olduğu için burası o kadar basit bir yer değil. Cerablus da öyle. Kürt nüfusu Kobani'de olduğu gibi bu bölgede yüksek değil. Kürtler de bu realitenin farkındalar. Ancak bundan vazgeçmezler. Bu birazcık Suriye ve Rusya ile nasıl oyun oynayabileceklerine bağlı. Bunlar sadece ABD ile işbirliği yapmakla olabilecek şeyler değil. Bab'ın hemen altında Suriye ordusu var ve yavaş yavaş da alanını genişletiyor. Söz gelimi, yarın orada Suriye ordusu olabilir. Afrin dediğiniz yere aslında Türkiye destekli gruplar defalarca saldırdı. Ve buradaki çemberin birazcık hafiflemesine yol açan şey Rusya'nın ve yer yer de Suriye ordusunun yardımlarıydı. Bunlar tek bir aktörle izah edilebilecek şeyler değil. Türkiye burada 40 kilometre derinliklerde oyun oynamaya kalkarsa o bataklığa saplanır ve oradan çıkamaz. Kürtler dışında, bölgenin yerel unsurları da Türkiye'yi işgalci güç olarak göreceklerdir. Haliyle orası Türkiye için bir bataklığa dönüşecektir."

'ÖSO'NUN YPG'YE KARŞI BAŞARI ŞANSI YOK'

Türkiye'nin desteğiyle bölgedeki operasyonu yürüten ÖSO'cuların Batı medyasına savurduğu 'Fırat'ın doğusundaki Arap köylerini de alacağız' tehditlerini gerçekçi bulmayan Taştekin "Onlarca grup aylarca, bu bölgede savaş yürüttü ve başaramadı. Şimdi tehdit savurabilirler. Türklerin desteğini aldıkları için büyük laflar edebilirler. Ama SDG ya da YPG ile karşılaşırlarsa başarısı şansları yok. Burada elde ettikleri kazanım IŞİD'in savaşmadan bıraktığı bir kazanımdır. Bugün bile SDG Mınbiç'in güneyinde ve kuzeyinde 12-13 köyü IŞİD'den temizledi. Şu halde bile genişlemeye devam ediyor. Bu işler 'Altıma tank aldım, geliyorum' ile olacak şeyler değil. Beş kilometre 10 kilometre derinliği olan bir yeri almak, sonra burada düzeni kurmak, burada güveni sağlamak.. Bunlar o kadar kolay değil. Ayrıca Türkiye'nin birlikte hareket ettiği bu gruplar da çok kendini ispat etmiş gruplar değil. İspat etmiş gruplar belli: Ahrar, Nusra, IŞİD ve Kürtler. Önümüzdeki süreçte uluslararası aktörler de kendi kırmızı çizgilerini yavaş yavaş belli etmeye başlayacaklardır" değerlendirmesi yaptı