Ara seçimler yaklaşırken: ‘Petrol kesintisi kararı Biden’a kaybettirebilecek ölçekte önemli’

ABD-Suudi Arabistan ilişkilerinin yeni gerilim kaynağı olan OPEC+’ın petrol kesintisi kararının yankılarında açıklanan ‘bir ay erteleme’ talebi, ABD’nin Kasım’daki ara seçimlere işaret etti. Konuyu değerlendiren dış politika uzmanı Erel’e göre, bu petrol kesintisi kararı Biden’a kaybettirebilecek ölçekte önemli.

OPEC ve Rusya'nın da dahil olduğu, OPEC dışı bazı üretici ülkelerden oluşan OPEC+ grubunun, ABD baskısına rağmen Kasım ayından itibaren günlük petrol üretimini 2 milyon varil azaltma kararının yankıları hala sürüyor. Riyad tarafından sebebinin ‘ekonomik’ olarak açıklandığı kararı Beyaz Saray “Rusya'ya Ukrayna savaşında manevi ve askeri destek vermekle eş değerdir" sözleriyle tepki gösterirken, silah satışlarını askıya almakla tehdit etti. ABD aynı zamanda bu karar bağlamında Suudi Arabistan ile ilişkilerini ‘metodik’ olarak ele alacağını belirtti. ABD, Rus petrolüne ilişkin bir tavan fiyatı belirleme üzerinde de çalıştığını beyan etti. Öte yandan, başta Rusya olmak üzere, OPEC+’ın bu kararını Petrol İhraç Eden Arap Ülkeleri Örgütü (OAPEC) de destekliyor.

Ancak ABD ile gerilim hattında olan Suudi Arabistan’dan gelen bir açıklama 8 Kasım’da yapılacak ara seçimlere işaret etti. ABD Başkanı Joe Biden'ın 'Suudi Arabistan ile ilişkileri gözden geçirme' tepkisi üzerine Riyad'tan gelen açıklamada ülkenin 'ABD yönetimiyle yaptığı sürekli istişareler sırasında Washington'un kararı bir ay ertelemeyi teklif ettiği, ancak bütün ekonomik analizlerin ABD'nin önerdiği gibi bir ay ertelemenin olumsuz ekonomik sonuçlar doğuracağını gösterdiği' aktarıldı. Ülkesinde benzin fiyatlarının çok yüksek olduğunu söyleyen ABD lideri Joe Biden’ı, yapılan bir araştırmaya göre yükselen enflasyonun etkisiyle ABD halkının yalnızca yüzde 40’ı onaylıyor. Başka bir araştırmaya göre ise, 2024’teki seçimlerde ABD seçmeninin yalnızca yüzde 33’ünün Biden’ı yeniden seçeceğini ortaya koyuyor. Enerji politikalarını halkın yarısından fazlasının onaylamadığı Biden’ın 1984 yılından beri en düşük seviyelerde olan petrol rezervlerinden, Mart ayında yapıldığı gibi, serbest bırakılmasını açıklaması öngörülüyor. Yapılacak ara seçimler ve Biden’ın başkanlık geleceği bağlamında ABD-Suudi Arabistan ilişkilerini dış politika uzmanı Hasan Erel, Sputnik’e değerlendirdi.

‘Suudi Arabistan’ın ray değiştirmesi zorunluydu’

Erel’e göre, Suudi Arabistan-ABD ilişkilerinin gerilmesi sadece Biden’la sınırlı değil, aynı zamanda jeopolitik bir olay. Erel “Daha önce neredeyse ABD’nin Ortadoğu'daki eyaleti olarak görülen Suudi Arabistan, Muhammed Bin Selman'ın gelmesi sonrasında bayağı bir ray değiştirdi. Ama buna da mecburdu çünkü Suudi Arabistan'ın petrol üretimi ya da petrol ihracatı eskisi gibi çok harika gitmiyordu. Onun da sıkıntıları vardı kendine göre. Mesela, Trump döneminde de bir Ortadoğu NATO'su kurulmak istendi. Hatta Trump'ın meşhur bir kılıç dansı da vardı. O danslar ve o gösteriler boş çıktı. Ortadoğu NATO'su, Suudi Arabistan'a ya da Birleşik Arap Emirlikleri ile beraber kurulamadı ama Suudilerin Husilere karşı Yemen’deki savaşına destek bir şekilde devam etti. Bu ayrı bir jeopolitik olay olarak ayrılabilir” dedi.

‘OPEC+ zirvesinde alınan petrol kesintisi kararı ABD ve Biden’ı çok zor durumda bırakacak bir gelişme’

Suudi Arabistan’ın da baş aktörlerinden biri olan OPEC+ kuruluşunun petrol üretimi azaltma kararının önemine dikkat çeken Erel “Suudi Arabistan'ın Rusya ile yakınlaşması, son OPEC+ zirvesinde, günlük 2 milyon varil petrolü kesme kararı alması o kadar önemli bir olay ki; ABD’yi ve Biden'ı çok zor durumda bırakacak bir gelişme oldu. Çünkü Suudi Arabistan’ın Rusya ile beraber hareket etmesi ayrı bir konu, bir de tam ABD ara seçimleri öncesi ABD’nin ekonomisinin çok sıkıntıda olduğu, özellikle petrol ve benzin fiyatları konusunda ABD’de şikayetlerin ve enflasyonun arttığı bir dönemde bu aynı zamanda ABD’nin ekonomisine de yansıyacak bir gelişme. Kaşıkçı cinayeti sonrası Biden çok sert suçlamalarda bulunmuştu. O yüzden buna ve Biden ile daha önce bu kadar aralarında ihtilaf olmasına rağmen Biden'ın Suudi arabistan'ı ziyareti de boşa çıktı ve sonuçsuz kaldı. ABD Başkanı’na, Suudi Arabistan'da oldukça soğuk bir muamele yapıldı. Halbuki Putin ile görüşmeler çok sıcak geçiyor. Bu bile önemli bir gösterge” diye konuştu.

‘Bu karar bir jeopolitik sarsıntı yarattı’

Kararın aynı zamanda çok önemli bir jeopolitik sarsıntı yarattığına dikkat çeken Erel “Artık Suudi Arabistan şunu gösterdi ki, dünyada Amerikancı bir cephede yer almıyor, Avrasya cephesinde daha çok kendini tanımlamaya başladı ve Rusya'yla Çin'le önemli işbirliklerine gidiyor. Mesela Rusya'yla OPEC+’da işbirliği yapıyor, Çin'e de çok önemli bir şey yaptı ki bu da ayrı bir jeopolitik fay hattı kırılmasıdır; ilk defa petrolü Çin'e Yuan ile satmayı kabul etti. Çünkü bu ABD’nin tunç kanunuydu. Yani 73’ten sonra ABD dolarının altın karşılığından çıkarılmasından sonra Kissinger’ın getirdiği kural petro-dolar kuralıydı. Yani ‘Altın karşılığı dolar basmayacağız, tahvil karşılığı basacağız ama bu dolarları biz petrole endeksleyeceğiz. Petrolün dünya üzerinde dolar dışında bir para birimiyle satılmasına engel olacağız, buna izin vermeyeceğiz’ kuralını koymuştu ve devamında Ortadoğu'ya bütün müdahaleleri de bu minvalde gerçekleştirdi. Esasında tamamen petrolün dolarla satılmasını garanti altına almak üzerineydi. Yani İran, Irak, hatta Suriye’ye bile bu müdahaleler bu çerçevededir” dedi.

‘ABD açısından çok kötü bir haber, Biden'a Kasım'daki ara seçimleri kaybettirebilecek ölçekte önemli’

“Geldiğimiz noktada Suudi Arabistan'ın Çin ve Rusya ile birlikte hareket etmesi ABD açısından çok kötü bir haber” ifadelerini kullanan Erel şu şekilde devam etti:

“Özellikle de Biden'a Kasım'daki ara seçimleri kaybettirebilecek ölçekte önemli bir olay. Suudi Arabistan Dışişleri Bakanlığı, Biden yönetiminin kendilerine gönderdiği diplomatik bir mesajı da açıklayarak skandala benzer bir olaya imza attılar. Suudiler dediler ki ‘Biden yönetimi bizden en azından ara seçimlere kadar petrol kesintisine gitmemizi istedi, rica etti’ diye bunu açıkça dünyaya duyurdular bu da çok önemli.”

‘ABD Haiti’ye de gözünü dikti, petrol rezervlerinin kullanılması emriyle son mermisini de kullandı’

ABD’nin ‘yeni küresel kırılganlık yasasına’ dikkat çeken Erel “Bugün Haiti'ye müdahalede bu yasa kullanılıyor. Birleşmiş Milletler kisvesi altında ABD çıkarttığı bu küresel kırılganlık yasasıyla Haiti’ye müdahale ediyor. Niye şimdi müdahale ediyor ya da daha önce Haiti'nin seçilmiş başbakanı neden öldürülmüştü? Çünkü iddialara göre Haiti, petrol, altın ve bakır zengini bir ülke ama şimdiye kadar bu çıkarılmadı, bunlar fazla elenmedi ama belki bugün geldiğimiz noktada ABD artık Haiti’ye de bu açıdan gözünü dikmiş diyebiliriz. Çünkü en son Biden, sanırım 400 milyon varil ABD petrol rezervlerinin de kullanılması emrini verdi. Son mermisini de kullandı. Yani böyle açgözlü bir şekilde dünyada petrole, enerjiye bir saldırı konumuna geliyor” diye konuştu.

‘Türkiye’ye karşı daha fazla gerilim politikası izlenebilir’

ABD siyasetinin sertleştiğine dikkat çeken Erel, Biden yönetiminin temsil ettiği ‘savaş yanlısı lobilerin’ ağırlığını koyduğunu belirtti. Erel “Zaten Ukrayna olayında da bunu gördük. Bunun bütün hazırlanışında da gördük. Şimdi Türkiye'ye karşı daha çok gerilim politikası izlenebilir. Türkiye'ye karşı Yunanistan'ın vekil olarak kullanılması, Suriye'deki hareketlenmeler, Karadeniz'e sarkmalar… Yani Türkiye de sonuçta artık ABD cephesinden Avrasya'ya kaymış bir ülke olarak görülüyor. Hatta bugün bir ABD’li senatör, Türkiye'nin NATO'dan çıkarılması gerektiğini, ‘Türkiye'nin NATO'da beşinci kol faaliyeti yürüttüğünü’ bile söyleyecek kadar ileri gitti. Halbuki yıllardır bizim gördüğümüz bunun tam tersi. Türkiye, NATO'dan üyesi olmasına rağmen NATO ülkelerinden, NATO’nun sahibi olan ABD’den her türlü zararı gördü. En başta FETÖ, PKK, IŞİD, İhvan diye sayıp gidebiliriz” dedi ve ekledi:

“Neticede ben dünyada bir sertleşme havasının estiğini ve bunun merkezinde de ABD olduğunu düşünüyorum. Ara seçimlere doğru bu iş biraz daha kritik hale gelecektir ama tahminim, ara seçimler sonrası ABD’de oluşacak yeni siyasi tabloda bu taşlar biraz daha yerli yerine oturacaktır. Dünya belki bir nebze nefes alma ve oturup düşünme şansına sahip olacaktır.”