Ruhani: Nükleer anlaşmadaki çıkarlarımız korunmazsa 60 gün içinde zenginleştirilmiş uranyum seviyesini artıracağız

İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani, İran'ın nükleer anlaşmadaki çıkarları korunmazsa 60 gün içinde zenginleştirilmiş uranyum seviyesini artıracaklarını duyurdu. İsrail Başbakanı Netanyahu ise, İran’ın nükleer silah sahibi olmasına izin vermeyeceklerini söyledi.

İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani, ABD'nin nükleer anlaşmadan çekilmesinin yıl dönümünde devlet televizyonunda canlı yayında açıklamalarda bulundu ve ülkesinin bu anlaşma çerçevesindeki iki taahhüdünü durdurduğunu açıkladı. 

Nükleer anlaşmadaki 26. ve 36. maddelerinin karşı tarafın verdiği sözleri ihlal etmesi durumunda kendilerine de adım atma hakkı verdiğini dile getiren Ruhani, bugün nükleer anlaşmaya taraf beş ülkeye iki uygulamayı durduracaklarını ilettiklerini belirtti. 

Ruhani, anlaşma kapsamında uranyum zenginleştirmede 300 kilogramın üzerine çıkıldığında fazlasını başka ülkelere sattıklarını ve karşılığında nükleer tesislerde yakıt olarak kullanılan ‘sarı kek’ aldıklarını ancak bugünden itibaren bu satışın durdurulacağını söyledi.

Ağırlaştırılmış suyun da İran'da 130 tonu geçmesi durumunda fazlasını başka ülkelere sattıklarını aktaran Ruhani, bu uygulamayı da durduracaklarını ve zenginleştirilmiş uranyum ile ağırlaştırılmış suyu artık satmayacaklarını ifade etti. 

HANGİ MADDELERİ ESAS ALIYOR?

Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi'nin beş daimi üyesi ve Almanya ile İran arasında 2015'te imzalanan Kapsamlı Ortak Eylem Planı olarak adlandırılan nükleer anlaşma,Tahran'a yüzde 3,67 oranında uranyum zenginleştirme faaliyetini sürdürme hakkı veriyor. Anlaşma çerçevesinde İran, en çok 300 kilogram uranyumu elinde tutabiliyor. 

Anlaşma İran'a 300 kilogramın üzerindeki uranyumu uluslararası piyasada satarak karşılığında doğal uranyum alabilme imkânı tanıyor. İran ayrıca anlaşmaya göre, ağır su stokunu 130 tonun altında tutmak zorunda ve aşımı halinde ülke dışına çıkarmakla yükümlü bulunuyor.

İran, nükleer anlaşma metninde, "Yaptırımların geri getirilmesi halinde ya da taraflardan birinin anlaşmadaki sorumluluklarını yerine getirmediği durumda İran'ın nükleer anlaşmadaki yükümlülüklerini tamamen ya da kısmen durdurabileceğini" ifade eden 26 ve 36'ncı maddeyi esas aldığını belirtiyor.

'ANLAŞAMAZSAK YÜKÜMLÜLÜĞÜMÜZ SONA ERER'

Ruhani, anlaşmanın taraflarına İran'ın çıkarlarını koruyacak önlemler alması için 60 gün süre verdiklerini söyledi. 

Ruhani, "Eğer nükleer anlaşmaya taraf ülkelerle 60 gün içinde müzakere masasına oturup petrol satışı ve bankacılık konularında milli menfaatlerimiz temin edilirse bugünkü duruma geri döneriz. Nükleer anlaşma kapsamında uranyumu yüzde 3,67 zenginleştirmeyle yükümlüyüz ancak 60 gün sonunda beş ülkeyle bir sonuca varamazsak bu yükümlülüğümüzü sona erdireceğiz” dedi.

'DİRENİŞİMİZ TARİHİDİR'

Hasan Ruhani, nükleer anlaşmaya taraf beş ülke olan Rusya, Çin, İngiltere, Fransa ve Almanya devlet başkanlarına gönderdiği mektubun içeriğiyle ilgili bilgi de verdi.

Ruhani, şu mesajı verdiğini söyledi: “Eğer bu attığımız adımı bahane edip dosyayı BMGK'ye götürürlerse çok kesin bir hamleyle karşı karşıya kalacaklar. Mektupta atacağımız kesin adımı da kendilerine anlattım. Sizlerin tavsiyesi ile bir yıl bekledik. Bu tarihi bir ruh ve milli gücün sabrıydı. Aynı şekilde direnişimiz ve diplomasimiz de tarihidir. Biz bu süre içinde taahhütlerimize bağlı kaldık. Bugün de nükleer anlaşmadan çıkmak istemiyoruz. Tüm İran halkı ve dünya halkları bilmelidir ki bugün nükleer anlaşmanın sonu değildir."

'ABD'NİN İSTEDİĞİ GİBİ OLMAYACAK'

Tanınan 60 günlük süre içinde yapıcı müzakerelerin olacağını umut eden Ruhani, “Dünya bilmelidir ki nükleer anlaşma ABD'nin istediği gibi kazan-kaybete dönüşmeyecek. Eğer bir şey olacaksa bu kaybet-kaybet olacaktır. Nükleer anlaşma ya kazan-kazan olacak ya da kaybet-kaybet. ABD'nin bunu kazan-kaybete çevirmesine izin vermeyeceğiz” dedi.

MEKTUPLAR İLETİLDİ

Öte yandan İran Dışişleri Bakan Yardımcısı Abbas Arakçi, nükleer anlaşmaya taraf beş ülkenin Tahran Büyükelçilerini bakanlığa davet ederek, Cumhurbaşkanı Ruhani'nin bahsettiği mektubu iletti. 

İran Dışişleri Bakanı Muhammed Cevad Zarif de Avrupa Birliği (AB) Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikaları Yüksek Temsilcisi Federica Mogherini’ye Tahran yönetiminin nükleer anlaşmadaki taahhütlerinden bazılarını durduracaklarını bildiren bir mektup gönderdi.

NETANYAHU: İZİN VERMEYECEĞİZ

Ruhani’nin açıklamalarına İsrail cephesinden yanıt gecikmedi.

İsrail Başbakanı Benyamin Netanyahu, İran’ın nükleer silah sahibi olmasına izin vermeyeceklerini belirtti.

Netanyahu, “İran’ın nükleer programını sürdürme niyetinde olduğunu duydum.  İran’ın nükleer silahlara sahip olmasına izin vermeyeceğiz. Bizi öldürebilecek olanlara karşı savaşmayı sürdüreceğiz” dedi.