ABD-Çin gerilimi yükseliyor

ABD'nin seçilmiş başkanı Donald Trump, Tayvan lideri Tsai Ing-wen'le telefonla görüşmesinin ardından Çin ile yaşanan diplomatik krizle ilgili ilk kez konuştu. Trump, 'Çin'in, benim kiminle görüşüp görüşemeyeceğimi dikte etmesini istemiyorum' dedi. Pekin hükümeti Trump'ın sözlerinden ciddi endişe duyduklarını söyledi.

ABD'nin yaklaşık 40 yıldır uyguladığı dış politika protokolünü terk edip Tayvan lideri Ing-wen ile telefon görüşmesi yaparak Çin ile diplomatik krize yol açan Trump ilk kez konu hakkında açıklama yaptı.

Fox News kanalında konuşan Trump, seçimler sonrası yaptığı telefon görüşmesini savunarak, ABD'nin, Tek Çin Politikası'na bağlı kalmak durumunda olmadığını söyledi.

'ÇİN'İN KİMİNLE GÖRÜŞÜP GÖRÜŞEMEYECEĞİMİ DİKTE ETMESİNİ İSTEMİYORUM'

Söz konusu politikayı anladığını, ancak bunun kendileri için bağlayıcı olmaması gerektiğini savunan Trump, Çin'le ticaret başta olmak üzere başka bazı konularda yeni anlaşma yapmadan Tek Çin Politikası'na bağlı kalmanın gerekliliğinin sorgulanmasını istedi.

Çin'in kendileriyle Kuzey Kore ve Güney Çin Denizi'ndeki gerilimler konusunda iş birliği yapmadığını da savunan Trump "Çin'in, benim kiminle görüşüp görüşemeyeceğimi dikte etmesini istemiyorum" ifadelerini kullandı.

Trump "Bu çok güzel, kısa bir aramaydı. Neden başka bir ülke bu görüşmeyi yapamayacağımı söyleyebilsin ki? Bence buna yanıt vermemek çok saygısızca olurdu" dedi.

 

ÇİN DIŞİŞLERİ: CİDDİ ENDİŞE DUYDUK

Trump'ın sözlerine Çin'in yanıtı gecikmedi.

Çin Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Gıng Şuang, Pekin yönetiminin Trump'ın ifadelerinden ciddi şekilde endişe duyduğunu belirterek, Tek Çin Politikası'nın Çin-ABD ilişkilerinin temeli olduğuna dikkati çekti.

Gıng, "ABD'nin yeni yönetimine Tayvan konusu ile alakalı hassasiyeti tam olarak anlamaları çağrısı yapıyoruz" dedi.

Çin Dışişleri Bakanı Vang Yi de daha önce yaklaşık 38 yıl sonra ilk kez ABD Başkanlığına seçilen bir siyasetçinin Tayvan lideri ile konuşması hakkında, "Bu, sadece Tayvan tarafının hileli bir oyunu. Uluslararası toplumun Tek Çin Politikası'ndaki sabit kabulünü değiştiremez" açıklamasını yapmıştı.

GLOBAL TIMES: BİR ÇOCUK KADAR CAHİL

Çin resmi medyasında çıkan haberlerde de Trump'ın sözlerine karşı Tek Çin Politikası'nın pazarlık konusu olmayacağı belirtildi.

Çin Komünist Partisinin (ÇKP) resmi yayın organlarından Global Times gazetesinde yayınlanan makalede, Fox TV'deki röportajında yaptığı açıklamalar nedeniyle Cumhuriyetçi lider çok sert eleştirildi.

Makalede Trump'ın 'diplomasi alanında bir çocuk kadar cahil' olduğu söylendi.

Trump'ın bu politikadan vazgeçerek, Tayvan'ın bağımsızlığını desteklemesi halinde, Çin'den uluslararası arenada Washington yönetimine dost bir tavır sergilemesinin beklenmemesi gerektiği kaydedilen makalede, bu durumda Pekin yönetiminin adaya yönelik yeni politikalar benimseyeceğine ve ABD'nin Tayvan üzerinde herhangi bir etkisi kalmayacağına işaret edildi.

TEK ÇİN POLİTİKASI NEDİR?

'Tek Çin Politikası' 1940'ların sonunda Çin'deki iç savaşın ardından Komünistler'in Çan Kay Şek liderliğindeki Milliyetçiler'in kurduğu hükümeti devirmesi ve Milliyetçiler'in Tayvan adasına kaçıp orada 'Çin Cumhuriyeti'ni kurmasının ardından uygulanmaya başlamıştı.

Milliyetçiler birgün anakaraya dönme sözü vermiş ve yıllarca bazı Batılı güçler onları Çin'in resmi temsilcileri olarak tanımıştı.

ABD ise 1972'de Richard Nixon'ın başkanlığı döneminde Tayvan ile resmi olmayan ilişkiyi devam ettirse de Tek Çin Politikası'nı kabul ederek Çin ile ikili ilişkileri başlatmıştı.

1973'te de Çin Halk Cumhuriyeti, Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi'nde (BMGK) Çin Cumhuriyeti'nin yerini almıştı.

Son yıllarda Tayvan'da halk hükümete Çin'den resmi olarak bağımsızlığını ilan etmesi yönünde baskı yapsa da Pekin yönetimi buna şiddetle karşı çıkıyor.