Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan dün “Bu millete, bu ülkeye bu tür mecralar yakışmıyor. Onun için de bir an önce biz bunları parlamentomuza getirip bu tür sosyal medya mecralarının tamamen kaldırılmasını, kontrol edilmesini istiyoruz” dedi.
Uluslararası sosyal medya mecralarının Türkiye’de ofisleri olması, bunlar üzerinden idari ve mali yapılanmalarının ve içeriklerin kontrol edilmeleri gerektiğini belirten Cumhurbaşkanı Erdoğan, bu konuda kapsamlı bir yasal düzenleme üzerine çalışıldığını duyurdu.
Geniş yetkiler geliyor
Sözcü'den İsmail Şahin'in haberine göre, hükümetin üzerinde çalıştığı yasa düzenlemesi iki kanunda değişiklik yapılmasını öngörüyor. Bunlar, 5651 sayılı İnternet Ortamında Yapılan Yayınların Düzenlenmesi ve Bu Yayınlar Yoluyla İşlenen Suçlarla Mücadele Edilmesi Hakkında Kanunu ile 5809 sayılı Elektronik Haberleşme Kanunu.
Şebekeler üstü hizmet
Her iki yasa yapılacak değişiklikle Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu'na (BTK) geniş yetkiler getiriyor. Hükümetin üzerinde çalıştığı yasa taslağı, 5809 sayılı Elektronik Haberleşme Kanunu'na ‘şebekeler üstü hizmet’ tanımı getirilmesini ön görüyor. Bu tarif taslakta şöyle yazılıyor:
- İnternet erişimine sahip abone ve kullanıcılara, işletmecilerden veya sağlanan internet hizmetinden bağımsız olarak bir yazılım vasıtası ile sunulan; sesli, yazılı, görsel iletişim kapsamındaki kamuya açık elektronik haberleşme hizmetleri veya yazılım platformu vasıtasıyla sunulan uygulama hizmetleri.
Hukukçulara göre şebekeler üstü hizmetle WhatsApp, Netflix ve Telegram gibi uygulamalar tanımlanıyor. Kanuna eklenmesi öngörülen madde ile BTK'ya bu tür uygulamaların engellenmesi izni veriyor.
Taslakta bu konuyla ilgili madde şu şekilde yer alıyor:
- Kurum (BTK) kamu yararı gereklerini göz önünde bulundurarak şebekeler üstü hizmet sunumuna ilişkin gerekli düzenlemeleri yapmaya, yetkilendirilmeksizin şebekeler üstü hizmet sunumunun engellenmesine ilişkin tedbirleri almaya, gerektiğinde işletmecilere Kurum düzenlemelerinde öngörülen tedbirlerin alınması için yükümlülük getirmeye yetkilidir.
Temsilci yoksa erişim de yok
5651 sayılı İnternet Ortamında Yapılan Yayınların Düzenlenmesi ve Bu Yayınlar Yoluyla İşlenen Suçlarla Mücadele Edilmesi Hakkında Kanunu’na eklenecek maddeler ile Twitter, Facebook, Youtube ve Instagram gibi sosyal medya platformlarına Türkiye'de temsilcilik açma zorunluluğu getiriliyor.
Hükümet son 10 yıldır bu kuruluşlara “Gelin burada ofis açın, bizim hukukumuzu kabul edin” diyordu. Ancak sosyal medya mecraları buna yanaşmıyordu. Yeni düzenlemeyle bu zorunlu hale getiriliyor. Eğer, bu şirketler yasa çıktıktan sonra 30 gün içerisinde bir temsilci bildirmezse önce sosyal ağ sağlayıcının internet trafiği bant genişliği yüzde 50 daraltılacak ve 30 gün süre daha tanınacak. Yine BTK'ya temsilci bildirmez o sosyal medya platformuna Türkiye'de girilemeyecek.
Kullanıcı bilgileri Türkiye'de olacak
Çoğunluğu ABD merkezli olan sosyal medya şirketleri, kullanıcılara ait e-posta, telefon numara gibi bilgileri ABD'de tutuyor ve hükümetlerle bunları paylaşmıyorlar. AK Parti iktidarı üzerinde çalıştığı yasal düzenlemeyle bu bilgilere kolayca ulaşmanın önünü açmaya çalışıyor. Buna göre, sosyal ağ sağlayıcılarına, Türkiye'deki kullanıcıların verilerini Türkiye'de barındırmakla yükümlü tutulacak.
BTK, gerekli gördüğü hallerde, sosyal medya sitelerinin Türkiye'deki ofislerine polis/jandarma eşliğinde giderek denetim yapabilecek veya yaptırabilecek. Verileri Türkiye'de bulundurmayan şirketlere 1 milyon liradan 5 milyon liraya kadar idari para cezası uygulanacak.
İçerikler silinmezse ceza verilecek
Sosyal medya siteleri mahkemelerin verdiği içerik kaldırma kararlarını genellikle uygulamıyor ve sadece Türkiye'den görünmez kılıyorlardı. Twitter'da birçok hesaba Türkiye'den ulaşılamazken, aynı şekilde Youtube'da da bazı videolar izlenmiyor. Üzerinden çalışılan düzenleme ile hukuka aykırılığı hâkim veya mahkeme kararı ile tespit edilen içerikleri bildirime rağmen 24 saat içinde içeriği çıkarmayan veya içeriğe erişimi engellemeyen sosyal ağlar tazminat ödeyecek.
Mahkeme kararı olmadan silme talebi
Düzenleme vatandaşların da sosyal medya sitelerinden içerik kaldırma talebinde bulunmasının önünü açıyor. Yapılacak başvurulara, başvurudan itibaren en geç 72 saat içinde cevap vermeyen sosyal ağlar 100 bin liradan 1 milyon liraya kadar para cezası ödeyecek. Sosyal ağlar, vatandaşlarına başvurulara ilişkin istatistiksel ve kategorik bilgileri içeren raporları üç ayda bir BTK'ya bildirecek.
