Çin'den dönerken 'ABD'nin takipçisi olmamalıyız' diyen Macron: Dolar bağımlılığı vassallık yaratıyor

Çin dönüşü cumhurbaşkanlığı uçağı röportajında AB'nin 'ABD'nin emir eri' konumunu kırmaya çalışan Macron, Avrupa'nın 'ABD'ye bağımlılığını azaltmasını' ve 'Tayvan konusunda Çin ile ABD arasında çatışmaya sürüklenmekten kaçınmasını' savundu. 'Stratejik özerklik' adına "Avrupa, ABD dolarının ülke dışı hakimiyetine bağımlılığını azaltmalı" dedi.

Çin Devlet Başkanı Şi Cinping'in Rusya gündemiyle kapısını çalan Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron ve AB Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen'e verdiği mesajları, ikincisi kabul etmezken ilki aldı.

Chinese leader Xi Jinping had one overriding message for his visiting French counterpart Emmanuel Macron this week: Don’t let Europe get sucked into playing America’s game.https://t.co/shgdb9NrYK

— POLITICOEurope (@POLITICOEurope) April 9, 2023

'ABD'nin peşine takılıp bizim aleyhimize krizlere sürüklenmeyelim'

Şi'yle 6 saat geçirdiği Çin'e 3 günlük resmi ziyaretten Fransa'ya geri dönerken uçakta 2 Fransız gazeteci ve ABD'nin Politico haber sitesine röportajlar veren Macron, Avrupa'nın 'ABD'ye bağımlılığını azaltması' ve 'Tayvan konusunda Çin ile ABD arasında bir çatışmaya sürüklenmekten kaçınması' gerektiğini söyledi. Bu vesileyle Fransa'nın liderliğini yapacağı varsayımıyla 'Avrupa'nın üçüncü bir süper güç haline gelmesi için stratejik özerklik' teorisini de yeniden ısıttı.

It's good to see France call for Europe to be independent of the US, not obedient "followers" in the US new cold war on China

But Macron claimed the EU would challenge Trump's sanctions on Iran, yet never did anything. So it seems like more empty rhetorichttps://t.co/zpu9ZoR8dv

— Ben Norton (@BenjaminNorton) April 9, 2023

'Çin'le gerilim yaratan Tayvan krizi, Avrupa'nın çıkarlarına aykırı'

"Avrupa'nın karşı karşıya olduğu en büyük risk, bizim olmayan ve stratejik özerkliğimizi inşa etmemizi engelleyen krizlere yakalanması" diyen Fransa Cumhurbaşkanı şöyle devam etti:

"Paradoks şu ki, paniğe kapılıp Amerika'nın takipçilerinden ibaret olduğumuza inanıyoruz. Avrupalıların cevaplaması gereken soru... Tayvan'da [bir krizi] hızlandırmak bizim çıkarımıza mı? HAYIR. Daha da kötüsü, bizim Avrupalılar olarak bu meselede takipçi haline gelmemiz ve ipucumuzu ABD'nin gündeminden ve Çin'in aşırı tepkisinden almamız gerektiğini düşünmek olur."

Ziyaretinin bir bölümünde Macron'a eşlik eden AB Komisyonu Başkanı von der Leyen, geçen perşembe günü Pekin'de yaptıkları görüşmede Şi'ye "Tayvan Boğazı'ndaki istikrar büyük önem taşıyo. Statükoyu değiştirmek için güç kullanma tehdidi kabul edilemez" dedi. Çin lideri, 'Pekin'i Tayvan konusunda etkileyebileceğini düşünen herkesin kendini kandırdığı' yanıtını verdi.

'Ukrayna'yı çözemedik, Tayvan'a mı bulaşacağız?'

Macron, röportajda bu değerlendirmeye katılıyor gibi göründü:

“Avrupalılar olarak Ukrayna'daki krizi çözemezken, Tayvan hakkında nasıl güvenilir şekilde 'dikkat et, yanlış bir şey yaparsan orada olacağız' diyebiliriz? Eğer gerginliği gerçekten artırmak istiyorsanız, öyle yaparsınız."

Üçlü toplantının bir tanığının izlenimleri

Politico, salonda bulunan bir kişinin "Macron ve von der Leyen'le üçlü görüşmede Şi, yalnızca iki konuda -Ukrayna ve Tayvan- senaryo dışına çıktı" izlenimini aktardı. Fransız olduğu tahmin edilebilecek bu kişi şöyle konuştu: "Şi, kendisine Ukrayna ihtilafının hesabının sorulmasından gözle görülür şekilde rahatsızdı ve Moskova'ya son ziyaretini önemsizmiş gibi gösterdi. ABD'ye açıkça öfkeliydi ve Tayvan liderinin ABD'ye transit ziyareti eşliğinde Tayvan konusunda ve dış politika konularının Avrupalılar tarafından gündeme getirilmesi karşısında çok sinirliydi."

Bu kişiye göre Macron ve von der Leyen üçlü toplantıda Tayvan hakkında benzer sözler söyledi. Ancak Macron daha sonra Şi'yle 4 saatten fazla zaman geçirdi, bu sürenin çoğunda yalnızca tercümanlar vardı ve gazetecilerle konuşurken tonu AB Komisyonu Başkanı'na göre çok daha uzlaşmacıydı.

Çin ile Rusya'nın dolar karşıtı çizgisinden

Röportajda 'Avrupa'nın silah ve enerjide ABD'ye bağımlılığını artırdığını ve artık kendi savunma sanayisini geliştirmeye odaklanması gerektiğini' söyleyen Macron, Çin ile Rusya'nın asli siyasi hedeflerinden biri olan dolar hegemonyasını ortadan kaldırmaya da atıf yaptı:

"Avrupa, ABD dolarının ülke dışı hakimiyetine bağımlılığını azaltmalıdır."

"İki süper güç arasındaki gerilim kızışırsa... stratejik özerkliğimizi finanse edecek zamanımız ve kaynağımız olmayacak ve vassal haline geleceğiz."

Dolar neden bu kadar bağlayıcı?

(Dünyanın önde gelen işlemsel ve rezerv para birimi olan ABD doları ve ABD'nin finansal sistem hakimiyeti, ABD yasalarının sınırötesi erişimini kolaylaştırıyor. Örneğin ABD doları cinsinden ifade edilen ve ABD mali sistemi aracılığıyla -örneğin, yabancı bankaların ABD şubeleri de dahil olmak üzere ABD mali kurumları aracılığıyla- yapılan yabancı işlemler ABD'ye 'temas ediyor' ve yabancı taraflar, mülkiyet ve bu işlemlerle ilişkili olaylarla yargı yetkisi bağı oluşturuyor.)

İran, Rusya, Çin ve başka birçok ülkenin son yıllarda dolar cinsinden küresel finansal sisteme erişimini yasaklamaya dayalı ABD yaptırımlarının hedefi olduğunu belirten Politico, Washington'ın doları 'silah' olarak kullanması nedeniyle Avrupalı şirketlerin işlerinden vazgeçmeye ve üçüncü ülkelerle bağlarını kesmeye zorlanması veya felç edici ikincil yaptırımlarla karşı karşıya kalmasına Avrupa'dan itirazlar yükseldiğini hatırlattı.

'Stratejik özerklik için ideolojik savaşı kazandım'

Politico'nun aktardığına göre uçakta göğsünde 'French Tech' yazan kapüşonlu tişörtle oturan Macron, Avrupa için 'stratejik özerklik konusundaki ideolojik savaşı çoktan kazandığını' da iddia etti.

Fransa lideri, Politico'nun '2. Dünya Savaşı'ndan bu yana Avrupa'daki ilk büyük kara savaşı' diye nitelediği Ukrayna krizinin ortasında büyük ölçüde Amerikan savunma yardımına sırtını dayayan Avrupa'ya ABD'nin devam eden güvenlik garantileri meselesine değinmedi.

Politico, "BM Güvenlik Konseyi'nin 5 daimi üyesinden biri ve AB'nin tek nükleer silahlı gücü Fransa, askeri açıdan benzersiz bir konumda. Ancak Rusya'ya karşı Ukrayna'nın savunmasına pek çok ülkeye kıyasla çok daha az katkıda bulundu" manzarası da çizdi.

Daha net sözleri yayımlanamadı: Elysee sansürledi

Röportajın sonunda okura sansür uyarısı da yapıldı:

"Elysée Sarayı olarak bilinen Fransız Cumhurbaşkanlığı ofisi, röportajı kabul etmenin bir koşulu olarak, cumhurbaşkanının bu makalede yayımlanacak tüm alıntılarını kontrol etme ve 'düzeltme' konusunda ısrar etti. Bu, POLITICO'nun editoryal standartlarını ve politikasını ihlal ediyor, ancak Fransa Cumhurbaşkanı'yla doğrudan konuşmak için şartlara razı geldik. POLITICO, okuyucularını kandıramayacağını ve cumhurbaşkanının söylemediği hiçbir şeyi yayımlamayacağını vurguladı. Bu makaledeki alıntıların tamamı aslında cumhurbaşkanı tarafından söylendi, ancak cumhurbaşkanın Tayvan ve Avrupa'nın stratejik özerkliği hakkında daha da açık şekilde konuştuğu röportajın bazı bölümleri Elysée tarafından kesilip çıkarıldı."