Edirne'nin İpsala ilçesi Sarıcaali Köyü'nde bulunan TANAP MS4 Ölçüm İstasyonu'nda gerçekleşen törene, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev katıldı. Ayrıca törene Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez ile ilgili ülkelerin enerji bakanları da iştirak etti.
Azerbaycan doğalgazını Edirne’den Avrupa’ya ulaştıracak olan TANAP’ın açılış töreni gerçekleştiriliyor. Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan açılış töreninde konuşuyor. pic.twitter.com/wEnUdpbA6A
— Burcu Okutan (@burcuokutann) November 30, 2019
Erdoğan'ın açıklamalarından öne çıkanlar şu şekilde:
- Güney gaz koridoru projesi TANAP'ın Avrupa bağlantısının hayırlara vesile olmasını diliyorum. Herkese ayrı ayrı teşekkür ediyorum.
- Her aşaması sabırla, dirayetle, Türkiye, Azerbaycan ve Gürcistan’ın ortak gayretleriyle örülen 7,5 senelik uzun bir süreci başarıyla taçlandırmanın haklı gururunu yaşıyoruz. Bu proje ülkelerimiz arasındaki köklü dostluğun sembolüdür.
- Güney gaz koridoru projesi TANAP'ın Avrupa bağlantısının hayırlara vesile olmasını diliyorum. Herkese ayrı ayrı teşekkür ediyorum. Bugün tarihi bir ana şahitlik ediyoruz. TANAP, TAP hattına bağlanıyor ve oradan Bulgaristan-Yunanistan-Bosna Hersek gibi ülkelerde buradan istifade ediyor. Bunun bir barış projesi olduğunu vurgulamam lazım. Gürcistan üzerinden Anadolu'ya geliş, bu yapılırken, Gürcistan'ın gayretlerini inkar etmemeliyiz.
- Bunun, bölgesel bir proje, barış projesi olduğunu da özellikle vurgulamam lazım.
- 16 milyar metreküplük doğalgazın 6 milyarını biz, 10 milyarını ise Avrupa ülkeleri kullanacak.
- Projenin başarısında üretici ve tüketici ülkeler ile pay sahibi olan şirketler de kilit rol oynamıştır. 2012 senesinin Haziran ayında İstanbul'da imzalanmasıyla adımı atmıştık. Nihai anlaşmayı ise 2013 yılının Aralık ayında Bakü'de gerçekleştirdik. Sonrasında ise Kars'ta temel atma törenini, 3 yıl sonra 2018'de Eskişehir'de TANAP'ın açılış törenini yaptık. TANAP için büyük çaba sarfettik.
- Özellikle onca badireye ve sıcak gerilime rağmen TANAP'ı planlandığı şekilde tamamladık. Gerek Aliyev kardeşimizin desteği, gerek Gürcistan'ın desteği ile bugünkü aşamaya getirdik. Enerjinin ipek yolu olan bu projeyi hedeflenen tarihlere uygun şekilde tamamlamış oluyoruz. Zenginlikleri kendi vatandaşlarımızın ve tüm insanlığın hizmetine sunduk. Avrupa'nın enerji arz güvenliğine de katkı yaptık.
- 3500 kilometrelik enerji koridorunun en önemli parçasıdır. 20 il, 67 ilçe, 600 köyden geçiyor. 18 Kasım 2019 itibariyle 3,23 milyar metreküpe ulaştı. TAP'ın da 2020 yılı içinde tamamlanması önemli. Bunda sorumluluk komşularımızda.
'Biz bunların bağırıp çağırmalarıyla gemilerimizi çekmeyiz'
- Özellikle Doğu Akdeniz'deki kaynakların paylaşımı konusunda hakça paylaşım yerine birileri şantaj politikalarına ve tehdit diline başvuruyor. Hiçbir ülke uluslararası hukuktan üstün değildir. Ben yaptım oldu mantığı ile kimse bir yere ulaşamaz. Türkiye böyle bir zillere boyun eğemez.
- Bir damla petrolü insan kanından daha değerli gören zihniyet dünyaya barış ve huzur getirememiştir.
- - Libya ile anlaşmamızı yaptık, Libya'yı tehdit etmeye başladılar. Bu anlaşma yapıldı, anlaşmanın diğer ayakları da uygulamaya girecek. Bizim sondajlarımızdan çatışma ve kan değil, barış ve refah fışkıracak.
- 2 sondaj gemimiz Fatih, Yavuz ve 2 sismik gemimiz çalışmalarını sürdürüyor. Biz bunların bağırmalarıyla gemilerimizi çekmeyiz. Onlar bağırmaya devam ediyor. Güvenlikleri en üst düzeyde sağlanıyor. Libya ile anlaşmamızı yaptık. Anlaşma sonrasında parlamentomuza gelecek ve bu işi çok daha farklı bir konuma taşıyacağız. Şimdi Libya'yı tehdit etmeye başladılar. Diğer ayakları da uygulamaya girecek. Bizim sondajlarımızdan çatışma ve kan değil, barış ve refah yer alacak. Doğu Akdeniz'deki tüm taraflara sesleniyorum. Enerjiyi çatışma aracı yerine, işbirliği haline getirelim. Artan nüfus ve büyüyen küresel ekonomi sebebiyle enerji ciddi küresel öneme sahip. Dünya enerji haritası değişti. Yeni aktörler bugün burada.
'Ne haklarımızdan vazgeçeceğiz ne de KKTC'nin hakkını yedireceğiz'
- Doğal gaz rezervlerinin yüzde 70, petrol rezervlerinin yüzde 60'ı komşularımızda. 2002'de 5 ilimizde bugün ise 81 ilimizde doğal gaz var. 144 bin km'yi aşan bir doğal gaz dağıtım şebekesine çıktık. 66,5 milyon insanımıza doğal gazı ulaştırdık.
- Tuz Gölü doğal gaz depolama tesisinin temelini attık. En büyük depolama tesisine sahip olacağız. Doğal gaz depolamayı da 11 milyar metreküpe çıkaracağız.
- Ne haklarımızdan vazgeçeceğiz, ne KKTC'nin haklarını yedireceğiz, ne de hakkımız olmayana el uzatacağız. TANAP ülkemizin barışcıl vizyonumuzun en somut örneğidir. Avrupa ile Asya'yı TANAP ile birbirine bağlıyoruz. Türkiye'yi 3 kıtanın enerji ticaret merkezine dönüştürmek adına adım atıyoruz. TANAP'ın Avrupa Bağlantısı Açılış Töreni'ne katılımında olanlara, emeği geçenlere Aliyev kardeşime, Gürcistan tarafında yönetici arkadaşlarımıza şahsım adına teşekkürlerimi sunuyorum.
- Yaşasın Türkiye Azerbaycan kardeşliği diyorum.
-8 Ocak'ta da Türk Akım doğalgazın adımı İstanbul'da atacağız.
#Canlı: #CumhurbaşkanıErdoğan, TANAP Avrupa Bağlantısı Açılış Töreni'nde konuşuyor https://t.co/yHisHE60YV
— AA Canlı (@AACanli) November 30, 2019
Azerbaycan Cumhurbaşkanı Aliyev'in açıklamalarından satırbaşları şöyle:
- Beni bu tarihi törene davet ettiği için teşekkür ederim. Kardeş Türkiye topraklarında olmaktan memnunum. Birlikte başladığımız TANAP Avrupa'ya ulaştı. TANAP'ın ömrü uzun olacak. Fayda sağlayacağına inanıyorum. Tarihi İstanbul Anlaşması neticisinde TANAP için yeşil ışık yakıldı. Biz hayata geçirelim dedik ve böyle de oldu. Maliye yükünü esas Türkiye ve Azerbaycan yapmıştır. Bakü-Tiflis-Ceyhan petrol boru hattı ile 450 milyon tondan çok petrol nakledilmiştir. TANAP'taki tüm insanlara derin teşekkürlerimi bildirmek isterim. Dev projenin vaktinde yapılmasında büyük rol oynamışlardır. TANAP, güney gaz koridorunun bir parçasıdır. 4. proje olan TAP vaktinde eminim bitecektir. Böylelikle güney gaz koridoru vaktinde yapılacaktır. Bugün güney gaz koridoru 7 ülkeyi birleştiriyor ve uluslararası işbirliği projesidir. Daha büyük anlaşmalara ulaşılacak. Projenin hayata geçmesi Türkiye-Azerbaycan siyasi iradesi sonucudur. Bu proje uzun müddetli anlaşmalar getirir. Sadece enerji projeleri olarak bakmamak gerekir. Eğer enerji projeleri ve karşılıklı destek olmasa hayata geçmezdi. Bugün dünya çapında böyle başka ülke tanımıyorum, bizim gibi yakın olsun.
- Biz birbirimize güveniyoruz. Kardeşliğimiz günden güne büyüyor. Türkiye bugün yabancı yatırımları için açık bir ülkedir. Ortak yatırımlar halklarımızın refahını artıyor. Önceki dönemi biliyoruz. IMF ve başka borçlardan yakasını kurtaramıyordu. Ancak şimdi siyasi istikrarı sayesinde yakasını kurtardı ve dünya çapında güç merkezi oldu. Bugün Türkiye ve onun lideri istikrarı sağlıyor, geleceğe bakmak için imkan yaratıyor. Biz buna seviniyoruz. Türkiye'nin gücü bizim gücümüz. Biz iki kardeş beraber devam edeceğiz. TANAP aynı zamanda enerji güvenliği projesidir. Tüm projeler bölgedeki istikrarı artırır. Bizim Türkiye ile çıkarlarımız birdir. Yaşasın Türkiye ve Azerbaycan dostluğu, kardeşliği.
Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez'in konuşmasından notlar ise şu şekilde:
- Hazar'ın derinliklerinden gelen zenginlik Anadolu'nun dört bir köşesinde herkese dokunacak. Avrupa'ya gaz akışı için biz hazırız. Bundan sonraki süreci Avrupalı dostlarımıza devrediyoruz. İlk etapta 16, sonrasında 31 milyar metreküp gaz sağlanacak. Ortak amaç için hareket eden bütün ülkeler kazandı. TANAP Avrupa Gaz bağlantısının ülkelerimize hayırlı olmasını temenni ederim.
TANAP projesi hakkında
TANAP'ta ilk adım, Türkiye-Azerbaycan arasında 24 Aralık 2011'de imzalanan mutabakat zaptıyla atıldı. Bu kapsamda Azerbaycan Cumhuriyeti Devlet Petrol Şirketi (SOCAR) tarafından TANAP Doğalgaz İletim AŞ kuruldu. Şirket, TANAP'ın tasarımı, inşaatı ve işletilmesini tamamlamak üzere proje sahibi olarak yetkilendirildi.
Projenin hukuki altyapısı 26 Haziran 2012'de İstanbul'da Türkiye ve Azerbaycan arasında imzalanan hükümetler arası anlaşma ve "Ev Sahibi Hükümet Anlaşması" ile oluşturuldu. Ev Sahibi Hükümet Anlaşması, 10 Eylül 2014'te TBMM tarafından onaylandı.
Hattın açılışı 12 Haziran 2018'de Cumhurbaşkanı Erdoğan ve Azerbaycan Cumhurbaşkanı Aliyev'in katıldığı törenle Eskişehir'de gerçekleştirildi. Türkiye'ye TANAP'tan ekim sonu itibarıyla 3 milyar 180 milyon metreküp gaz geldi.
Toplam kapasitesi 16 milyar metreküp olan boru hattından Türkiye'ye gelen gaz miktarının yakın zamanda 6 milyar metreküpe çıkarılması hedefleniyor. Kalan 10 milyar metreküp doğal gaz ise TAP ile Avrupa'ya gönderilecek.
TANAP'ın Türkiye-Gürcistan sınırında Ardahan'ın Posof ilçesi Türkgözü köyünde başlayan yolculuğu, Kars, Erzurum, Erzincan, Bayburt, Gümüşhane, Giresun, Sivas, Yozgat, Kırşehir, Kırıkkale, Ankara, Eskişehir, Bilecik, Kütahya, Bursa, Balıkesir, Çanakkale, Tekirdağ ve Edirne olmak üzere 20 il ve 67 ilçeden geçerek Türkiye-Yunanistan sınırında sona eriyor.
TANAP'ta, SOCAR ve Güney Gaz Koridoru AŞ'nin yüzde 51, Boru Hatları ile Petrol Taşıma AŞ'nin yüzde 30, BP'nin yüzde 12 ve SOCAR Türkiye Enerji AŞ'nin de yüzde 7 hissesi bulunuyor.
