Oxfam raporu: ABD ve Britanya'nın Suudi Arabistan'a sattığı silahlarla Yemen'de siviller öldürülüyor

Yemen'in Şii Husilerin Eylül 2014'te başkenti Sana'nın kontrolünü ele geçirmesi üzerine Suudi Arabistan'ın liderliğindeki blokun Mart 2015'te başlattığı savaş ve çatışmalarla bağlantılı açlık ve salgın hastalıklar yüzünden 400 binden fazla kişi ölürken, ABD ve Britanya silahlarının sivil ölümlerinde sorumluluğuna dair yeni bir rapor yayımlandı.

Eşitsizlik ve yoksullukla mücadele eden bir STK olan Oxfam'ın raporuna göre Suudi Arabistan liderliğindeki askeri koalisyonun Britanya ve ABD'den aldığı silahlarla Ocak 2021-Şubat 2022 döneminde Yemen'deki sivillere karşı yüzlerce saldırı düzenlendi. Bu dönemde Britanya ve ABD'nin tedarik ettiği silahlarla Suudi Arabistan en az 87 sivili öldürdü, 136 sivili yaraladı.

Suudi Arabistan'ın en büyük silah tedarikçisi ABD'yi Britanya'nın izlediği biliniyor.

Between Jan 2021 - Feb 2022, 87 civilians in #Yemen were killed by weapons supplied by the UK and US. @Oxfamgb's latest report details how these arms sales fuel a pattern of violence against civilians in Yemen. Read the full report to learn more: https://t.co/6pKrN63uvA pic.twitter.com/lih1YsoyVl

— Policy & Practice (@oxfamgbpolicy) January 12, 2023

Oxfam'ın raporu, Silah Ticaretine Karşı Kampanya (Silah Ticaretine Karşı Kampanya/CAAT) isimli STK'nin Yemen savaşında kullanılan silahların Suudi Arabistan'a satışına izin verdiği için Britanya hükümetine açtığı davanın görülmesi öncesi yayımlandı.

Britanya hükümeti: Çok sıkı denetliyoruz

Oxfam, raporun, CAAT'ın açtığı davayı destekleyen tanıklık sağladığını söyledi.

The Associated Press (AP) haber ajansının raporla ilgili görüşünü sorduğu Britanya Uluslararası Ticaret Bakanlığı'nın sözcüsü, 'dünyanın en sağlam ve şeffaf ihracat denetim rejimlerinden birini yürüttüklerini' söyledi. Sözcü "Tüm ihracat başvurularını sıkı bir risk değerlendirme çerçevesine göre ince eleyip sık dokuyoruz ve standart olarak tüm ruhsatları dikkatli ve sürekli gözden geçiriyoruz" dedi.

Mahkemeye göre de yasalara aykırı

Silah Ticaretine Karşı Kampanya'nın Yüksek Mahkeme'ye taşınan hukuk mücadelesi yıllardır devam ediyor. 2019'da Temyiz Mahkemesi, Britanya hükümetinin Yemen savaşında kullanılan silahları Suudi Arabistan'a satarak 'yasalara aykırı hareket ettiğini' belirtti, ama Suudi krallığına ihracatın durdurulması yönünde karar vermedi.

Oxfam'ın raporu ise korkunç bir tablo çizdi.

Yemenlilere ölüm saçıyorlar

Oxfam'ın silah ve çatışma konusunda politika danışmanı ve raporun yazarı Martin Butcher, "14 aylık dönemde Yemen savaşında sivillere yönelik 1727 saldırıyı analiz ettik. Britanya ve ABD'nin tedarik ettiği silahları kullanan Suudi liderliğindeki koalisyonun tüm saldırıların dörtte birinden sorumlu olduğunu saptadık" diyerek ekledi:

"Öyle amansız ki. İnsanlar şiddetten ve ölümden kaçmakta çok zorlanıyor."

Yalnızca Suudi hava saldırılarında en az 87 sivil öldü

43 sayfalık rapora göre analiz edilen saldırılarda en az 839 sivil öldürüldü ve 1775 kişi yaralandı. Suudi liderliğindeki koalisyonun 14 aylık dönemdeki tüm saldırıları içinden yalnızca hava saldırılarında en az 87 sivil öldü ve 136 sivil yaralandı. Diğerleri kara mayını, yola konulan bomba ve hafif silahların yanısıra top, füze ve SİHA saldırılarıydı.

Misket bombası da kullanıyorlar

Raporda hava ve topçu saldırılarının, 'misket bombaları gibi uluslararası sözleşmeler ve teamül hukuku tarafından yasaklanan silahlar' içerdiğini tespitine yer verildi.

Savaş uçaklarıyla hastanelere saldırı

Raporda göre 14 aylık dönemde ABD ve Britanya yapımı savaş uçaklarıyla hastane, klinik ve ambulanslara en az 19 hava saldırısı düzenlendi, 293 hava saldırısı insanları evlerini terk etmek zorunda bıraktı.

Silahlı Çatışma Konum ve Olay Verileri Projesi'ne göre Yemen'deki savaş dünyadaki en feci insani krizlerinden birini yaratırken, çatışmalarda 14 bin 500'den fazlası sivil olmak üzere 150 binden fazla insan öldü.

Oxfam: Çifte standart

Britanya hükümetini Suudi liderliğindeki koalisyonun Yemen'deki saldırılarına göz yummakla suçlayan Oxfam, bir yandan Ukrayna'da sivillere yönelik saldırılar gerekçesiyle Rusya'ya ağır yaptırımlar uygulayan Londra'nın diğer yandan Körfez monarşisine Yemen savaşında kullanılmak üzere silah satışını savunmaya devam ettiğine dikkat çekti.

Oxfam açıklamasında "Bu, aleni bir çifte standart ve hukukun ulusal çıkarlar adına siyasileştirilmesi gösterisidir" denildi.

Britanya hükümetine 'Yemen'de kullanılmak üzere Suudi Arabistan'a silah satışını derhal durdurması' çağrısı yapan Butcher, Londra'nın 'BM Güvenlik Konseyi'nin daimi üyesi konumu aracılığıyla kalıcı ateşkes ve uzun vadeli çözüm için müzakereleri teşvik etmesi gerektiğine' dikkat çekti.