Fransa, Cezayir Savaşı sırasında işkence yaptığını kabul etti

Fransa, Cezayir Bağımsızlık Savaşı sırasında 'işkenceye yol açan bir sistemi teşvik ettiğini' kabul etti. Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, Fransız askerlerinin gözaltında öldürdüğü komünist matematikçi Maurice Audin'in eşini ziyaret ederken, kaybedilenlerle ilgili arşivlerin de açılacağını duyurdu.

Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron'un ofisinden yapılan açıklamada, Macron'un Cezayir'in bağımsızlığını savunan bir komünist olan ve 1957'de kaybedilen matematikçi Maurice Audin'in 'Cezayir'in hala Fransa'nın parçası olduğu dönemde teşvik edilen sistemden kaynaklanan işkence altında öldüğünü' kabul edeceği duyuruldu.

KAYBEDİLENLERİN KAYDININ YER ALDIĞI ARŞİVLER AÇILACAK

Macron'un ayrıca 'kaybedilen Cezayirli ve Fransız asker ve sivillerle ilgili arşivleri açacağını duyuracağı' açıklandı.

Macron bugün Audin'in karısı Josette Audin'in Paris'e bağlı Bagnolet'deki evini ziyaret etti. Audin gazetecilere yaptığı açıklamada "Bugünün geleceğini asla düşünmezdim" dedi.

Fransız tarihçi  Sylvie Thenault da devletin Audin'in ölümünün 'bir sistem' sonucu olduğunu kabulünün, işlenen suçun daha geniş şekilde tanındığı anlamına geldiğini işaret etti. 

AUDİN'İN FRANSIZ ASKERLERCE ÖLDÜRÜLDÜĞÜ HOLLANDE DÖNEMİNDE İTİRAF EDİLMİŞTİ

O dönem Cezayir Üniversitesi'nde doçent olan Maurice Audin, Fransız askerlerince Cezayirli savaşçılara yardım ettiği gerekçesiyle evinden alındığında 25 yaşındaydı.  3 çocuk babası Audin başkent Cezayir'deki bir villada işkenceye uğramıştı. Eşi Josette'ye 10 gün sonra kocasının bir başka cezaevine nakladildiği sırada kaçtığı söylenmişti.

2014'e kadar resmi anlatı bu şekilde kalmış ancak Macron'un halefi François Hollande Audin'in gözaltında öldürüldüğünü kabul etmişti.

1954-1962 arasındaki savaşta Fransa kuvvetleri,  130 yıl boyunca sömürgesi yaptığı Cezayir'deki özgürlük savaşçılarına karşı savaşmış, Cezayirli tarihçilere göre bağımsızlık savaşında 1.5 milyon Cezayirli ölmüştü. Fransız tarihçilere göre ise savaşta iki taraftan 400.000 kişi hayatını kaybetti.

Fransa devleti hiçbir zaman savaş sırasında askerlerinin rutin olarak işkence kullanıdığını kabul etmemişti. Savaş sırasında Fransız hükümeti işkence iddialarına yer veren gazeteleri, kitapları ve fimleri sansürlemiş, savaşın ardından askerlerin işlediği suçlar Fransız toplumu için bir tabu olmayı sürdürmüştü. Bağımsızlık savaşçıları da esirlere kötü muamele ile suçlanmıştı.

GEÇMİŞLE YÜZLEŞMEK

Savaş sonrası doğan ilk Fransa Cumhurbaşkanı olan Macron geçen sene seçin kampanyası sırasında Fransa'nın Cezayir'i sömürgeleştirmesini 'insanlığa karşı suç' diye niteleyerek tartışmaları alevlendirmişti.

Ancak Macron daha sonra sözlerinden geri adım atmış ve Fransa'nın sömürgeci geçmişinden 'ne ret ne de pişmanlık' duyulması gerektiğini söyleyerek "Geçmişin tutsağı olamayız" ifadelerini kullanmıştı.