Adıyaman’ın ilk akıllı binasının depremde bir camı bile kırılmadı

Adıyaman’da Grand Isias Otel tuzla buz oldu, belediyenin yakınındaki cam giydirmeli, şehrin ilk akıllı binası Kommagene Kültür Merkezi’nin camları bile kırılmadı. Cam bina iki büyük depreme nasıl dayandı, mimar ve denetmenlere sorduk.

Adıyaman’da 2015 yılında projesine, 2020 yılında da de inşaatına başlanan Kommagene Kültür Merkezi, Eylül 2022’de açıldı. Hürriyet gazetesinden Umut Erdem'in aktardığına göre, bina şehrin prestij yapısı olarak tasarlandı. Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’nın AB fonuyla inşa ettiği yapının ihalesi de AB mevzuatına göre yapıldı.

Tasarım ve projelendirme sürecini mimarlar Yavuz Özkaya ve Sinan Erbuğ, müşavirliğini Nezih Alataş, Adıyaman Valiliği adına kontrolünü de Kommagene Nemrut Alan Başkanı Onur Yıldız yaptı. Binanın yapımını da Global İnşaat üstlendi. Dört kattan oluşan yapının zemininde hologramlarla Kommagene Krallığı canlandırılırken, orta katı ise kalıcı sergi alanı, iki katı da kütüphaneden oluşuyor.

TÜMAŞ’tan Mimar Nezih Alataş, yapının depremde hasar görmemesinin püf noktalarını şöyle anlattı:

“2018’de yenilenmiş bir deprem yönetmeliği var. Bu yapı yönetmeliğe uygun olarak inşa edildi. Hassasiyetle kolonlara konulan demirlerin her türlü testlerini yaptırdık. Betonun tüm testlerini gerçekleştirerek binanın kaba inşaatını yaptırdık ve denetledik. Camlar da tek tek, bütün detayları üzerinden geçilerek, yüklere göre hesaplama yapılarak seçildi ve uygulandı. Harcanan paranın doğru yere gitmesi, doğru biçimde harcanması, doğru malzemeye harcanması, işçiliğin de gözetimimizde düzgün bir şekilde yapılmasını sağladık. Yönetmelik yüksek bir güvenlik standardı sağlıyor. Harfiyen uyuldu. Biz sadece aklın ve bilimin ışığında çalıştık.”

'Hata oranı sıfır'

Binanın depreme dayanıklılığında hem yapım firmasının hem de onu denetleyen müşavir firmanın çabaları olduğunu vurgulayan proje mimarlarından Özkaya da şunları aktardı:

“Çok sıkı denetimden geçirilerek inşa edildi. Hata oranı neredeyse sıfır. Cam giydirme cephedir. İçi betonarmedir. Deprem hesapları, zemin etütleri tamamen doğru bir şekilde yapıldı. Her türlü nokta dikkate alındı. Proje aşamasından denetlenerek, iyi şekilde elde edilmiş bir bina. Betonarme karkas bir yapı. Bu tür betonarme yapılarda, deprem yüklerini alacak perde duvarlara ihtiyaç vardır. Sadece kolonlar değil. Deprem yükünü asıl taşıyacak olan perde duvarlar. Deprem yönetmeliğine göre yüzde 10’u perde duvar olmak zorunda. Bunların da iki yönlü konumlandırılması gerekir. Biri bir yöne gelen dalgayı alabilirken, diğeri de o yönden gelecek dalgayı alabilsin diye. Yıkılmamasının birinci sebebi revize edilen deprem yönetmeliğine göre yapmak. Denetlenerek yapılmış olması. Camlar bile duruyor. İçerideki çerçeve dışarıdan monte edilen bir cam. ODTÜ’lü sınıf arkadaşları olarak böyle bir projede buluştuk.”

'Demek ki oluyormuş'

Merkez, aynı zamanda ODTÜ tarafından Prof. Dr. Neriman Şahin Güçhan’ın yönetiminde hazırlanan Kommagene Nemrut Yönetim Planı’nda tanımlanan projelerden biri. Binanın deprem yönetmeliğine göre yetersiz olduğu saptanan eski İl Halk Kütüphanesi’nin yerine yapıldığını belirten Prof.Dr. Güçhan, şunları aktardı:

“Bina kütüphane ile birlikte Adıyaman’daki kültür varlıklarının tanıtımını içeren sergi mekânlarını kapsayacak şekilde tasarlanarak, yeniden inşa edildi. Yapının hiç hasar görmeden depremden kurtulmuş olması, ülkemizde mesleki yeterliliğe sahip mimar ve mühendisler tarafından yönetmeliklere uyarak yapılan binaların, ne kadar güvenli olabileceğine örnektir.”