AB’yi protesto eden Brüksel’deki çiftçiler durdurulamıyor

Avrupa genelinde çiftçilerin, Ukrayn’dan ucuz tahil ithalatı ve bürokrasi gibi diğer şikayetlerinin yanı sıra, vergi ve artan maliyetler konusunda kendilerine daha fazla destek olmalarını sağlamak adına düzenledikleri protestolarda gerilim giderek yükseliyor.

Avrupa Birliği (AB) tarım bakanlarının toplandığı Brüksel’deki protesto gösterilerine katılan çiftçiler, traktörleriyle polis engelini geçerek zirvenin yapıldığı caddeye ulaştı.

RTBF televizyonunun haberinde, “Birkaç çiftçi, Brüksel’de Avenue d'Auderghem ile Rue Belliard'ın kesiştiği noktada polis engelini traktörlerle aşmayı başardı” ifadesine yer verildi.

Brüksel’de bugün AB’nin politikasını protesto eden Belçikalı ve Avrupalı çiftçilerin gösterisi düzenlenirken, protestocuların ateşe verdiği lastikleri polis tazyikli suyla söndürmeye çalışıyor.

Avrupa Birliği (AB) kurumlarının bulunduğu Schuman Meydanı’na girmeye çalışan göstericiler polis engellerine gübre atıyor.

Başta ekonomik birlik amacıyla kurulan, ancak son zamanlarda kendi ordusunu kurmayı hedefleyen AB'nin ucuz tahıl karşılığında Ukrayna’ya yardım hevesi, başta Almanya, Fransa, İspanya, Hollanda, Belçika, Polonya, İtalya ve Macaristan olmak üzere pek çok AB ülkesinde çiftçiler tarafından büyük tepkiye neden oluyor.

Avrupalı çiftçiler arasında, Avrupa Komisyonunun Güney Amerika ticaret bloğu Mercosur ile gerçekleştirdiği görüşmelerin, AB’ye girecek daha ucuz tarım ürünlerinin haksız rekabete yol açabileceği kaygısıyla endişeler daha da artıyor.

Avrupa genelinde neden protestolar düzenleniyor?

Avrupa'nın dört bir yanındaki çiftçiler geçen yıldan beri akaryakıt fiyatları, vergilerdeki artış ve destek ödemelerinin yetersizliğini gerekçe göstererek kamu kurumları ve çeşitli kuruluşların önüne çamur veya gübre dökerek ya da yolları kapatarak protestolar düzenliyor.

Yine çiftçilerin eleştirdiği konular arasında AB'nin tarım politikaları, doğa restorasyon hedefleri, destek ödemelerindeki kesintiler, Ukrayna krizi sonucunda ortaya çıkan yüksek enerji, yakıt ve gübre maliyetleri, Ukrayna'dan gelen ucuz tahıl ürünleri ve su tasarruf tedbirleri yer alıyor.

Birçok ülkede çiftçiler kendilerine yeterince ödeme yapılmadığını; vergiler, bürokrasi ve aşırı çevre kurallarıyla boğulduklarını söyledikleri gibi aynı zamanda ucuz gıda ithalatının da durumun vahametini artırdığının altını çiziyor.

Bulgaristan, Yunanistan, Almanya, Portekiz, Polonya, İtalya ve Fransa gibi ülkelerde aylardır Avrupa'yı sokağa döken çiftçi protestoları devam ediyor.

Berlin'in bütçeyi dengelemek için tarımsal mazotta vergi indirimlerini aşamalı olarak kaldırma planı ya da Hollanda'nın nitrojen emisyonlarını azaltma zorunluluğu gibi bazı endişeler ülkelere has olsalar da bu görüşler ve politikalar birçok AB ülkesi tarafından paylaşılıyor.

Çiftçiler ise düşen satış fiyatları, artan maliyetler, ağır düzenlemeler, güçlü ve baskıcı perakendeciler, borçlar, iklim değişikliği ve ucuz yabancı ithalatla karşı karşıya olduklarını ve bunların hepsinin 'daha büyük olan daha iyidir' önermesine dayanan AB tarım sistemi dahilinde olduğunu söylüyorlar.

Bulgaristan'da da tarım sektörü çalışanları ve çiftçilerin, hükümetin bu alanlarda izlediği politikalara karşı 6 Şubat'ta başlattığı protestolar devam ediyor. Bulgaristan'da çiftçiler Ukrayna’dan yapılan ucuz ithalattan dolayı sadece Bulgar üreticileri değil, tüm Avrupa’nın da zarar gördüğünü dile getiriyor.

Yunanistan'da da çiftçilerin, tarım sektöründeki artan sorunlara dikkati çekmek amacıyla başlattıkları protestolar kapsamında bugün Kuzey Makedonya sınırında yol kapatma eylemi yaptıkları bildirildi.

İtalya'da bir süredir Avrupa Birliğinin (AB) tarım politikalarını, artan maliyetleri ve sektördeki desteklerin kesilmesini protesto eden çiftçilerin temsilcileri, 4 traktörle başkent Roma caddelerinde sembolik protesto geçişi yaptı.

İspanya'nın da Sevilya, Toledo, Granada, Huelva, Zaragoza, Ciudad Real, Valensiya, Malaga, Murcia, Tarragona, Lleida ve Madrid gibi birçok kentinde otoyollara çıkan çiftçiler, traktörleriyle trafiği yavaşlatıp, zaman zaman yolları kapatmıştı.

'Maliyetler artıyor'

Özellikle Şubat 2022'de başlayan Ukrayna krizi ile birçok AB ülkesinde çiftçilerin maliyetleri, bilhassa enerji, gübre ve nakliye özelinde artış gösterdi.

Eurostat verilerinde çiftçilerin ürünleri için aldıkları taban fiyatların, 2022'nin üçüncü çeyreği ile geçen yılın aynı dönemi arasında ortalama olarak neredeyse yüzde 9 oranında düştüğü ortaya koyuldu.

İthalat da özellikle Ukrayna krizinin ardından AB'nin kota ve vergilerden feragat ettiği Ukrayna'dan gelen ucuz tarım ürünlerinin fiyatları düşürdüğü ve haksız rekabete yönelik kızgınlığı arttırdığı belirtilirken, Polonyalı çiftçiler geçtiğimiz ilkbaharda protesto amacıyla Ukrayna'dan gelen yolları kapatmaya başlamıştı ve Brüksel kısa süre içinde Kiev'in yakın komşularına yaptığı ihracata kısıtlamalar getirse de bu kısıtlamaların süresi dolar dolmaz Macaristan, Polonya ve Slovakya da kendi kısıtlamalarını açıklamıştı.

Bu ülkeler ne üretiyor?

Çiftçi protestolarının patlak verdiği ülkeler 2022 yılı sonu itibariyle Avrupa'daki tüm gıdanın neredeyse yarısını üretiyor.

Bu ülkeler arasında Avrupa'nın en büyük gıda üreticisi ise yüzde 11'lik payla Fransa yer alırken, lideri yüzde 9.8 ile Almanya, yüzde 6.6 ile Polonya, yüzde 5.4 ile İspanya ve yüzde 4.9 ile İtalya takip ediyor.

Tahıl ise bölgedeki tarımın bel kemiği olarak nitelendirilirken, protestocu çiftçilerin bulunduğu ülkelerde 205 milyon ton tahıl hasadı yapıldığı dikkate alındığında, sokaklara dökülen çiftçilerin bölgedeki tüm tahılın yüzde 40'ının ve dünyadaki tahılın ise yüzde 7'sinin mücadelesini verdiği görülebiliyor.

Protestolara dünyadaki çavdarın yüzde 46'sını üreten çiftçilerle birlikte arpanın dörtte biri, buğdayın yüzde 13'ü ve mısırın yüzde 4'ünü üreterek geçimini sağlayan çiftçiler de katıldığında, AB’nin hatalı tarım politikasının yarattığı riskin küresel gıda güvenliğine dahi etki edebileceği anlaşılıyor.

Protestoların en fazla şiddetlendiği Fransa, Almanya ve Polonya’nın AB’nin başlıca tahıl üreticileri olduğu bilinirken, bu ülkeler hep birlikte Avrupa'nın 2022 tahıl hasadının dörtte birini gerçekleştiriyor.