FT: Biden yönetimi Türkiye'ye F-16 satışına destek açıkladı ama anlaşmanın Kongre'de onaylanması zor

The Financial Times, Ankara'nın 40 F-16 savaş uçağı ve 80 modernizasyon kiti satın alma talebine, Finlandiya-İsveç'in NATO üyeliklerine vetoyu kaldırmasından sonra, Biden yönetiminden destek açıklaması geldiğine dikkat çekti. Ancak FT'ye konuşan ABD'li yetkililer, 'hem F-16 hem de modernizasyon kiti satışının Kongre'den geçmesi zor' mesajını verdi.

FT, Türkiye, Finlandiya, İsveç arasında anlaşmaya varılması sonucu ilkinin vetosunu kaldırmasıyla diğer ikisinin NATO üyeliğine resmen davet edilmesinin ardından Biden yönetiminin Türkiye'nin F-16'larını modernleştirmesine destek açıklamasıyla ilgili bir haber-analize yer verdi.

What a shock: Biden administration offers support for Turkish F-16 deal https://t.co/S2s4WS7J7d

— Alex Callinicos (@alex_callinicos) June 29, 2022

Pentagon'dan Türkiye’nin F-16 filosunu modernize etmesine 'tam destek'

Ankara ekim ayında Washington'dan Lockheed Martin yapımı 40 F-16 savaş uçağı ve mevcut savaş uçakları için yaklaşık 80 modernizasyon kiti satın almak için talepte bulunmuştu. Washington, buna dair tüm silah satışlarının gerekli yasal süreçten geçmesi gerektiğini söylemek dışında, herhangi bir resmi açıklama yapmamıştı. Türkiye'nin Finlandiya ve İsveç'in NATO üyeliğine itirazını çekmesinin ardından, ABD Başkanı Joe Biden NATO zirvesinde görüştüğü Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'a teşekkür etti ve ABD Savunma Bakanlığı Uluslararası Güvenlik İşlerinden Sorumlu Müsteşarı Celeste Wallander, Türkiye’nin F-16 filosunu modernize etme planlarına 'tam destek' verdiklerini söyledi.

'Ama rutin prosedürlerden geçmesi gerek'

Wallander, bir yandan "NATO ve dolayısıyla Amerikan güvenliğine katkı bakımından ABD, Türkiye'nin F-16 filosunun modernizasyonunu destekliyor" derken, diğer yandan "Olası satışın sözleşme süreçlerimiz aracılığıyla yapılması gerek" diye ekledi.

Kongre'de 'Erdoğan hayalkırıklığı'

FT, herhangi bir F-16 satışının ABD Kongresi tarafından onaylanması gerektiğini, ama Kongre'de Erdoğan'ın liderliğine karşı 'giderek otoriterleştiği' gerekçesiyle 'derin hayal kırıklığı olduğunu' yazdı. Şubat ayında, Rusya'nın Ukrayna operasyonu öncesi, Kongre'nin alt kanadı Temsilciler Meclisi'nin Demokrat Partili üyesi Frank Pallone'nin liderliğindeki 50'den fazla milletvekili, Dışişleri Bakanı Antony Blinken ve Savunma Bakanı Lloyd Austin'e, Türkiye'nin talebini reddetmeye çağıran bir mektup göndermişti. Ret çağrısı, 'Ankara'nın ABD ve NATO'ya taahhütlerini yerine getirmemesi ve Erdoğan hükümetinin geniş çaplı insan hakları ihlalleri işlemeye devam etmesiyle' gerekçelendirilmişti.

Biden önemli rol oynadı

ABD'li yetkililerin F-16 pazarlığı iddiasını reddettiğine ve 'Ankara'nın vetosunu çekmesi karşılığı Washington'ın hiçbir şey teklif etmediğine' dair sözlerini aktaran FT, bununla birlikte Türkiye'ye yönelik yoğun diplomatik çabalarda Biden'ın rolüne dikkat çekti. Madrid zirvesi öncesi İsveç ve Finlandiya liderleriyle buluşmasından evvel Erdoğan ile telefonda görüşen ABD Başkanı'nın uzun süredir yüz yüze görüşme arzulayan Erdoğan ile Madrid zirvesinde boşluk yaratıp biraraya geldiğini, İsveç ve Finlandiya'nın NATO'ya katılması ve Ukrayna'dan tahıl çıkarılmasına yardım çabalarına dikkat çektiği Erdoğan'a "Harika bir iş çıkarıyorsunuz" diye hitap ettiğini sıraladı. "Her ikisi de F-16'lardan bahsetmedi" diye ekledi.

'Türkiye, hava kuvvetlerinde krizle karşı karşıya'

Son dönemin Ankara-Washington geriliminin nedenlerini 'ABD'nin Suriye'deki Kürt milislere desteği ve Ankara'nın Moskova ile bağları' diye izah eden FT, "Erdoğan'ın Rus yapımı S-400 füze savunma sistemi satın almasının ardından ABD, Türkiye'yi gelişmiş F-35 savaş uçağı programından çıkardı ve savunma sanayine yaptırımlar uyguladı. Hava kuvvetlerinde krizle karşı karşıya kalan Türkiye, 40 yeni F-16'nın yanısıra mevcut jetlerinin yaklaşık 80'inin düzeyini yükseltmek için modernizasyon kitleri satın alma talebine ABD'den onay talep etti" hatırlatmasını yaptı.

FT'ye konuşan ABD'li yetkililer ise 'hem F-16 hem de modernizasyon kiti satışının Kongre'den geçmesinin zor olacağını' söyledi.

'Karadeniz'de stratejik konuma sahip NATO üyesiyle ilişkileri düzeltme şevki geldi'

Analistler ve diplomatlar ise 'Rusya'nın Ukrayna operasyonunun Batılı başkentlerde Karadeniz'de stratejik konuma sahip NATO üyesi Türkiye ile sorunlu ilişkileri geliştirmeye yönelik ivmeyi canlandırdığını' belirtti. Ankara'nın Kiev'e silahlı insansız hava araçları sağladığı ve Rus silahlı kuvvetlerinin Türkiye'nin hava sahası ve Akdeniz'i Karadeniz'e bağlayan su yollarına erişimini kısıtladığına dikkat çekildi.

'Karadeniz stratejisine Türkiye ile ilişkileri onarmak dahil'

ABD'nin Avrupa'daki kuvvetlerinin eski komutanlarından Ben Hodges, "Sadece bu zirvenin değil, tüm krizin sonuçlarından biri, ABD'yi, Türkiye ile ilişkileri onarmayı da içerecek şekilde Karadeniz bölgesine stratejik olarak bakmaya zorlaması oldu" dedi. Hodges, "Bölge için sağlam, kapsamlı bir strateji olduğunda, uçak tedarik edip etmeme meselesi daha anlam ifade eder hale gelir" diye ekledi.

'Türkiye ile görüş ayrılıklarımız olsa da'

Önde gelen Cumhuriyetçi Senatör Lindsey Graham de "NATO müttefikimiz Türkiye'ye F-16 satışı konusunda Biden yönetiminin kararını destekliyorum" paylaşımı yaparak ekledi: "Türkiye ile görüş ayrılıklarımız olsa da, onlar bir NATO müttefiki ve sıkıntılı bir coğrafyada askeri kapasitelerinin artırılması Amerika'nın ulusal güvenlik çıkarlarına uygun."

I support the Biden Administration’s decision to support the sale of new F-16s to our NATO ally, Turkey. While we have differences with Turkey, they are a NATO ally and it is in America’s national security interests to beef up their capabilities in a troubled region.

— Lindsey Graham (@LindseyGrahamSC) June 29, 2022