Litvanya’nın Kaliningrad çıkmazı: ‘Bizim değil AB’nin fikriydi’

Litvanya’nın Rusya’ya ait olan Kaliningrad bölgesine giden trenlere ambargo koyması çeşitli tartışmaları da beraberinde getirdi. Rusya, Litvanya’nın bu tavrını düşmanca değerlendirirken, Litvanya da yaptırım kararının AB tarafından alındığını savunuyor. Sputnik, tarafların süreç içindeki açıklamalarını derledi.

Avrupa Birliği’nin Rusya’ya yönelik uyguladığı yaptırımlar devam ederken Litvanya, AB ambargolarına tabi bir dizi ürünün Rusya’nın Kaliningrad bölgesine transit geçişini 18 Haziran’dan itibaren durduracağını açıkladı. Kaliningrad Valisi Anton Alihanov, telegram kanalından yaptığı paylaşımda, Litvanya Demiryolları tarafından kendisine bu bilginin aktarıldığını belirtmişti. Nisan ayında AB, beşinci kısıtlayıcı yaptırım paketi çerçevesinde, tıbbi ve gıda ürünleri hariç, Rusya ve Belarus’tan gelen kargoların kendi toprakları üzerinden taşınmasını yasaklamış ancak Kaliningrad'a geçişi bundan muaf tutmuştu.

Mevcut durumda AB’nin taşınmasını yasakladığı ürünler demir ve çelikten oluşuyor. Bu ürün listesine kömür, alkol, çimento ve çeşitli ürünler de dahil olacağı ön görülüyor. Petrol ve türevlerinin taşınması ise devam ediyor, alınan karara göre geçişler 10 Ağustos'a kadar sınırlı değil.

Kaliningrad’ın önemi

Adını Yüksek Sovyet Prezidyumu Başkanı Mihail Kalinin'den alan bölgenin önemi, Rusya’ya bağlı olan Kaliningrad’ın buna rağmen anakarayla bağlantısının bulunmayışından kaynaklanıyor. Litvanya ve Polonya ile sınırı olan ve Baltık Denizi kıyısında yer alan Kaliningrad, Rusya’nın Avrupa’da bulunan tek kara parçası.

Litvanya: Bizim değil AB’nin fikriydi

Litvanya Dışişleri Bakanı Gabrielius Landsbergis, kısıtlamaların ülkesinin kararı değil, AB yaptırımları uyarınca getirildiğini savundu. Bu transit ile ilgili olarak, Litvanya’nın herhangi bir ‘tek taraflı, bireysel veya ek kısıtlama getirmediğini’ söyleyen Landsbergis, sürekli olarak farklı geçiş süreleri ve yürürlüğe girme tarihleri ​​olan AB yaptırımlarınının uygulanıldığı konusunda ısrar etti.

Landsbergis açıklamasında, "Birincisi, bunlar Litvanya'nın eylemleri değil, 17 Haziran'dan itibaren uygulanacak Avrupa yaptırımları. Şu anda yaptırımlar, demiryolları tarafından uygulanıyor. Demiryolları, müşterilerine 17 Haziran'dan bu yana yaptırım uygulanan malların çelik ve çelik cevherinden mamul diğer ürünler olduğunu bildirdi. Bu ürünler, artık Litvanya üzerinden ithal edilmeyecek. Bu, Avrupa Komisyonu'yla yapılan istişareler dahilinde gerçekleştiriliyor" şeklinde konuştu.

Rusya: Bu kararın gerçekten eşi benzeri yok ve her şeyin ihlali anlamına geliyor

Rusya tarafı ise bu taşımacılık yasağının ‘yaptırımların uygulanmasının getirdiği teknik bir ayrıntı’ olduğuna ikna olmadı. Rusya Dışişleri, yasağının kaldırılmasını talep etmiş, bu isteğinin gerçekleşmemesi hâlinde karşı önlemler alacağı uyarısında bulunmuştu.

Transit geçişini durdurmasına tepki gösteren Kremlin Sözcüsü Dmitriy Peskov, "Bu kararın gerçekten eşi benzeri yok ve her şeyin ihlali anlamına geliyor. Bunun AB'nin yaptırımların transit geçişler için de geçerli olması yönündeki kararıyla bağlantılı olduğunu anlıyoruz" dedi. Litvanya'nın aldığı kararın çok ciddi bir durum yarattığını kaydeden Peskov, böylelikle Rusya'nın Kaliningrad Bölgesi'nin abluka altına alınmasına cevaben bir karar veya önlem almadan önce derinlemesine analiz yapılacağının da altını çizmiş oldu.

‘Batı’nın sadece sözlü değil, yazılı açıklamlarına da güvenilmesinin imkansız olduğunun kanıtı’

Çok geçmeden Litvanya'nın Moskova Büyükelçiliği Maslahatgüzarı Virginia Umbrasene ve AB’nin Rusya Elçisi Markus Ederer, Rusya Dışişleri Bakanlığı'na çağrıldı. Ederer, bakanlıkla yaptığı 1.5 saatlik görüşmede, AB’nin yaptırımı karşısında Rus tarafına ‘durumu ağırlaştırmamaya ve Litvanya üzerinden transit geçiş sorununu diplomasi yoluyla’ çözmeye çağırdığını söyledi.

Diğer taraftan konu ile ilgili konuşan Rusya Güvenlik Konseyi Başkanı Nikolay Patruşev, kararın düşmanca olduğunu belirterek bunun Litvanya için ciddi ve hissedilir olacağını vurguladı. Patşuşev’e göre, bu karar Batı’nın sadece sözlü değil, yazılı açıklamlarına da güvenilmesinin imkansız olduğunu gösteriyor.

Eski Litvanya Başbakanı: Bu konuyla ilgili muhalefetin endişesi ve soruları var

Eski Litvanya Başbakanı Saulius Skvernelis, 21 Haziran’da Litvanya Radyo ve Televizyonu’na (LRT) yaptığı konuşmasında geçişin durdurulması nedeniyle muhalefetin soruları olduğunu belirterek şunları ifade etti:

"Bunun ulusal bir performans olup olmadığı konusunda çok fazla endişemiz ve sorumuz var. Muhalefet bugün AB yaptırımlarını, bunların Kaliningrad bölgesine geçişle bağlantılı uygulamalarını tartışıyor. Bu ambargolar ile ilgili soruları soracağız. AB ve Rusya Federasyonu ile yapılan anlaşmaların yanı sıra ikili Rus-Litvanya anlaşmaları ile ilgili nüanslar, öngörülen istisnalar var mı, her şey yaptırımlara ve anlaşmaların ruhuna uygun mu, belki başbakan bu soruları bize cevaplayabilir.”

AB: Litvanya, Avrupa’nın yaptırımlarının uygulanmasına ilişkin tavsiyelerini doğru ‘yorumladı’

Avrupa Komisyonu Sözcüsü Eric Mamer ise bir brifingde yaptığı açıklamada, Litvanya'nın Avrupa'nın Rusya karşıtı yaptırımlarının uygulanmasına ilişkin tavsiyelerini doğru yorumladığına inandığını dile getirdi. Komisyona göre Litvanya'nın yaptırımları ‘bu şekilde uygulamaya başlaması, bu şekilde yorumlanması gerektiği’ anlamına geliyor.

Kaliningrad Valisi Alihanov: Mallar deniz yoluyla teslim edilecek, yeni rota oluşturuldu

Vali Alihanov, Litvanya’nın bölgelerini etkileyen bu abluka kararına yanıt olacak önlemlerin oldukça açık ve son derece acı verici olacağını, Litvanya ulaşım kompleksinin Kaliningrad transit üzerinden para kazandığını, artık bu ticaretin de yapılamayacağını belirtti.

Daha önce Kaliningrad makamları, Litvanya üzerinden transit geçiş yasağına giren yaptırımlar listesindeki malların deniz yoluyla teslim edileceğini, feribotlar dikkate alınarak deniz taşımacılığı için yeniden dağıtım yapılacağını duyurmuştu. Bu konu hakkında da konuşan Alikanov, transit geçişi yasaklanan mallar için yeni gemilerin bir hafta içinde Ust-Luga ve Baltiysk hattına gireceğini de belirtti.