NATO’ya yeni genel sekreter aranıyor: Hangi isimler konuşuluyor?

Ukrayna krizindeki rolü ile tarihinin en sıcak dönemlerinden birini geçiren NATO’da üst düzey bürokrat değişim vakti yaklaşıyor. İki dönemdir görevde bulunan Norveçli Jens Stoltenberg’in artık gitme vakti geldiği konuşulurken yeni dönem NATO Genel Sekreterliği için ise farklı isimler ön plana çıkıyor.

NATO’da 1 Ekim 2014’te Danimarkalı Anders Fogh Rasmussen’den görevi alan eski Norveç Başbakanı Jens Stoltenberg görev süresi olan dört yılı tamamladıktan sonra da ikinci dönem de daha görevine devam etti. Şu anda ise 1 Ekim 2022’de biten görevinin uzatmalarını oynuyor. Ukrayna’daki kriz nedeniyle Stoltenberg’in görevi kısa süreliğine uzatılsa da artık ittifak kulislerinde değişim zamanının geldiği konuşuluyor. Değişimin bu yıl bitmeden yapılması bekleniyor.

Jens Stoltenberg’in ise ülkesine dönerek Norveç Merkez Bankası’nın başına geçeceği konuşuluyor.

NATO’da genel sekreterlik için resmi bir seçim süreci olmuyor. Adayların ismi ön plana çıkmasının ardından ittifak ülkeleri arasında diplomatik iştişareler yapılıyor ve bir isim üzerinde uzlaşılıyor.

Bir de madde halinde yazılı olmasa da bir gelenek var. NATO’nun üst düzey askeri yetkilisi olan Avrupa Müttefik Yüksek Komutanı (SACEUR) bir Amerikalı asker, üst düzey bürokratı olan genel sekreteri ise Avrupalı tecrübeli bir politikacı oluyor.

Yeni isimler kulislerde dolanıyorken NATO, 70 yıldır erkeklerin genel sekreter olduğu NATO için kadın isimlere Avrupalılar daha sıcak bakıyor. Batı basınında da yeni ismin kadın olması gerektiğine dair analizler ağırlık kazanıyor.

Aynı zamanda genel sekreterin son birkaç dönemdir Avrupa’nın kuzeyindeki ülkelerden yani Danimarka, Hollanda, İngiltere ve Norveç’ten çıkması da ittifakın doğu ya da güney Avrupa’dan adaylara daha sıcak bakmasına da vesile olabilir.

Washington’da ‘Ukraynalı’ düşüncesi

Ancak bu dönemde genel sekreterin Avrupa’dan seçilmesi geleneği de bozulabilir. Çünkü ABD’nin Kanada Başbakan Yardımcısı ve Maliye Bakanı 54 yaşındaki Chrystia Freeland’ı desteklediği ileri sürülüyor. Freeland’ın kökenlerinin Ukrayna’ya dayanması da bu ismi NATO ittifakı içinde güçlendiriyor. Genel olarak en az başbakan seviyesinde görev yapmış isimler bugüne kadar genel sekreter olmuş olsa da bunun bir kural olmadığı da ifade ediliyor.

Hollanda Başbakanı Mark Rutte da NATO Genel Sekreterliği yarışında favoriler arasında yer alıyor. Freeland gibi güçlü bir kadın imajı çizen Estonya’nın 45 yaşındaki Başbakanı Kaja Kallas ismi de ön planda.

İngiltere’den iki isim

İttifakın İngiltere kanadından ise iki adayın ismi konuşuluyor. Bunlardan ilki İngiltere Savunma Bakanı Ben Wallace diğeri ise eski Başbakan Boris Johnson. İki isim de Ukrayna krizindeki Rus karşıtı tutumları ile ön plana çıkıyor. Türk kökenli Johnson’un ittifak üyeleri içinde lobi faaliyetlerine başladığı da ifade ediliyor. Johnson’ın yakın zamanda Türkiye’yi de ziyaret ettiği belirtiliyor.

Avrupa’dan farklı seçenekler

Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, Slovakya Cumhurbaşkanı Zuzana Caputova, Litvanya Başbakanı Ingrida Simonyte ve eski Hırvatistan Cumhurbaşkanı Kolinda Grabar-Kitaroviç, eski İtalya Başbakanı Mario Draghi ve eski İtalyan bakan ve Avrupa Birliği Dışişleri ve Güvenlik Politikaları Yüksek Temsilcisi Federica Mogherini’nin de ismi bu yarışta geçiyor.

Bir dönem konuşulan adaylar arasında diğer isim ise Yunanistan Başbakanı Kiryakos Miçotakis olmuştu. Ancak Miçotakis’in ülkesinde 21 Mayıs’ta yapılacak seçimlerde lideri olduğu Yeni Demokrasi Partisi’nden yarışa katılacak olması bu ihtimali zayıflatıyor. Aynı zamanda Miçotakis’in adaylığına Türkiye’nin de itiraz etmesi muhtemel görünüyor.

Türkiye ne düşünüyor?

İttifakın üyelerinden biri olan Türkiye’de de bu konu yakından takip ediliyor. Sputnik’in de aralarında olduğu medyaya konuşan üst düzey bir Türk diplomat, “Basından çıkan haberlere göre değerlendirme yapmak çok erken olur. Adaylar ortaya çıksın, düşüncelerimizi diğer müttefik ülkelerle de paylaşırız” açıklamasında bulundu.