Pakistan hükümeti, IMF'den kredi alabilmek için doğalgaz fiyatına iki katından fazla zam yaptı

İflasın eşiğindeki Pakistan, IMF'nin borç verme koşullarını karşılayabilmek için vergileri artırdı. Şerif hükümeti, konut ve sanayinin doğalgaz tüketiminden alınan vergiyi yüzde 16'dan yüzde 113'e varan oran bandında artırmaya gitti.

Döviz krizi yaşadığı için enerji satın alamayan, rekor dış borçlarını ödeyemediği için ödemeler dengesi krizi yaşayan, para birimi pula dönen, yarım asrın en yüksek enflasyonuyla boğuşan Pakistan, Uluslararası Para Fonu'ndan (IMF) borç almanın şartlarını yerine getirebilmek için doğalgaz fiyatlarını ikiye katladı.

Sırada elektrik zammı var

Şahbaz Şerif'in başbakanlığındaki hükümet, konut ve sanayinin doğalgaz tüketiminden aldığı vergiyi yüzde 16'dan yüzde 113'e varan oran bandında artırmaya gitti.

Cash-strapped Pakistan nearly doubles natural gas taxes in effort to comply with IMF #Pakistan #PakistanCrisis #PakEconomicCrisis https://t.co/Nu30utBYLK

— Republic (@republic) February 14, 2023

Zaten geçim zorluğu çeken Pakistanlıları şoka uğratan gaz zammının bir benzeri elektriğe de bekleniyor.

Tribune gazetesinin hesabına göre gaz faturaları için gelecek 6 ayda 310 milyar rupi daha fazla ödeyecek olan tüketicilerin yeni elektrik zammının gelmesiyle ödemelerindeki artış 736 milyar rupiyi bulacak.

The government on Monday approved an increase up to 113% in natural gas prices to recover Rs310 billion from majority of consumers in six months,putting Rs736 billion additional burden on citizens in form of taxes and energy cost to revive the IMFprogramme https://t.co/Byr0qdDh3Y

— Shahbaz Rana (@81ShahbazRana) February 14, 2023

Gaz zammı, Şerif hükümetinin IMF kurtarma paketi için yeni vergi paketi açıklamasının ardından geldi. Maliye Bakanı İshak Dar, bu hafta yaptığı açıklamada, IMF'nin 2019 anlaşmasının ertelenen 1.2 milyar dolarlık dilimini artık serbest bırakmasını beklediğini belirtti.

Akaryakıt fiyatlarında tarihi rekor

Bu arada IMF'nin nakit para toplanmasına dair taleplerini karşılamaya yönelik yeni vergiler ve devalüasyon sonucunda 1 litre benzin fiyatı 22.20 rupi artışla 272 rupi, dizel fiyatı 17.20 rupi artışla 280 rupiye çıkarak tarihi rekor kırdı.

Pakistan'da resmi verilere göre yüzde 26'da seyreden enflasyon oranının yeni vergiler nedeniyle yüzde 40'a sıçrayabileceğini öngören ekonomistler, diğer yandan İslamabad'ın IMF kredisini alamaması halinde enflasyonun yüzde 60'ın üzerine çıkabileceği görüşünde.

'Nasıl hayatta kalacağımızı bilmiyorum' tepkisi

Associated Press'in (AP) nabzını yokladığı Pakistanlılardan biri olan Peşaver'de inşaat şirketi çalışanı ve 3 çocuk babası Zamin Gul (32), zamma "Yemeklik yağ ve tüm gıda maddelerinin fiyatları bir yıldan kısa sürede iki katına çıktı, ancak gelirimizde herhangi bir artış olmadı. Nasıl hayatta kalacağımızı bilmiyorum" tepkisini gösterdi.

'Yüksek enflasyon döngüsü daha da tırmanacak'

Geçen yaz 1739 kişinin canını alan sel felaketinin getirdiği yıkım, İslamcı aşırılıkçı şiddet ve siyasi istikrarsızlıkla da mücadele eden Pakistan'da gaz vergisindeki keskin fırlamanın, üretim maliyetlerini artırarak halihazırdaki yüksek enflasyon döngüsünü daha da tırmandırması bekleniyor.

Ekonomik faciaya doğru

Geçmişte hükümete danışmanlık yapmış ekonomist Eşfak Ahmed, "Pakistan ekonomisi şu anda çarpışmaya doğru giden dümensiz bir gemi gibi" benzetmesini yaptı.

'Bedelini yoksullar ödeyecek'

IMF'den kurtarma paketi dilenmeye karşı olduğunu, ancak bu koşullar altında Pakistan'ın başka seçeneği olmadığını söyleyen Ahmed, "Hükümet yeni vergiler koymak zorunda kalacak ve sırtlarını IMF borçlarına dayayan geçmiş hükümetlerin kötü politikalarının bedelini yoksul insanlar ağır ödeyecek" dedi.

Eski maliye bakanı Miftah İsmail, gelecek 6-8 ayın Pakistan için zor olacağını, ancak bir noktada temerrüde düşmenin eşiğinden dönüş olabileceğini öngördü.

Döviz yok, ithalat yapılamıyor

Döviz rezervlerinin 3 milyar doların altına düşmesi, Pakistan'ı, sanayi sektörünün hammadde ithalatı üzerindeki kontrolleri daha da sıkılaştırmak zorunda bıraktı. Kriz, son haftalarda bazı fabrikaların kapanmasına ve bazılarının da çalışanlarını işten çıkarmasına neden oldu.

IMF'nin kredi musluklarını yeniden açmasının dost ülkeleri de cüzdanlarını açmaya teşvik edeceğini uman Maliye Bakanı Dar, hükümetin yeni vergileri yoksulları etkilemeyecek şekilde uygulayacağını savunuyor. Ancak ekonomistlere göre yeni önlemlerden en olumsuz etkilenecekler yine yoksullar olacak.

Asya Kalkınma Bankası'na göre Pakistan'ın 220 milyonluk nüfusunun yüzde 21'i yoksulluk sınırının altında yaşıyor. Nüfusun çoğunluğunu düşük ve orta gelirliler, yüzden 10'dan azını varlıklı seçkinler oluşturuyor.