ABD tarihinde bir ilk: 'Trump bu eyalette başkanlık yarışına giremez'

Colorado Yüksek Mahkemesi, anayasanın ayaklanma maddesini gerekçe göstererek Donald Trump'ın gelecek yıl eyalet başkanlığına aday olamayacağına hükmetti.

Colorado Yüksek Mahkemesi 'ayaklanmayı' gerekçe göstererek Trump'ı oy pusulasından çıkardı.

Donald Trump destekçileri 6 Ocak 2021’de Kasım 2020'deki başkanlık seçimini kazanan Joe Biden'ın zaferinin onaylanacağı oturum sırasında Kongre binasına baskın gerçekleştirmişti. Saatler süren şiddet olayları sırasında 5 kişi hayatını kaybederken, yüzlerce kişi yaralanmıştı.

Mahkeme 4'e 3 bir kararla Trump'ın aday olamayacağına hükmetti. Karar'da Trump'ın yaklaşık üç yıl önce ABD Kongre Binası'ndaki isyanla ilgili olarak bir ayaklanmaya karıştığı gerekçe gösterildiği.

Bu kararın Trump'ın seçimlerde aday olmasına engel olmadığı belirtilirken kampanya ekibinin ABD Yüksek Mahkemesi'ne başvuracağını açıklandı.

Söz konusu karar ile ABD Anayasasının 14. Değişikliğinin 3. bölümünün bir başkan adayını diskalifiye etmek için ilk kez kullanıldığı belirtildi. İlk kez bir eyalet mahkemesi, ABD anayasasının 'ayaklanmaya' karışan kişileri federal görevlerden diskalifiye eden hükmü nedeniyle Cumhuriyetçi başkan adayının oy pusulasından men edilmesi gerektiğine hükmetti.

Trump'ın avukatı Alina Habba yaptığı açıklamada, Colorado Yüksek Mahkemesi tarafından verilen kararı ülkenin demokrasisine bir saldırı olarak nitelendirdi. Habba, "Bu böyle kalmayacak. ABD Yüksek Mahkemesi'nin bu anayasaya aykırı kararı tersine çevireceğine inanıyoruz" dedi.

Salı günü alınan ve önümüzdeki aya kadar temyize götürülmek üzere beklemeye alınan kararın sadece Colorado'da geçerli olduğu vurgulandı. Trump'ın New Hampshire, Minnesota ve Michigan'da oy pusulasından çıkarılmasına yönelik benzer girişimler başarısızlıkla sonuçlanmıştı.

Yargıçlar kararlarında şöyle yazdılar:

Bu sonuçlara kolaylıkla ulaşmıyoruz. Şu anda önümüzde duran soruların büyüklüğünün ve ağırlığının farkındayız. Aynı şekilde, yasaları korkmadan ya da kayırmadan ve yasaların bize emrettiği kararlara karşı kamuoyunun tepkisinden etkilenmeden uygulama konusundaki ciddi görevimizin de bilincindeyiz.

Karar, 14. Anayasa Değişikliği'nin ayaklanma yasağının cumhurbaşkanları için geçerli olmadığına, zirabu bölümde cumhurbaşkanlarından açıkça bahsedilmediğine hükmeden Colorado'lu bir yargıcın daha önce verdiği bir kararı tersine çevirirken aynı alt mahkeme yargıcı Trump'ın ABD Kongre Binası'ndaki ayaklanmaya katıldığını da tespit etmişti. Destekçileri 6 Ocak 2021'de milletvekilleri Başkan Joe Biden'ın seçim zaferini onaylarken Kongre'yi basmıştı.

Colorado Yüksek Mahkemesi'nin kararı 4 Ocak 2024'e kadar yürürlüğe girmeyeceğini belirtirken bu tarihin, eyaletin başkanlık ön seçim oy pusulalarını basması için belirlenen son tarihin arifesine denk geldiği ifade edildi.

Trump kampanyasının sözcüsü Steven Cheung kararı 'tamamen hatalı' olarak nitelendirdi ve hepsi Demokrat valiler tarafından atanan yargıçları eleştirdi. Cheung yaptığı açıklamada "Demokrat Parti liderleri, Başkan Trump'ın anketlerde giderek artan üstünlüğü karşısında paranoya halindeler. Başarısız Biden başkanlığına olan inançlarını kaybettiler ve şimdi Amerikalı seçmenlerin önümüzdeki Kasım ayında kendilerini görevden almalarını engellemek için ellerinden gelen her şeyi yapıyorlar" dedi.

Cheung ayrıca, Trump'ın hukuk ekibinin muhafazakârların 6'ya 3 çoğunluğa sahip olduğu ABD Yüksek Mahkemesi'ne hızlı bir şekilde temyiz başvurusunda bulunacağını da sözlerine ekledi.

Aralarında Temsilciler Meclisi Başkanı Mike Johnson'ın da bulunduğu Cumhuriyetçi milletvekilleri kararı kınadı ve bunu 'üstü örtülü bir partizan saldırı' olarak nitelendirdi. Johnson, "Siyasi eğilimi ne olursa olsun, oy kullanmak için kayıtlı olan her vatandaş, eski başkanımızı ve Cumhuriyetçi önseçimlerin her anketinde lider olan kişiyi destekleme hakkından mahrum edilmemelidir" dedi.

Trump'ın Cumhuriyetçi önseçimdeki rakipleri de karara tepki gösterdi. Vivek Ramaswamy, Trump'ın adaylığının geri verilmemesi halinde adını oy pusulasından çekeceğini açıkladı.

Salı gecesi Iowa'da bir kampanya etkinliğinde konuşan Trump karara değinmedi. Ancak kampanyası tarafından destekçilerine gönderilen bir bağış toplama e-postasında "Diktatörlükler böyle doğar" denildi.

Colorado Cumhuriyetçi Partisi de karara tepki göstererek, kararın geçerli olması halinde eyaletteki önseçim sürecinden çekileceğini açıkladı.

Davayı açan grup kararı memnuniyetle karşılarken grubun başkanı Noah Bookbinder yaptığı açıklamada, "Bu sadece tarihi ve haklı bir karar değil, aynı zamanda ülkemizdeki demokrasinin geleceğini korumak için de gerekli" dedi.

Michigan Üniversitesi hukuk profesörlerinden Richard Friedman, kararın şaşırtıcı olmadığını vurgulayarak, “Birleşik Devletler anayasasını korumak, muhafaza etmek ve savunmak için yemin etti. Sonra da başkanımızı seçmemizi sağlayan yasal süreçleri yıkmak için elinden geleni yaptı. Herkes bu kararı kabul etmeli ve yoluna devam etmelidir" dedi.

Friedman, ABD Yüksek Mahkemesi'nin Colorado kararını onaması halinde, bunun bir başkan adayı için yeni bir alan olması nedeniyle başka soruların da ortaya çıkacağını söyledi ve şu cümleleri kaydetti: "Mahkeme Trump'ın seçilme yeterliliğine sahip olmadığına dair ülke çapında bir karar mı verecek, yoksa sadece Colorado'nunki gibi bir kararın haklı olduğunu söyleyip bunu her eyaletin kendi süreçlerine mi bırakacak?" dedi.

Karar 4 Ocak’a kadar yürürlüğe girmeyecek

Mahkeme, söz konusu kararına Trump’ın baskınla bağlantısı olduğuna yönelik kanıtlar olduğunu gerekçe gösterirken, kararın 4 Ocak'a kadar yürürlüğe girmeyeceği belirtildi. Trump’ın bu süre içerisinde ABD Yüksek Mahkemesi’ne başvurması bekleniyor. Mahkemeye göre Trump'ın ABD Yüksek Mahkemesi'ne başvurusu sonuçlanana kadar kararın durdurulma süreci devam edecek. Sürecin uzaması durumunda Trump, 5 Mart'ta Colorado'da yapılacak ön seçimde yer alabilecek. Colorado Yüksek Mahkemesi’nin kararıyla ABD’de ilk kez bir eyalet mahkemesi Trump'ın 2024 seçimlerinden men edilmesine hükümetmiş oldu. ABD anayasasına göre daha önce federal bir görev için yemin etmiş olan ve ABD'ye karşı 'ayaklanma veya isyana' karışan hiç kimse resmi bir görevde yer alamıyor.