Türk-Rus dostluğu beyaz perdede

Kurtuluş, Cumhuriyet, Karayılan, Esir Şehrin İnsanları dizilerinde danışmanlık ve birçok askeri ve tarihi belgeselde yönetmenlik yapan İsmail Özdilek'in, Kurtuluş Savaşı’nda Türk-Rus dostuluğunu anlatan bir film projesi hazırladığı öğrenildi.

FİLMYÖN üyesi, sinema yönetmeni emekli Albay İsmail Özdilek, kağnıların Kurtuluş Savaşı'ndaki belirleyici rolünü vurgulayacak çalışmasını tamamladı. Askeri literatürde eşi olmayan ‘Kağnı Komutanlığı' çalışması, o dönemki Rusya yardımı silah, teçhizat ve malzemelerin geliş yollarının eklenmesiyle de genişleyerek Türk-Rus ortak sinema filmi projesine dönüştü. Özdilek, 'İlelebet Türk Rus Dostluğu' isimli film projesini anlattı.

Aydınlık gazetesinden Ersoy İrşi'nin İsmail Özdilek ile gerçekleştirdiği röportaj şu şekilde:

Ruslarla ortak sinema film projenizi açıklar mısınız?

Türkiye'nin en önemli komşusu olan Rusya, İstiklal Savaşımızın kazanılmasında çok önemli ve büyük bir desteği olmuştur. O destek olmasa idi, bugün böyle bir devlet olamazdık. Projeme esas olacak çalışmalarımı tarihçilerimiz, konunun uzmanları, Genel Kurmay ve Beşiktaş Deniz Müze Komutanlığındaki belgeler dâhil iki senede hazırladım.

Rusya'dan gelen yardımlar nelerdi?

İnebolu başta olmak üzere Samsun, Trabzon ve Karadeniz kıyılarına Rusya'nın Novorosisk ve Tuapse Limanlarından 26 ayda 200 adet irili ufaklı gemilerle 300.000 ton silah, cephane, teçhizat ile beraber iki hücumbot, iki barut ve fişek fabrikası teçhizatı ile 10.500.000 altın ruble paranın geldiğini belgelerden tespit ettim. İstanbul da donanma da bulunan denizciler Anadolu'ya geçerek Karadenizli denizcilerimizle beraber yaz, kış, fırtına demeden Karadeniz'deki İngiliz, Fransız, Yunan donanmasına karşı ikmal faaliyetlerimizi emniyetli bir şekilde yürüterek Karadeniz de tarih yazdılar. Denizcilerimiz, Deniz Kuvvetlerinin teşkilatı olarak Ankara da Bahriye Dairesi, Samsun da Bahriye Mektebi, Karadeniz de kıyı gözetleme istasyonları kurdular. Şahin Vapuru, Rüsumat 4, Alemdar Römorku denizcilik tarihine geçecek başarılı sevkiyatlar yapmışlardır. Ayrıca denizcilerimiz Eğirdir ve Van Gölündeki deniz nakliyatını yaparak cephedeki birliklerimizin ikmalini de tamamlamışlardır.

Deniz nakliyesi ile ilgili bir örnek verir misiniz?

Size, Karadeniz de taşınan malzeme ve teçhizatın dörtte birini taşıyan Şahin Vapurundan bir örnek vereceğim. Milli hükümet Almanya ile anlaşma yaparak 29 adet uçağı Türkiye'ye getirmek üzere Saffet Arıkan ve Mehmet Nuri (Conker) i görevlendirir. Uçaklar önce karayolu ile Sen Petersburg'a, sonra demiryolu ile Novorosisk Limanına getirilir. Şahin Vapuru, ilk parti 22 adet uçağı yunan botlarının takibine rağmen büyük zorluklar içerisinde Temmuz 1922 de yani büyük taarruzdan iki ay önce Trabzon ve daha sonra Samsun'a getirilir. Önceden Samsun'a gönderilen teknik personel ve pilotlar uçakları burada montajını tamamlayıp Ankara'ya uçurarak götürürler. Bu macerayı, Mehmet Perinçek'in.' Uçak Gemisi Büyük Taarruzun Meçhul Denizcileri ‘ adlı çizgi film haline getirdiği kitabından okuyabilirsiniz.

TÜRK VE RUS OYUNCULARLA ÇEKİLECEK

Filmin çekimleri nasıl olacak?

‘İlelebet Türk Rus Dostluğu' adlı sinema filmim gerçek mekânlar olan Moskova, Novorosisk, Tuapse, İnebolu, Kastamonu, Ankara, Trabzon ve ihtiyaç duyulan bölgelerde, yönetmen olarak şahsım ve bir Rus yönetmen ile beraber her iki ülke oyuncularının da katılımı ile çekilecek. Bu çalışmalarımın her aşamasında Vatan Partisi Genel Başkanı Dr. Doğu Perinçek'in çok desteği oldu, kendilerine teşekkür ediyorum.

Projenizi kimlerle hazırladınız?

Senaryoda ülkemizin önde gelen öykü yazarı Osman Şahin'in, tarih danışmanımız olarak, Rusya arşivlerinde önemli çalışmalara yürüten akademisyen Mehmet Perinçek'in, deniz harekatı danışmanımız olarak E. Amiral Cem Gürdeniz'in, milletvekilimiz Kemal Anadol'un, Beşiktaş Deniz Müze Komutanlığı'nın ve Genel Kurmay Başkanlığı'nın büyük desteği olmuştur. Filmin yapımcılığını Fırat Çağlar (VIP Ajans) yürütüyor.

Projenizi hangi makamlara gönderdiniz?

Rusya ile ortak film projemi, Cumhurbaşkanlığı, o dönemin Başbakanlık, Dışişleri Bakanlığı, Kültür ve Turizm Bakanlığı ile Rusya'nın İstanbul Baş Konsolosluğuna sunuldu. Kültür ve Turizm Bakanlığımız ile görüşmelerimiz devam ediyor.

Projenize ilişkin ilgililelere ne söylemek istersiniz?

Türkiye ve Rusya arasındaki ekonomik ve ticari ilişkilerin kültür ve sanat ile yoğrulmaz ise her iki toplumun orta ve uzun vadeli hedeflere ulaşamaz. Bu filmin, Türkiye'nin Kafkas, Orta Doğu ve bölge politikalarının oluşumuna önemli katkıda bulunacağını düşünüyorum. Projemin hükümetler ve Türk- Rus İş Konseyi tarafından desteklenmesinin de tarihi bir sorumluluk olduğunu belirtmek isterim.

RUSYA'NIN YARDIMLARI

Sovyet resmi verilerine göre Kurtuluş Savaşı döneminde Rusya'nın Türkiye'ye yaptığı askeri yardımlar şöyle:

(Genel Kurmay Harp Tarihi Başkanlığı Türk İstiklal Harbi VII Cilt, İdari Faaliyetler, çizelge —8) 43.374 çeşitli piyade tüfeği, 56.042 sandık piyade cephanesi (63 milyon fişek), 120.901 kasatura (süngü), 318 hafif makineli tüfek, 81 çeşitli top, 13 bomba topu, 159.043 atımlık top mermisi, 123 sandık ve 200 atımlık el bombası, 19.359 gaz maskesi, 6290 kılıç, iki avcı botu (jıvoy ve jutkı), beş uçak, Doğu sınırlarından eski Rus ordusunun bıraktığı askeri malzemeler, Ankara'da iki adet barut ve fişek fabrikası kurulması için teçhizat ve ham madde. Mali yardımlar da şöyle: (Genel Kurmay Harp Tarihi Başkanlığı Türk İstiklal Harbi VII Cilt, İdari Faaliyetler, çizelge — Sayfa 174) 1920'de 2.316.412 altın ruble, 1921'de 5.997.600 altın ruble, 1922'de 2.714.000 altın ruble, toplamda 11.028.012 altın ruble (1 altın ruble:0.59 krş.)

ASKERLİKTEN YÖNETMENLİĞE

Emekli Albay İsmail Özdilek, 19 Mayıs 1949 da Afyonkarahisar da doğdu. 11 yaşında Selimiye Askeri Okulundan başlayan ve kırk yıl süren askerlik mesleğinde değişik kademe ve seviyede komutanlık yaptıktan sonra Ağustos 2000 yılında Topçu Kıdemli Albay iken emekli oldu. Emekli oluncaya kadar komutanlarının isteği doğrultusunda pek çok belgesel ve tanıtım filmlerine imzasını attı.

1992 yılında kendi imkânları ile görevi esnasında Amerika'nın Florida eyaleti Orlando kentinde MGM stüdyolarında belgesel film yapma eğitimi aldı. Özdilek, İngilizce, Fransızca ve İtalyanca bilir. Film Yönetmenleri Derneği (FİLMYÖN) yöneticisi olan Özdilek'in yer aldığı bazı projeler şöyle:

Kurtuluş, Cumhuriyet, Esir Şehrin İnsanları, Karayılan dizilerinde askeri danışmanlık yaptı. Ankara Ekspresi filminde genel koordinatörlük, askeri danışmanlık ve oyunculuk yaptı. Safa Önal ve Yılmaz Erdoğan'la birlikte Gelibolu film projesinin senaryosunu yazdı. Yavuz Bektaş ile Nutuk'u dönem görüntüleri eşliğinde 10 adet DVD haline getirdi. Hintlilerin Türkiye de çektikleri Race 2 filminde genel koordinatörlük yaptı. Rutkay Aziz'in seslendirdiği, Anıtkabir için yapılan ‘Güneşin Adı' filminin yapımcılığını ve yönetmenliğini yaptı.