Türkiye'de 2015 yılında zengin ile fakir arasındaki gelir dağılımındaki uçurum daha da arttı. En yüksek gelir grubunun toplam gelirden aldığı pay yüzde 46,5'e yükselirken, en düşük gelire sahip yüzde 20'lik grubun aldığı pay yüzde 6.1'e kadar düştü. Türkiye'de nüfusun yüzde 15'i de yoksulluk sınırının altında yaşıyor.
Buna göre; toplumun en zengin yüzde 20'sinin gelirinin en yoksul yüzde 20'sinin gelirine oranı şeklinde hesaplanan P80/P20 oranı 7,4'den 7,6'ya yükseldi.
Gelir eşitsizliği bir önceki yıla göre 0,006 puan arttı Gelir dağılımı eşitsizliği ölçütlerinden olan Gini katsayısı, sıfıra yaklaştıkça gelir dağılımında eşitliği, 1'e yaklaştıkça gelir dağılımında bozulmayı ifade etmektedir. 2015 yılı sonuçlarına göre Gini katsayısı bir önceki yıla göre 0,006 puan artış ile 0,397 olarak tahmin edildi.
EN YÜKSEK PAY MAAŞ VE ÜCRET GELİRLERİ
Türkiye'de ortalama yıllık eşdeğer hanehalkı kullanılabilir fert geliri bir önceki yıla göre yüzde 13,5 artarak 14 bin 553 TL'den 16 bin 515 TL'ye yükseldi. Toplam gelirdeki en yüksek pay yüzde 49,7 ile maaş ve ücret gelirlerine ait oldu. Toplam eşdeğer hanehalkı kullanılabilir fert gelirleri içerisinde en yüksek pay yüzde 49,7 ile maaş ve ücret gelirlerine ait iken, ikinci sırayı yüzde 20 ile sosyal transferler, üçüncü sırayı ise yüzde 18,8 ile müteşebbis gelirleri aldı. Sosyal transferlerin yüzde 92'sini emekli ve dul-yetim aylıkları, müteşebbis gelirlerinin ise yüzde 73,4'ünü tarım dışı gelirler oluşturdu.
Eşdeğer hanehalkı kullanılabilir fert medyan gelirinin %50'si dikkate alınarak belirlenen yoksulluk sınırına göre, yoksulluk oranı bir önceki yıla göre 0,3 puanlık düşüş ile yüzde 14,7 olarak gerçekleşti. Medyan gelirin yüzde 60'ı dikkate alınarak belirlenen yoksulluk sınırına göre ise yoksulluk oranı bir önceki yıla göre 0,1 puan artarak yüzde 21,9 oldu.
YÜKSEKÖĞRETİM MEZUNLARININ YÜZDE 1.6'sı YOKSUL
Okur-yazar olmayanların yüzde 27,2'si, yükseköğretim mezunlarının yüzde 1,6'sı yoksul.
Eşdeğer hanehalkı kullanılabilir fert medyan gelirinin yüzde 50'si dikkate alınarak hesaplanan yoksulluk oranına göre; okur-yazar olmayanların yüzde 27,2'si, bir okul bitirmeyenlerin yüzde 23,7'si yoksul iken, bu oran lise altı eğitimlilerde yüzde 12,8, lise ve dengi okul mezunlarında ise yüzde 5,6 oldu. Yükseköğretim mezunları ise yüzde 1,6 ile yoksulluk oranının en düşük gözlendiği grup oldu.
SÜREKLİ YOKSULLUK ORANI YÜZDE 15.8
Dört yıllık panel veri kullanılarak hesaplanan sürekli yoksulluk oranı, eşdeğer hanehalkı kullanılabilir fert medyan gelirinin yüzde 60'ına göre son yılda ve aynı zamanda önceki üç yıldan en az ikisinde de yoksul olan fertleri kapsamaktadır. Buna göre, 2014 yılında sürekli yoksulluk oranı yüzde 15,1 iken 2015 yılında bu oran yüzde 15,8 oldu.
Nüfusun yüzde 43'ü konutunda izolasyondan dolayı ısınma sorunu yaşarken, yüzde 39'u sızdıran çatı, nemli duvarlar, çürümüş pencere çerçevesi ve yüzde 20,6'sı odaların karanlık olması veya yeterli ışık almaması gibi sorunlar yaşadı.
MADDİ YOKSUNLUK ORANI YÜZDE 30,3 OLDU
Finansal sıkıntıda olma durumunu ifade eden maddi yoksunluk; çamaşır makinesi, renkli televizyon, telefon, otomobil sahipliği, beklenmedik harcamalar, evden uzakta bir haftalık tatil, kira, konut kredisi, borç ödemeleri, iki günde bir et, tavuk, balık içeren (veya vejetaryenler için eşdeğer yiyecekler) yemek ve evin ısınma ihtiyacının ekonomik olarak karşılanamaması şeklinde tanımlanmaktadır.
Yukarıda belirtilen dokuz maddenin en az dördünü karşılayamayanların oranı olarak tanımlanan ciddi maddi yoksunluk oranı 2014 yılında yüzde 29,4 iken 2015 yılında yüzde 30,3'e yükseldi.
Bu göstergelerden, evden uzakta bir haftalık tatili karşılayamayanların oranı %71,4, iki günde bir et, tavuk ya da balık içeren (veya vejetaryenler için eşdeğer yiyecekler) yemek masrafını karşılayamayanların oranı yüzde 35,8 ve beklenmedik harcamaları karşılayamayanların oranı yüzde 32,6 oldu.
