Britanya başbakanlık yarışı: Muhafazakar Parti'nin 160 bin üyesinin favorisi, savaş çığırtkanı Truss

Muhafazakar Parti liderliği yarışında milletvekillerinin favorisi eski Maliye Bakanı Sunak iken, finale kalan ikiliden birini başbakan koltuğuna oturtacak 160 bin parti üyesinin favorisi Dışişleri Bakanı Truss. ConservativeHome anketinde parti üyelerinin yüzde 42'si Sunak, 49'u Truss, YouGov anketinde ise yüzde 35'i Sunak, yüzde 54'ü Truss dedi.

Britanya Başbakanı Boris Johnson'ın istifasıyla boşalan iktidardaki Muhafazakar Parti liderliği ve dolayısıyla başbakanlık koltuğu için yarışta geriye iki aday kaldı. Bunlardan biri, milletvekillerinin oy kullandığı 5 eleme turunun hepsinden birinci çıkan eski Maliye Bakanı Rishi Sunak. Diğeri, yarışa altlardan başlayıp elenen adayları destekleyen vekillerin oylarını toplayarak finale kendini atan Dışişleri Bakanı Lizz Truss.

Muhafazakar Parti'nin yaklaşık 350 milletvekilinin belirlediği son iki adaydan hangisinin başbakan olacağına ise 160 bin parti üyesi karar verecek. 5 Ağustos'ta oy pusulaları ellerine geçecek parti üyeleri internet üzerinden ya da postayla oylarını kullanacak. Nihai sonuç, 5 Eylül'de açıklanacak.

Bu arada iki finalist de ülke çapında 12 şehirde seçim kampanyası yürütecek. Mitingler 28 Temmuz'da Leeds'de başlayıp 31 Ağustos'ta Londra'da sona erecek. İki rakip 25 Temmuz'da BBC, 4 Ağustos'ta Sky News'da TV münazarasına da çıkacak.

Tory leadership: Sunak and Truss begin pitch to be next PM https://t.co/0UfmGnmLw0

— BBC News (UK) (@BBCNews) July 21, 2022

Hindistan'dan Afrika'ya, Afrika'dan da Britanya'ya göçen Hintli aileden gelen Sunak, milletvekillerinin favori adayıydı. Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron gibi aslen neoliberal bir banker olan Sunak'ın eeçilmesi, Britanya'nın ilk Hindistan kökenli Başbakanı olması anlamına da gelecek. Ancak anketler, parti üyelerinin favorisinin Truss olduğunu gösteriyor.

ConservativeHome anketinde parti üyelerinin yüzde 42'si Sunak, 49'u Truss'a destek verdi. YouGov anketindeki Truss'a yüzde 54, Sunak'a yüzde 35 destek ise kapanmayacak bir farka işaret etti.

Tory MPs’ favourite Rishi Sunak faces challenge to win over party members https://t.co/od1TnRAOgL

— The Guardian (@guardian) July 21, 2022

Oysa İngiliz basını aylardır Muhafazakar Parti'nin liderlik yarışına Ukrayna'nın meze edildiği, birbirleriyle rekabet halindeki Başbakan Johnson ve Dışişleri Bakanı Truss'ın Ukrayna Devlet Başkanı Vladmir Zelenskiy'in Rusya ile barış anlaşması yapmasını engellediği ve savaş kışkırtıcılığı yaptığını yazıyor.

Ukrayna ile Rusya'nın şehirlerini, Baltıklar ile Karadeniz'i birbirine karıştıran, Moskova ziyaretinde protokol dışı davrandığı için Rus mevkidaşı Sergey Lavrov tarafından uyarılan Truss, Oxford Üniversitesi'nde felsefe, politika ve ekonomi eğitimi alması, 2010'da milletvekili seçilmesi, 2012'de eğitim bakanı olmasına rağmen kör cahil olduğu yönünde eleştirilerin de odağında. Buna rağmen liderlik yarışında ipi göğüsleyebilecek noktaya gelmesi, belki de taktiklerinin Britanya siyasetinde işe yaradığının göstergesi.

Sunak'ı vergileri artırarak ekonomik büyümeyi engellediği gerekçesiyle eleştiren Truss, bunları nasıl finanse edeceğine açıklık getirmeden vergilerin düşürülmesi ve savunma harcamalarının artırılmasını savunmasıyla Muhafazakar Parti'deki popülaritesini artırdı.

Liz Truss says Tory economic policy choked growth https://t.co/J6XwfrLTjO

— BBC Politics (@BBCPolitics) July 21, 2022

Instagram'ı çok etkin kullanan, parlak kırmızı, elektrik mavisi veya hardal sarısı giyen, fotoğraflarında Britanya bayrağının gözükmesine dikkat eden iki çocuk annesi bakan, seçilirse, 'Demir Leydi' Margaret Thatcher ve Theresa May'den sonra Britanya'nın 3. kadın başbakanı olacak.

Diğer yandan göçmen kökenli rakibinin annesi Usha Sunak Kenya'da, babası Yashvir Sunak Tanzanya'da dünyaya geldi. 1960'larda Britanya'ya göç eden eczacı Usha ve pratisyen doktor Yashvir, bu ülkede tanışarak evlendi. Sunak ailesinin üç çocuğunun en büyüğü olarak 1980'de dünyaya gelen Rishi Sunak, üniversite eğitiminin ardından bankacılık sektöründe çalıştı, 2015'te milletvekili seçildi, 2019-2020'de Hazine Bakanı, 2020'den 5 Temmuz'a kadar Maliye Bakanı olarak görev yaptı.