Obama ve Netanyahu arasındaki yakınlığın 'eşi benzeri yok'

İsrail Başbakanı Netanyahu, 9 yılda 23. kez ABD'ye gitti. ABD Başkanı Obama ile bir araya gelen Netanyahu, Filistin'le barış ve iki devletli çözümden vazgeçmediklerini savundu. 'Filistin terörü' ifadesini kullanan Obama da İsrail ile yakın işbirliğini vurgulayıp yeni silah anlaşmasının işaretini verdi. İran konusu ise fazla gündeme gelmedi.

ABD Başkanı Barack Obama ve İsrail Başbakanı Benyamin Netanyahu, P5+1 ülkelerinin İran’la imzaladığı nihai nükleer anlaşmanın ardından ilk kez bir araya geldi. Yüz yüze gelmedikleri 13 ay boyunca muhtelif tartışmalar yaşayan Obama ve Netanyahu Filistin, Suriye ve İran gibi konuları görüştü. Beyaz Saray’daki ikili görüşme öncesi gazetecilere açıklamalarda bulunan ikilinin sözleri ‘beklendik şekilde’ ilerledi.

OBAMA: İSRAİL'İN FİLİSTİN TERÖRÜ KARŞISINDA KENDİNİ SAVUNMA HAKKI VAR

Filistinlilerle yaşananları ‘terör’ olarak niteleyen Obama, "Filistinlilerin masum İsraillilere yönelik  saldırılarını kınadığımı açıkça ifade etmek istiyorum. Ancak İsrail’in güvenliği birincil önceliğimdir. İsrail’in kendini savunabildiğinden emin olmak istiyoruz. İsrail’in Filistin terörüne karşı kendini savunma hakkı ve yükümlülüğü var” dedi.

Görüşmede, Filistinliler ve İsrailliler arasındaki gerilimin nasıl düşürüleceği ve barış yoluna tekrar nasıl dönüleceğini ele alacaklarını da ifade eden Obama, "Filistinlilerin meşru arzularının siyasi bir süreçle nasıl karşılanacağını da konuşacağız" ifadesini kullandı.

NETANYAHU: BARIŞ UMUDUNDAN VAZGEÇMEDİK

Söz sırası kendisine geldiğinde ‘barış umudundan vazgeçmediklerini’ savunan Netanyahu da "Ayrıca, iki halk için iki devletli, silahsızlandırılmış ve Yahudi devletini tanıyan bir Filistin devleti konusundaki barış vizyonumuza bağlılığım sürüyor" dedi.

YENİ SİLAH ANLAŞMASI İÇİN GÖRÜŞMELER BAŞLAYACAK

Öte yandan İsrail'in güvenliğinin kendisinin dış politika önceliklerinin ön sıralarında yer aldığına işaret eden Obama, bunun için askeri ve istihbarat gibi konularda iki ülke olarak işbirliği yaptıklarını, İsrail'e askeri yardımları sadece bu ülkenin değil ABD'nin de güvenliğini de düşünerek sağladıklarını söyledi. Yeni bir uzun vadeli askeri yardım konusunda müzakerelere de başlanacağını açıklayan Obama, şu ifadeleri kullandı:

“Halihazırdaki anlaşma birkaç yıl içinde (2017’de)  sona erecek. Ama ABD ve İsrail’in savunma ihtiyaçlarını ileriye taşıyabilmek için etkili biçimde plan yapabilmesini sağlamak adına yeni bir başlangıç yapacağız.”

Not exactly warm, but far more friendly than Obama toast with Putin at the UN. pic.twitter.com/PLiE25p84O

— ian bremmer (@ianbremmer) 9 Kasım 2015

ABD ile İsrail arasında yılda 3 milyar dolarlık silah yardımını içeren mevcut anlaşma 2017'de sona eriyor.  İsrail’in, ABD'den istediği askeri yardımlar arasında F-15 savaş uçakları, V-22 Osprey hava aracı, askeri helikopterler, hava savunma sistemleri ve daha pek çok savaş aracı olduğu öne sürülmüştü.

OBAMA: İRAN KONUSUNDA ANLAŞAMADIĞIMIZ ORTADA

Diğer taraftan İran ile varılan nükleer anlaşmanın uygulanmasının ne durumda olduğunu da konuşacaklarını ifade eden Obama, "Bu konuda Netanyahu ile aramızda bir anlaşmazlık bulunduğu sır değil. Ancak İran'ın nükleer silah elde etmemesi gerektiği konusunda bir görüş ayrılığımız yok" değerlendirmesinde bulundu.

ARALARINDA 'OLAĞANÜSTÜ BİR BAĞ' VAR

Bu arada Obama, Netanyahu’yu övmeyi de ihmal etmedi. İsrail ve ABD arasındaki ‘olağanüstü bağa’ atıfta bulunan Obama, “Aramızdaki askeri ve istihbarat işbirliği, tarihteki diğer hükümetlerin kurduğu işbirliğinden çok daha yakın” dedi.

Nitekim veriler, bu ‘sevginin’ karşılıklı olduğunu gösteriyor. Zira ABD’yi en çok ziyaret eden İsrail başbakanı olan Netanyahu, görevde olduğu 9 yıldır tam 23 kez, yani 153 günde bir Washington’ın yolunu tuttu. Ancak İsrail başbakanları arasında ABD’yi en sık aralıklarla ziyaret etme rekoru ise Ehud Barak’a ait. Başbakanlık koltuğunda 610 gün oturan Barak, 7 kez, bir diğer deyişle de 87 günde bir ABD’ye gitmişti.

© REUTERS / Kevin Lamarque