Yeni Britanya Başbakanı açıklandı: Boris Johnson'ın halefi Liz Truss oldu

Skandallar Başbakanı Boris Johnson'ın istifa kararı açıklaması sonrası iktidardaki Muhafazakar Parti'nin liderlik yarışını kazanan isim açıklandı. Rusya-Çin karşıtlığı, savaş çığırtkanlığıyla tanınan Dışişleri Bakanı Liz Truss, daha ılımlı çizgideki eski Maliye Bakanı Rishi Sunak'ı yendi. Böylece Britanya başbakanlığı en şahin isme emanet edildi.

Muhafazakar Parti'nin liderlik seçiminin galibi Dışişleri Bakanı Liz Truss, sonuçların açıklandığı parti merkezinde yaptığı konuşmasına Başbakan Boris Johnson'a teşekkür ederek başladı.

Ağzı kulaklarında sahneye geldiğinde ayakta alkışlanan Truss, 'Muhafazakar Parti lideri olarak seçilmenin bir onur olduğunu' dile getirdi. Boris Johnson'ın (BoJo) 7 Temmuz'da istifa kararını açıklamasını müteakip 2 ay süren seçim süreciyle ilgili 'tarihin en uzun iş görüşmelerinden birini düzenlediği için' partiye ve destekçilerine teşekkür etti.

I am honoured to be elected Leader of the Conservative Party.

Thank you for putting your trust in me to lead and deliver for our great country.

I will take bold action to get all of us through these tough times, grow our economy, and unleash the United Kingdom’s potential. pic.twitter.com/xCGGTJzjqb

— Liz Truss (@trussliz) September 5, 2022

Diğer liderlik yarışı adaylarına ve kendisiyle birlikte sona kalan Rishi Sunak'a saygılarını sunan Truss, 'zorlu geçen kampanyanın partideki yeteneğin derinliğini ve genişliğini gösterdiğini' söyledi.

Boris Johnson'a '(Rusya Devlet Başkanı) Vladimir Putin'e karşı durduğu, Brexit'i gerçekleştirdiği, Kovid aşısını acilen kullanıma soktuğu ve (anamuhalefetteki İşçi Partisi'nin eski sosyalist lideri) Jeremy Corbyn'i eze eze yendiği için teşekkür eden' Truss'ın BoJo'ya atıfla "Kiev'den Carlisle'a hayranlık kazandınız" sözlerini, salondakiler kısa bir sessizliğin ardından gecikmeli şekilde alkışladı.

Muhafazakar Parti değerlerinin Britanya halkında karşılık bulduğunu, bunların özgürlük ve kendi hayatını kontrol etme yeteneğinin yanısıra düşük vergileri içerdiğini öne süren Truss, seçmenlere verdiği sözleri tutacağını, Muhafazakar Parti'nin genel seçimlere dek vaatlerini yerine getirmesi gerektiğini belirtti.

Artan enerji maliyetleri, çift hanelere çıkan ve seneye ikiye katlanması beklenen enflasyon, hayat pahalılığı krizine karşılık gelmeyen ücret artışları yüzünden kamu sektöründe düzenlenen grevler nedeniyle çok zor bir dönemin beklediği Britanya'nın üçüncü kadın başbakanı, vergileri düşürüp ekonomiyi büyütmek için 'cesur bir planı' olduğunu vurguladı.

#UPDATE New UK Prime Minister Liz Truss inherits an economy set to enter recession before the end of the year, with double-digit inflation forecast to soar further. https://t.co/LBe5GQxzyq

— AFP News Agency (@AFP) September 5, 2022

Halkın en önemli meselesi olan kabaran enerji faturalarına gelen Truss, sadece enerji faturaları değil, uzun zamandır süren tedarik krizini de çözeceğini vaat etti.

Konuşmasını "Bunları gerçekleştireceğiz, gerçekleştireceğiz, gerçekleştireceğiz" diye tamamlarken, en geç Ocak 2025'te yapılması gereken seçimlerle ilgili "Ve 2024'te Muhafazakar Parti'ye büyük bir zafer kazandıracağız" vurgusunu yapıp İşçi Partisi'ni yenecekleri iddiasında bulundu.

En düşük oyla seçilen lider oldu

Görevdeki dışişleri bakanı, eski maliye bakanını beklendiği gibi ezici çoğunlukla yenmedi. 160 bin parti üyesinin oy kullanmaya çağrıldığı seçimde katılım yüzde 82.6'yı buldu ve 654 oy geçersiz sayılarak reddedildi. 60 bin 399 oy alan Sunak'ı 81 bin 326 oyla geçen Truss, 2001'de partideki iç seçim kurallarının değiştirilmesinden bu yana en düşük oyla seçilen lider oldu.

Kullanılan geçerli oyların yüzde 57'siyle seçilen Truss'a kıyasla 2019'da Boris Johnson yüzde 66.4, 2005'te David Cameron 67.6 ve 2001'de Iain Duncan Smith 60.7 oy toplamıştı. 2016'da Theresa May, rakibinin çekilmesinden ötürü parti üyelerinin oylamasına gerek kalmadan lider olmuştu.

Truss'ın sonuçlar açıklandığında bir koltuk arayla yanında oturan Sunak'a değil el sıkışmak, yan gözle bile bakmadan doğrudan sahneye çıkarak gözlemcilerden eksi not almasına rağmen, rakibi partinin birlik beraberliğine dair mesaj paylaştı.

A good to start to Tory party unity as #LizTruss doesn’t shake #RishiSunak hand and walks straight past him on the way to the lectern

Considering as she probably rehearsed this moment in her mind. One can only think it’s a deliberate snub#ToryLeadershipContest #PrimeMinister pic.twitter.com/kU8umf9fBq

— Mark Scales (@IndeedItsMark) September 5, 2022

Parti tabanında hala çok sevilen BoJo'ya isyan eden ilk iki bakandan biri olan Hindistan kökenli Sunak, "Bu kampanyada bana oy veren herkese teşekkür ederim. Baştan beri Muhafazakarların tek bir aile olduğunu söyledim. Doğru olan, ülkeyi zor zamanlarda yönlendirirken yeni Başbakan Liz Truss'un arkasında birleşmemizdir" diye tweetledi.

Thank you to everyone who voted for me in this campaign.

I’ve said throughout that the Conservatives are one family.

It’s right we now unite behind the new PM, Liz Truss, as she steers the country through difficult times.

— Rishi Sunak (@RishiSunak) September 5, 2022

Genel seçimsiz üst üste üçüncü başbakan

Truss aynı zamanda genel seçimin olmadığı dönemde Muhafazakar Parti liderliğine gelerek başbakanlık görevini üstlenen (May ve Johnson'dan sonra) üst üste üçüncü isim olacak.

'Demir Leydi' lakaplı Margaret Thatcher ve BoJo'nun selefi Theresa May'den sonra üçüncü kadın başbakan olmaya hazırlanan Truss, göreve yarın başlayacak.

Yarın kraliçeden hükümeti kurma görevini alacak

Yarın BoJo'nun tatilini İskoçya'daki Balmoral Malikanesi'nde geçiren Kraliçe 2. Elizabeth'e istifasını resmen sunmasının ardından Kraliçe'den yeni hükümeti kurma görevini alacak Truss, başkent Londra'ya dönüp bir konuşma yapacak ve yeni kabineyi açıklayacak.

BoJo'dan bile daha şahin

Brexit karşıtı Liberal Demokrat Partili iken sıkı Brexit taraftarı Muhafazakar Partili'ye, Thatcher protestocusu iken Demir Leydi öykünmecisine dönüşen Truss, Ukrayna krizini körüklemesi, Kiev rejimine tam desteği ve Rusya karşıtı yaptırımlarda oynadığı rollerle dikkati çekti. Artık Britanya dış politikasını Çin ve Rusya'ya yeni bir odaklanmayla daha da şahince güncellemesi bekleniyor.