Kızlar Manastırı yakınındaki ev iki yıl önce yanmıştı: 2 bin yıllık şapel tespit edildi

Trabzon’un tarihi miraslarından Boztepe yamacındaki Kızlar Manastırı’nın alt kısmında, 2 yıl önce çıkan yangın sonrası, çatısı ve bazı duvarları çökünce atıl kalan evde, Doğal ve Tarihi Değerleri Koruma Derneği'nce 2 bin yıllık şapel bulundu.

Boztepe Mahallesi yamacında, şehre hakim noktada, 5 yıl süren restorasyon ve rölöve çalışmalarının tamamlanmasıyla ziyarete açılan tarihi miras Kızlar Manastırı’nın alt kısmındaki evde, 2019'da yangın çıktı.

İtfaiye ekiplerince söndürülen yangının ardından bir süre kullanılan, daha sonra boşaltılan, çatısı ve bazı duvarları çökünce de atıl kalan evde, Doğal ve Tarihi Değerleri Koruma Derneği'nce 2 bin yıllık şapel kilise olduğu tespit edildi.

Tarihi eser olarak tescillendi

Evin bir bölümü kullanıldığı için tahrip olan ve Mitra inancına göre içerisinde kutsal su da bulunan şapel, başvuru üzerine Tabiat ve Kültür Varlıklarını Koruma Kurulu'nca 'tarihi eser' olarak tescillendi.

Tarihi dokusuyla yerli ve yabancı turistlerden ilgi gören manastırla bağlantısı olduğu değerlendirilen şapelin kent turizmine kazandırılması hedefleniyor.

© DHA

Trabzon Doğal ve Tarihi Değerleri Koruma Derneği Başkanı Doç. Dr. Coşkun Erüz, kent genelinde gün yüzüne çıkmayı bekleyen yapılar olduğunu söyledi:

“Trabzon bildiğimiz gibi Anadolu’nun kadim limanlı kentlerinden birisi. Hem kalesi hem de limanı olan Roma ve öncesine ait nadir kentlerden. Trabzon’un Boztepe’sinde yapılan çalışmalarda ortaya çıkan mızrak ucuyla 6 bin yıl önceden beri Trabzon’da yaşam olduğu, hem de ciddi bir medeniyetin bulunduğu görülüyor. Bu şehir bilinenine göre 6 bin yıldır farklı topluluklara ev sahipliği yaptı. Bu medeniyetlerden günümüze kadar ulaşan eserlerden tabi ki var ama bunun yanı sıra gün yüzüne çıkmamış eserler de mevcut. Şu anda Kızlar Manastırı'nın hemen altında yanan evin içerisinde tesadüfen bir mağara şapeli ortaya çıktı. Boztepe yamaçlarında mağara kiliseleri bulunuyor. Bunun yanı sıra Tabakhane Vadisi'nde, Zağnos Vadisi'nde, Pazarkapı’da yine Roma ve öncesine ait mağaralar mevcut ve bunun gibi birçok yerde yapılan kentsel dönüşüm çalışmalarında tarihi yapılar ortaya çıkabiliyor.”

‘Tarihi kentin izleri toprağın altında'

Kent idarecilerine konuyla ilgili görev düştüğünü belirten Erüz, şunları kaydetti:

“Trabzon ayakta duran yapıları kadar, ayakta durmayan, toprağının altında gizlenmiş tarihi yapılarla dolu. Bu yüzden kent genelinde yapılacak olan kentsel dönüşümlerde üstteki binaları kırıp ortadan kaldırdıktan sonra arkeojeofiziksel denilen yöntemlerle zeminin taranması, sonra arkeolojik ekiplerle gerekli yerlerde durum tespiti yapılarak proje ve üst yapıların planlanması gerekiyor. Trabzon’un gerçek tarihini bilmeye ve yeniden bu tarihi yazmaya ihtiyacı var. Trabzon’un gerçekten tarihi ve turizm kenti olmasını sağlamak için idarecilerimize çok görev düşüyor. Trabzon’da proje gerçekleştirirken önce arkeologların alan incelemesi yapması gerekiyor. Trabzon’un altında bir Trabzon daha yatıyor. Tarihi kentin izleri toprağın altında.”

Kızlar Manastırı

Boztepe'nin yamacında, 3. Alexios döneminde 14. yüzyılda kurulduğu tahmin edilen manastır, birkaç kez onarılıp son şeklini 19. yüzyılda aldı.

Şehir merkezine yakınlığıyla dikkat çeken Kızlar Manastırı, güneyde içinde ‘kutsal su’ bulunan kaya kilisesi, girişinde şapel ve birkaç hücreden oluşuyor. Kaya kilisesinde, kitabeler, 3. Alexios'un eşi Theodora ve annesi Eirene'nin portreleri yer alıyor.

Manastır, 5 yıllık restorasyon çalışmalarının ardından 10 Eylül 2021’de yeniden ziyarete açıldı.