OPEC karşıtı NOPEC yasası: ‘ABD, ülkeleri tehdit etmeyi amaçlıyor’

20 senedir ABD senatosundan geçemeyen NOPEC (Petrol Üreten ve İhraç Eden ‘Kartellere’ Hayır) yasasının tasarısı ABD Senatosu’nda onaylandı. Yasanın kabul edilmesi halinde ABD için ne anlama geleceğini ve NOPEC’in özellikle küresel bazdaki etkilerini, Ekonomi Yazarı Recep Erçin ve Enerji Uzmanı Volkan Aslanoğlu Sputnik’e değerlendirdi.

Ham petrol üstünde satış baskısı hissedilmeye devam edilen ABD’de, enerji de dahil olmak üzere tedarik zinciri sorunlarının yaşanmasıyla enflasyon da hızla tırmanıyor. Buna karşın ABD Adalet Bakanlığı'nın, OPEC üyelerini ‘antitröst yasalarını ihlal ettikleri’ iddiasıyla dava etmesine izin veren bir tasarıyı 5 Mayıs’ta senatoda onayladı. Cumhuriyetçi Parti Senatörü Chuck Grassley ve Demokrat Parti Senatörü Amy Klobuchar tarafından hazırlanan tasarı, Senato Adalet Komisyonu'nda 4'e karşı 17 oyla geçti.

Kısaca NOPEC olarak adlandırılan ‘Petrol Üreten ve İhraç Eden Kartellere Hayır’ tasarısı, ABD’nin, küresel ham petrol fiyatlarını artıran arz kesintilerini düzenlemesi ve ticaret engelleri ile piyasa rekabetini önlemesi amacını taşıyor. OPEC üyelerini ve ortaklarını hedef alan tasarı, yaklaşık 20 senedir gündemde olmasına rağmen senatoda engele takılıyordu.

NOPEC tasarısına onay, Rus petrolü ithalatının yasaklanması durumunda piyasalarında oluşacak boşluğun, petrol üreticisi diğer ülkeler tarafından dolduramayacağını belirten OPEC Genel Sekreteri Barkindo’nun açıklamasının ardından geldi.

Son olarak, NOPEC gibi ‘çabaların’, enerji piyasalarına daha fazla kaos getireceğini belirten OPEC’in petrol bakanları, yeni ABD mevzuatına tepki göstermişti. Bu üst düzey yetkililerden biri olan Birleşik Arap Emirlikleri Enerji Bakanı Süheyl El Mezrui, 10 Mayıs’ta CNBC’ye verdiği demeçte, tasarı ile petrol fiyatlarını yüzde 300 oranına kadar yükselebileceği konusunda uyarıda bulundu.

Abu Dabi’deki Dünya Kamu Hizmetleri Kongresi’ndeki bir panel sırasında konuşan BAE'li bakan, “Bu sistemi engellerseniz, ne istediğinize dikkat etmeniz gerekir, çünkü kaotik bir piyasaya sahipseniz, fiyatlarda dünyanın kaldıramayacağı yüzde 200 veya yüzde 300′lük bir artış görürsünüz” demişti.

Yasa onaylanırsa neler yaşanır?

Sputnik, NOPEC tasarısının enerji piyasasına ve global enflasyona dair olası etkilerini Ekonomi Yazarı Recep Erçin ve Enerji Uzmanı Volkan Aslanoğlu ile konuştu.

ABD’nin bu yasayı şüphesiz bir şekilde OPEC+ üzerinde Rusya'nın etkisini kırmak üzere uygulamaya koymak istediğini söyleyen Erçin, “Meselenin enflasyon veya petrol fiyatları ile ilgisi varsa şayet ABD şu sıralar dünyanın en çok petrol ihraç eden ülkeleri arasında başa güreşiyor. Fiyatları aşağı çekmek isteyen ülke kendi bünyesinde bunu yapabilir. Beyaz Saray'ın elini tutan yok. Ancak ABD, Brezilya'nın kapısını çaldı umduğunu bulamadı. İran ve Venezuela havucu yutmadı. Müttefikleri Arap ülkeleri bile ABD'nin petrol üretimi ve fiyatı konusundaki baskılarını çok da ciddiye almadılar. Şimdi ABD, ‘dünyanın jandarması’ konumunun devam ettiğini sanarak bu yasa ile ülkeleri tehdit etmeyi amaçlıyor” dedi.

‘ABD, OPEC üyelerini Rusya üzerinden sıkıştırıp, kendine yeni kötü adamlar yaratmak istiyor’

NOPEC yasa tasarısının, ithalata tehdit yarattığı için ABD’ye iç yatırım artışı ve işsizlikte görece şekilde düşüş olarak dönüş yapacağını belirten Aslanoğlu da, “ABD fosil yakıtlarda kendi kendisine görece yetebiliyor olduğu ve çok fazla tedarik alternatifi olduğu için, çok sıkıntılı bir durumda Venezuela gibi üreticileri bile oyuna sokabilir, negatif olarak etkilenmeyecektir. Kararı almasında yatan etken ise OPEC, yeni ismiyle OPEC+ üyelerini Rusya üzerinden sıkıştırıp, kendine yeni kötü adamlar yaratmak. Globaldeki payını artırma ihtimali de cabası” dedi.

‘ABD, yeni bir küresel ekonomik krize yol açmak istemiyorsa bu yasa geçse de uygulanamaz’

NOPEC yasa tasarısının bir avuç senatörün görüşü olarak bu zamana kadar savunulageldiğini belirten Ercin şunları aktardı:

“Ancak gelinen noktada yükselen enflasyon Biden'a güveni zedeliyor. O da bir dış düşman yaratmak zorunda. ABD'de işler ne zaman kötü gitse hep bir dış düşman yaratılır. Marjinal kararlar alınır. Son 30 yıldır hatta Vietnam'dan bu yana 70 yıldır yapılan bu. Bu yasa geçse de uygulanamaz. ABD küresel enerji krizini körükleyip yeni bir küresel ekonomik krize yol açmasını istemiyorsa tabi. Fiyatlar için bir şey söylemek zor ama orta vadede enerji fiyatların ucuzlamayacağı aşikar. Bu kadar yüksek petrol fiyatı gerçekçi mi derseniz; asla doğru bir fiyatlama yok, derim.”

‘Siyasi konjonktür de şu an ABD’nin bu konu üzerinden baskı yapması için oldukça uygun’

Aslanoğlu, 20 yıldır NOPEC yasasını senatodan geçiremeyen ABD’de nelerin değişmiş olabileceğine dikkat çekerek, “Değişen şey OPEC’in farklılaşan yapısı (OPEC+ halini alması) ve emtialarda yaşanan küresel sıkışma. Siyasi konjonktür de şu an ABD’nin bu konu üzerinden baskı yapması için oldukça uygun” şeklinde konuştu.

‘NOPEC’in OPEC’i zayıflatması itibarıyla petrol fiyatlarında dalgalanmaya sebebiyet vereceği oldukça açık’

OPEC’e dair en büyük yanılgının, kuruluşun bir ‘kartel’ olduğu yönünde söylemler olduğunu hatırlatan Aslanoğlu, “Ancak unutmamalıyız ki OPEC senelerdir dünyayı birçok küresel krizden kurtardı. Buna pandemi başında OPEC Sepet petrol fiyatının sadece değer kaybı yaşaması ve karşılığında, regülasyonlardan uzak tamamen serbest ekonominin kol gezdiği Kuzey Amerika petrollerinin eksi fiyatlara ulaşmasını örnek verebiliriz. NOPEC’in OPEC’i zayıflatması itibarıyla petrol fiyatlarında dalgalanmaya sebebiyet vereceği oldukça açık” ifadelerini kullandı.

‘NATO ve onu kontrol eden ABD'nin saldırgan politikaları, küresel enerji krizine neden oldu’

Küresel enerji krizinin nedeninin açıklayan Erçin, “NATO ve onu kontrol eden ABD'nin saldırgan politikaları neden oldu. Küreselleşmeden bahsedenler yaptırım, ambargo, tarife dışı engeller konusunda birbirleri ile yarışır hale geldiler. Bakın siz şu işe!” diyerek şunları ifade etti:

“ABD'de enflasyon bence uzun süre sorun olmaya devam edecek. Artık gelişmiş ülkelerin ekonomik aktörleri de buna alışmalı. Bütün konumlanma buna göre olacak. Enflasyon artık her yerde. Zaten sürekli söylendi. Geliyor dendi ve şimdi geldi. Tam ortasında mıyız yoksa daha başında mıyız? Esas soru bu. Hiçbir makas değişimi böyle şişmiş bir yapıda krizsiz olmaz.”

‘NOPEC ABD’nin gözdağı olabilir, petrol fiyatlarındaki artış enflasyon olarak geri dönecek’

Petrol ve türevlerinin ticaretinde dolar üzerinden işlem yapılmasının veya yapılmamasının politik bir duruş olarak değerlendirildiği takdirde ABD’nin NOPEC tasarısının bir gözdağı olabileceğini ifade eden Aslanoğlu, “Petrol fiyatlarındaki artış enflasyon olarak geri dönecektir. Burada kritik olan sürecin nasıl yönetileceği” açıklamasında bulundu.

Ayrıca ABD’nin, dünyanın ekonomik dinamitleriyle, petrol ve türevleri üzerinden oynamaya çalışma ihtimalini değerlendiren Aslanoğlu, “Eğer başka bir petrol veya doğal gaz üreticisi Rusya’nın payını ve yerini almazsa büyük bir buhran yaşanma ihtimali söz konusu. Ancak İran veya Venezuela gibi bir sürpriz üreticinin piyasaya girmesi veyahut OPEC’in eski yapısıyla birlik olması bunu engelleyebilir. Fakat bu ikisi gerçekleştirilmesi oldukça zor senaryolar” dedi.

‘İşin eninde sonunda varacağı yer dövizin ağırlığının azaldığı bir küresel ticaret’

Ülkeler kendi para birimleri ile ticaret yapmaya başlarsa piyasaları neler bekleyeceğini açıklayan Erçin, “Dün Saddam'ı Kaddafi'yi ne bekliyorsa o bekleyecek. Bu defa farklı olan ABD'ye dur diyecek küresel güçlerin olması. Küresel fiyatlandırmalarda doların ağırlığı azalmak zorunda. Hamasi bir devletin parası hiçbir surette dünya parası olmayı hak etmiyor. Ülkeler bunu anladı. Avrupa da anlayacak. İşin eninde sonunda varacağı yer dövizin ağırlığının azaldığı bir küresel ticaret. Bu bütün ülkelerin hayrına” dedi.