Myanmar'da darbe sonrası ilk düzenli sivil itaatsizlik eylemleri

Uzun dönem askeri cunta altında yaşayan, pazartesi de yine bir darbeye uyanan Myanmar halkı sivil itaatsizlik eylemleri düzenliyor. Ekonomiden dolayı pandemi etkisini derinden hisseden ülkede sağlık çalışanları iş bıraktı, vatandaşlar tencere ve tavalarla balkonlara çıktı. Gözaltındaki fiili lider Suu Çii'nin tutulduğu yer ise hala bilinmiyor.

Eski bir İngiltere sömürgesi olan Myanmar'da eski Dışişleri Bakanı ve ülkenin fiili lideri Aung San Suu Çii'nin gözaltına alınması ve akabinde 8 Kasım 2020 genel seçimlerinde hile yapıldığı tartışmaları neticesinde gerçekleşen askeri darbe sonrası sivil itaatsizlik eylemleri başladı.

Yeni oluşturulan ve Facebook'ta 24 saat içinde 150 binden fazla takipçi toplayan Myanmar Sivil İtaatsizlik Hareketi, 30 şehirde 70 hastane ve medikal departmandaki sağlık çalışanlarının iş bıraktığını açıkladı.

#BREAKING Medical doctors from the government hospitals have started the Civil Disobedience Movement in #Myanmar.

They say they will not work under the #military led government - staring from Wed, and call for the immediate release of #AungSanSuKyi and the President Win Myint. pic.twitter.com/mWCS8eTOyv

— Cape Diamond (@cape_diamond) February 2, 2021

'​Hastalarımıza hiç saygı duymadığını açıkça gösteren gayrimeşru ordu rejiminden emir almayı reddediyoruz'

Güneydoğu Asya'da yeni tip koronavirüs (Kovid-19) kaynaklı ölümlerin en yüksek olduğu (3100 kişi) ülke olan Myanmar'da darbeye karşı ilk düzenli eylemlerden biri olarak değerlendirilen bu protestonun düzenleyicileri, ordunun pandemi esnasında halkın yerine kendi çıkarını düşündüğünü söyledi. Gruptan yapılan açıklamada "Hastalarımıza hiç saygı duymadığını açıkça gösteren gayrimeşru ordu rejiminden emir almayı reddediyoruz" denildi.

'Askerler kışlaya dönsün'

Reuters ajansına konuşan 29 yaşındaki bir doktor, "Askerlerin kışlalarına geri dönmesini istiyorum. Biz doktorlar bu yüzden hastanelere dönmüyoruz. Grevin ne kadar süreceğini bilmiyorum. Gidişata bağlı" ifadesini kullandı.

Darbeye karşı 3 parmak işareti

Grevdeki sağlık çalışanları, poz verirken Tayland'daki monarşi karşıtı protestolarda da çok sık rastlanan 3 parmak işareti de yaptı. Hollywood yapımı olan bilimkurgu filmi Açlık Oyunları'nda halk, diktatör 'Başkan Snow'u protesto etmek için üç parmağını bitişik olarak havaya kaldırıyordu.

Medics at Yangon General Hospital protest against Myanmar's coup with the three-finger salute that has also become a symbol of opposition to authoritarian rule in Thailand. #WhatsHappeningInMyanmar pic.twitter.com/TY8MasIOaR

— Matthew Tostevin (@TostevinM) February 3, 2021

​Bu süreçte hastaları evlerinde ya da özel kliniklerde tedavi eden doktorların yanı sıra öğrenci ve gençlik grupları da sivil itaatsizlik eylemine katıldı; diğer hükümet çalışanlarını da greve çağırdı.

Bununla birlikte pazartesi günü düzenlenen darbenin ardından ilk büyük halk protestosu kapsamında da ülkenin en büyük kentlerinden ve eski başkenti olan Yangon'da vatandaşlar ellerinde tava ve tencerelere balkonlara çıktı. Sosyal medyada ömrünün 15 yılını hapis geçiren Suu Çii'ye desteğini göstermek isteyenler profil fotoğraflarını kırmızı fotoğraflarla değiştirdi.

A cacophony from the banging on cooking pans rang around Myanmar's biggest city Yangon, in one of the largest signs of public disquiet at a military coup that ousted Aung San Suu Kyi's government https://t.co/45n5ofhcfX pic.twitter.com/P7Ih82imnK

— Reuters (@Reuters) February 2, 2021

50 yıllık askeri cuntanın 2011'de sona erdiği Myanmar'da 8 Kasım 2020'deki seçimlerin oy sayımında hile yapıldığı iddialarının son haftalarda yeniden gündeme gelmesi üzerine ülkede gerilim tırmanmıştı. Ordu yanlısı gösterilerin düzenlenmesinin ardından Genelkurmay Başkanlığı, 28 Ocak'ta hükümete seçimlerde hile iddialarına açıklık getirme çağrısında bulunmuştu.

Myanmar ordusu, 1 Şubat'ta yönetime el koymuş, olağanüstü hal ilan edilmiş, Devlet Başkanı Win Myint, Dışişleri Bakanı ve ülkenin fiili lideri Suu Çii ile iktidar partisi Ulusal Demokrasi Birliği'nin (NLD) önde gelen isimleri gözaltına alınmıştı.

Suu Çii 15 Şubat'a kadar gözaltında 

Öte yandan Suu Çii'nin 'sağlığının yerinde olduğu' açıklandı ama gözaltında tutulduğu yer gizli tutuldu. Yeni açıklanan polis tutanaklarına göre de evinde arama yapılan Suu Çii yasadışı yollarla ülkeye sokulan ve kullanılması yasak olan telsiz bulundurma ve pandemi döneminde tokalaşma suçlamaları yöneltildi. Suu Çii'nin 15 Şubat'a kadar gözaltında tutulacağı da belli oldu. 

Myanmar group says 70 hospitals, medical departments stop work to protest coup https://t.co/N3KWRLRwvX pic.twitter.com/1mNr5mv4VQ

— Reuters (@Reuters) February 3, 2021

IMF, Reuters'ı doğruladı: Darbeden önce 350 milyon dolar gönderilmiş​

Bu arada Reuters'ın haberine göre Uluslararası Para Fonu (IMF), darbeden kısa süre önce, Kovid-19 pandemisiyle mücadelede yardım amacıyla ülkeye 350 milyon dolar gönderdi.

IMF Sözcüsü, ödemenin geçen hafta yapıldığını doğruladı, "Yaşanan gelişmeleri yakinen takip ediyoruz. Olayların ekonomi ve halk üzerindeki etkisi konusunda endişeliyiz" dedi. Ödeme konusunda bilgi sahibi olan kaynaklar ve uluslararası finans uzmanları da IMF'nin darbe yönetiminden parayı geri almak için yapacak fazla bir şeyi olmadığı yorumu yaptı.

Göreve geldikten sonraki ilk uluslararası krizini yaşayan ABD Başkanı Joe Biden, Myanmar'ın cunta yönetimine yaptırım uygulanabileceğini, Dışişleri Bakanlığı da uluslararası yardımın yeniden gözden geçirileceğini açıklamıştı.

Last week, the #IMF sent $350 million in cash to the #Myanmar government as part of an emergency aid package to help the country tackle the COVID-19 pandemic. pic.twitter.com/IPHGhKUu94

— Jeyaram Anojan (@AnojanJeyaram) February 3, 2021

​