Elveda yeşil: Avrupa, doları reddediyor

Avrupa Komisyonu, avronun enerji ve hammade alımı gibi ekonominin stratejik sektörlerindeki kullanım alanını genişletmek için bir önlem paketi hazırladı. Brüksel’in temel amacı, Amerikan dolarını enerji sektöründe zayıflatmak, özellikle de Washington yaptırımları altında olan İran’la operasyonlarda. Dünya neden dolardan kurtulmak istiyor?

Dolar yada Amerikan bankaları aracılığıyla yapılan tüm işlemler, tarafları ticari ilişkilerinde otomatik olarak ABD hukuk sisteminin etkisi altına itiyor. Washington, yaptırım uygulamaya başladığında, piyasa katılımcıları önünde iki seçenek kalıyor: Yaptırımlar altındaki devletle ticari ilişkileri sona erdirmek yada küresel finansal sistemin dışında kalmak.

Amerikalılar geleneksel müttefikleriyle iyi ilişkiler sürdürmeye devam ettikleri sürece, bu sistem verimli bir şekilde çalıştı. Ancak, Donald Trump tarafından başlatılan ticaret savaşları bu durumu kökten değiştirdi.

Global Güvenlik Analiz Enstitüsü Direktörü Gael Loft, CNBC’ye yaptığı açıklamada, “ABD, iki milyarlık nüfusa sahip ve yaklaşık 15 trilyon dolaralık GSYİH’lik ekonomileriyle dünyanın onda birine denk gelen ülkelere kaşı ekonomik savaş yürütüyor” dedi. Ayrıca, binlerce farklı ülke vatandaşı ABD Hazine Bakanlığı tarafından, ABD’den kontrol edilen küresel mali sistemi kullanma hakkına sahip olmayanlar listesine alındı. Loft, Washington’un direnen herkese karşı savaşma çabası, ABD’nin uzun kollarının ulaşamayacağı paralel bir finansal sistemi yaratacak geniş bir kitle oluşturduğunu belirtti. 

RUSYA, DOLARDAN VAZGEÇİYOR

Rusya, dolardan vazgeçme örneği göstereren ilk ülkelerden biri. Bundan bir ay önce Başbakan yardımcısı Yuriy Borisov, Moskova’nın S-400 hava savunma sisteminini Delhi’ye Rus para birimiyle satacağını açıkladı. Sözleşmenin toplam tutarı 331 milyar ruble. Washington’un Türkiye’ye yaptırım uygulama kararından sonra Moskova, Ankara’yla da dolarsız ticaret konusunda anlaştı. Surgutneft, Gazpromneft ve Severstal gibi büyük Rus şirketleri de, yabancı şirketlerden ödemelerde euroya geçmelerini istemişti.

RUSYA MALİYE BAKANLIĞI: BİR MİLYAR EUROYA EŞDEĞER DEVLET TAHVİLİ EURO CİNSİNDEN GERÇEKLEŞTİ

Amerikan doları, borçlanma piyasasından çıkarılıyor. Rus şirketleri Kasım ayında 1.6 milyar dolara denk gelen üç büyük Euroband plasmanı gerçekleştirdi. Gazprom bir işlemi euroyla, RusHydro da iki işlemi yuan ve ruble üzerinden yaptı.  27 Kasım’da Rusya Maliye Bakanlığı, bir milyar euroya eşdeğer devlet tahvilinin başarılı bir şekilde Avrupa para birimi cinsinden gerçekleştirdiğini duyurdu.

PUTİN: BİZ DOLARI DEĞİL, DOLAR BİZİ KENDİLİĞİNDEN TERK EDİYOR

Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin VTB Capital bankasının Kasım sonunda düzenlediği 'Rusya Çağırıyor!' yatırım forumunda şu ifadeleri kullanmıştı: "Bizim doları terk etmek gibi bir hedefimiz yok, dolar bizi kendiliğinden terk ediyor. Bu kararları (yaptırım kararları) alanlarsa artık ayaklarına değil, (vücutlarının) üst kısımlarına kurşun sıkıyorlar. Zira hesaplamaların dolar baz alınarak yapılmasında görülen bu istikrarsızlık dünyanın pek çok ekonomisinde, alternatif rezervler bulma ve dolardan bağımsız bir ödeme sistemi yaratma isteği doğuruyor."

Putin, uluslararası bankalararası SWIFT sisteminden bağımsız sistemler oluşturulması için, ticaret ortaklarıyla çalışmaların aktif olarak yürütüldüğünü belirtmişti. 

ÇİN, PAKİSTAN, İRAN, IRAK YEREL PARA BİRİMİ TERCİH EDİYOR

Çin, diğer ülkeleri hesaplarda dolar yerine yuan kullanmaya teşvik etmek için  “Tek Kemer – Tek Yol” inisiyatifini çok başarılı bir araç olarak kullanıyor. Pakistan ve İran dolar yerine yuanı tercih etti. Ayrıca İran ile Irak karşılıklı ticarette kendi para birimlerini kullanma konusunda anlaştı.

Financial Times, Aralık ayında yapılacak zirvede AB liderlerine sunulacak olan Avrupa Komisyonu  taslak belgesine dayanarak verdiği haberde, enerji ve hammadde tedarikindeki hesaplamalarda avroya geçmede kararlı olan AB’nin de “redçiler” kampına katıldığını yazdı. Şimdi, AB tarafından ithal edilen enerji kaynaklarının yüzde 80’inden fazlası dolar cinsinden ödeniyor ve AB üyesi ülkelerin taslak belgeye uygun olarak, “devletlerarası enerji anlaşmaları çerçevesinde” imzalanan sözleşmelerin bundan böyle sadece avro olarak yapılmasını garanti etmeleri gerekiyor.

Taslak belgede, euronun küresel kullanımının artırılmasına katkıda bulunulması, çok kutuplu dünyada ‘bloğun politik, ekonomik ve mali ağırlığına’ yansıyacağı belirtiliyor. Avrupalı uzmanlara göre, ABD Başkanı Donald Trump’ın izlediği politikalar göz önüne alındığında bu adım, birliğin ekonomik egemenliğini artıracaktır.

DOLARIN BATIŞI HIZLANDI

Ekonomistler, makroekonomik eğilimlerin ana küresel para birimi olan doların batışını hızlandırdığına dikkat çekiyor. Berkeley’deki Californiya Üniversitesi’nden Prof. Barry Eichengreen, modern finans teknolojinin gücünün, küresel döviz tekelini anlamsızlaştırdığını ifade etti. Bugün, farklı ülkelerdeki banka ve şirketler için, belirli bir işlemde en etkili olanını seçerek para birimleri arasında geçiş yapmak daha kolay hale geliyor.

ALTINA İŞARET EDİLİYOR

Merkez bankaları ve büyük yatırımcılar finansal kriz durumunda altına başvurabiliyor. Amerikalı en büyük finansörlerden biri olan Bridgewater Associates’in kurucusu milyarder Ray Dalio, döviz ve politik risklerden korunmak için en güvenilir araçlardan biri olarak altını işaret ediyor. Makul bir açıklması da var: Eğer dolar sistemi devasa ABD devlet borcunun ağırlığı altında çökerse, altın kesinlikle değer kaybetmeyecek. Dünya ticaretinde ödeme aracı olarak fonksiyonunu koruyacak olan altın, her türlü dövize olan bağımlılığı azaltır.

First Mining Gold Yönetim Kurulu Başkanı Keith Newmeyer de bu konuyla ilgili şunları söyledi: “Dünyadaki hükümetlerin borçlardan kurtulmaları gerektiğinde ve her şeyi altın fiyatına bağlamaları durumunda, küresel bir yeniden yapılanmanın gerçekleşeceğinden eminim. Bu nedenle Rusya ve Çin gibi ülkeler altın biriktiriyor. Onlar bir kaç yıl sonra neler olabileceğini biliyor”.