Türkiye, gezegenine isim arıyor

Uluslararası Astronomi Birliği'nin (IAU) 100. kuruluş yıl dönümü kapsamında Türkiye, 457 ışık yılı uzaklıktaki WASP-52 kodlu yıldızın ve yörüngesindeki gezegenin 'isim babası' olacak.

Türkiye Astronomi Derneği Başkanı Prof. Dr. İbrahim Küçük, Türkiye'nin dernek vasıtasıyla Uluslararası Astronomi Birliği'nin üyesi olduğunu söyledi.

2019 yılının Uluslararası Astronomi Birliği'nin (IAU) kuruluşunun 100. yıl dönümü olması dolayısıyla bu yıl 'Aynı gökyüzü altında 100 yıl' temasıyla çeşitli etkinlikler düzenlendiğini anlatan Prof. Dr. Küçük, bu çerçevede üye ülkelere tespit edilen yeni yıldız ve gezegenlerine isim verme hakkı tanındığını dile getirdi.

Yıldız ve gezegenlere daha çok kodlama yapıldığını belirten Küçük, 'Kepler' isimli uydunun aldığı verilerle bulunan güneş sistemi dışındaki yıldızların gezegenleri olan ötegezegenlerin bir kısmının birliğin üyelerine paylaştırıldığı bilgisini verdi.

Üyelerin, bu yeni bulunan gezegenlere isim verebileceği projenin 70 ülkeyi kapsadığını dile getiren Küçük, şunları kaydetti: 

"Türkiye'ye de WASP-52 kodlu yıldız ve onun gezegeni verildi. Yıldızlar ülkelere verilirken 'öyle bir yıldız verelim ki o ülkenin başkentinden rahatlıkla gözlensin. Küçük teleskoplarla bile insanlar gözleyebilsin.' anlayışından hareket edildi. Bu yıldız bize yaklaşık 457 ışık yılı uzaklıkta. Gezegeni yaşanabilir bir gezegen değil, aynı jüpiter gibi bir gaz gezegen. Önemli olan isim hakkının bize verilmesi."

'İSİM VERMENİN BELİRLİ KURALLARI VAR'

Türkiye Astronomi Derneği sitesindeki formun doldurularak isim seçenekleri sunulabileceğini, gezegene verilecek ismi özellikle okullar ve bilim merkezleri aracılığıyla belirlemek istediklerini aktaran Küçük, "Farklı üniversitelerden oluşan bir jürimiz var. Bu jüri iki aday isim belirleyecek ve birliğe sunacak. İsim vermenin belirli kuralları var, siyasi içerikli olmamalı, kimseyi rencide etmemeli. Bize, ülkemize yakışır bir isim koymalıyız" ifadelerini kullandı.

Türkiye'ye verilen yıldızın ilkbahardan sonbahara kadar gözlemlenebileceğini vurgulayarak, "Aralık ayında Uluslararası Astronomi Birliğine isimleri belirtmemiz lazım. İlk kez bir yıldıza isim vereceğiz ve verdiğimiz isim literatüre girecek. Bu bizi tatmin etmez tabi ki biz uydular yaparak bu uydulara yapacağımız alıcılarla, sensörlerle yeni yıldızlar galaksiler keşfetmek istiyoruz" dedi.

'GÖKYÜZÜ FARKINDALIĞINI ARTIRMALIYIZ'

Aynı zamanda Erciyes Üniversitesi Astronomi ve Uzay Bilimleri Bölüm Başkanı olan Prof. Dr. Küçük, Türklerin astronomiye uzak olmadığını bildirdi.

Prof. Dr. Küçük, şöyle konuştu: 

"Son yıllarda maalesef hep yere bakar olduk, halbuki gökyüzü bizim emrimizde. Osmanlı öncesine gittiğimizde astronomi çalışmaları yapan Uluğbey var, ilk gözlem evini kuran Takiyüddin var. Bunlar konum gözlemleri yapmış, yaptıkları çalışmalar o dönem Avrupa'da yapılanla birebir. Gökyüzü farkındalığını artırmalıyız. Tarihe bakarsak coğrafyamızın astronomiye katkıları azımsanamaz. Özellikle gözlemsel astronomide katkıları büyük. İsim deyip geçmemek lazım."

BAŞVURULAR HAZİRAN-EKİM ARASINDA OLACAK

Türkiye Astronomi Derneği'nin sitesindeki açıklamaya göre, isim önerilerini göndermek ve kampanyaya katılabilmek için koşullara ve ayrıntılı bilgilere http://iau100.tad.org.tr adresindeki IAU100 Türkiye Etkinlikleri web sayfasından ulaşılabiliyor.

Açıklamada, ulusal kampanyaların Haziran-Ekim 2019 tarihleri arasında yürütüleceği ve sonrasında belirlenen isimler IAU100 NameExoWorlds Yürütme Komitesi'ne iletileceği belirtildi.

IAU'daki değerlendirmelerin ardından onaylanan isimler Aralık 2019'da tüm dünya kamuoyuna duyurulacak.