Doğu Akdeniz'deki sondaj gerilimiyle Kıbrıs'taki çözümsüzlük kemikleşirken, çözüm yanlısı kimliğiyle 2015'te Kuzey Kıbrıs Cumhurbaşkanı seçilen ve 26 Nisan seçiminde yeniden aday olan Mustafa Akıncı, İngiliz The Guardian gazetesine mülakat verdi.
'Ya acil çözüm ya kalıcı bölünme'
Kıbrıs Cumhuriyeti lideri Nikos Anastasiadis ile son olarak pazartesi günü tampon bölgedeki bir sanat sergisinde biraraya gelmiş olan Akıncı, The Guardian'a yaptığı açıklamalarda, adil federal çözüm içeren bir anlaşmaya tez zamanda ulaşılmazsa, adadaki Türk ve Rum toplumlarının bölünmüşlüğünün kalıcı hale geleceği uyarısında bulundu.
İki taraf arasındaki görüş ayrılıklarının her yıl giderek daha kemikleştiğini, bunun yeniden birleşme ihtimalini azalttığını belirten Akıncı, "Acele etmemiz lazım. Bunca yıldan sonra bir dönüm noktasına, belirleyici bir ana geldik" vurgusu yaptı.
My interview with Turkish Cypriot leader Mustafa Akinci on #Cyprus’s peace process and the fading away of reunification prospects. Plus his tense relations with #Erdogan and April elections https://t.co/w47oUDGyBp
— Luke Harding (@lukeharding1968) February 6, 2020
'Ankara tarafından yutulup de facto Türkiye ili haline gelebiliriz'
Yarım asırlık bölünmüşlükten sonra tek işler çözümün federal bir çatı altında yeniden birleşme olduğunu anlatan Kıbrıs Türk toplumu lideri, bu başarılamazsa, Kuzey Kıbrıs'ın daha fazla bağımlı hale geleceği 'Ankara tarafından yutulabileceğini' ve 'de facto Türkiye iline dönüşebileceğini' dile getirdi.
Diyaloğun yeniden başlaması konusunda temkinli iyimserlik içinde olduğunu ifade eden Akıncı, 2017'de BM inisiyatifinde İsviçre'deki Crans-Montana'da yürütülen dörtlü müzakerelerin çökmesine atıfla "Tren Crans-Montana'da raydan çıktı. Bence daha gerçekçi ve karşılıklı kabul edilebilir bir yoldan yeniden başlattık" dedi.
Anastasiades ve Akıncı “In Art We Trust” iki toplumlu serginin açılışını yaptılar.https://t.co/BQEpaiAnqs pic.twitter.com/cOPlae6Lir
— KibrisPolitik.com (@kibrispolitik) February 4, 2020
'Bölünmüşlük gençlerin zihinlerinde konsolide oluyor'
Kalıcı bölünmenin koşullarının yaratıldığını söyleyen Kuzey Kıbrıs Cumhurbaşkanı, "Her yıl fiziksel, demografik ve ekonomik açıdan daha konsolide oluyor. Gençlerin zihinlerinde konsolide oluyor" diye konuştu. Kendi çocukları dahil daha genç kuşaklara kıyasla güneyde doğmuş olan kendisiyle eşinin Kıbrıslı Rumlarla daha duygusal ilişkilerinin bulunduğunu anlattı.
The Guardian, Akıncı'nın cumhurbaşkanlığı seçimlerindeki olası rakiplerinden Başbakan Ersin Tatar'ı "Güney'le uzlaşmayı reddeden ateşli Ankara yanlısı popülist, iki devletli çözümden yana, Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın ve adanın dini-kültürel yapısını değiştirecek şekilde anakaradan gelen belirsiz sayıda yerleşimcinin güçlü desteğine sahip" diye tanıttı.
İngiliz gazetesi, Erdoğan ile Akıncı arasındaki gerginlikten çeşitli örnekler verdi.
'Anavatan-yavruvatan değil, bağımsız ve kardeşçe'
The Guardian'a Erdoğan'ın Türkiye-Kuzey Kıbrıs ilişkisini anavatan-yavruvatan diye tanımlamasına karşı çıktığını tekrarlayan Akıncı, "Ben bağımsız, kardeşçe ilişkiler istiyorum" derken, hükümetin faturalarını ödeyen Türkiye'ye ekonomik bağımlılığı azaltmak için daha fazla şey yapmaları gerektiğini belirtti. Bunu başarabilmek için de Güney'in desteğine ihtiyacı olduğunu dile getirdi.
'Laik, demokratik ve çoğulcu kimliğimizi korumak istiyoruz'
'Kıbrıslı Türklerin kendilerine özgü bir kimliklerinin olduğunu, bunun laik, demokratik ve çoğulcu bir kimlik olduğunu' aktaran Akıncı, "Bunu korumak istiyoruz" dedi.
The Guardian, sivil toplum aktivistlerinin 'Ankara'nın İslamcı etkisini yavaş yavaş artırma kampanyası yürüttüğünden yakındığını', 'bunun karakteristiğinin cami inşa etmek, Kuran kursları açmak ve müfredattan evrim kuramını çıkarmak olarak' görüldüğünü kaydetti. Aktivistlerin 'Türk ordusunun Kuzey Kıbrıs'ta tümden kontrolü ele almasının düşük olasılık olduğu, ama imkansız olmadığı' görüşünü aktardı.
'Türkiye'ye bağlanmak Türkiye'nin de çıkarlarına aykırı'
İngiliz gazetesinin 'Kırım tarzı ilhak ihtimali' sorusunu 'korkunç' diye yanıtlayan ve 'Türkiye'nin kendi çıkarlarına aykırı' diye değerlendiren Akıncı, kendi vizyonunun tümüyle farklı olduğunu belirtti.
'İkinci bir Tayfur Sökmen olmayacağım'
AB içinde birleşik Kıbrıs'tan söz eden Kuzey Kıbrıs Cumhurbaşkanı, içişlerinde bağımsız, dış ilişkilerde Suriye'deki Fransız mandasına bağlı Hatay Devleti'nin 1939'da referandumla Türkiye'ye bağlanmasını kabul eden Cumhurbaşkanı Tayfur Sökmen'e atıfla "İkinci bir Tayfur Sökmen olmayacağım" dedi.
'Boris Johnson müzakereleri yeniden canlandırabilir'
Kıbrıs'ta anlaşmaya varılmasının Doğu Akdeniz'de yükselen gerilimi yatıştırabileceğinden söz eden Akıncı, Osmanlı kökenleri olan Britanya Başbakanı Boris Johnson'ın Ankara ile iyi ilişkilerini kullanarak Kıbrıs müzakerelerini yeniden canlandırması umudunu dile getirdi.
The Guardian, Akıncı'nın yazın sondaj faaliyetlerinde Kıbrıslı Rumlarla Türklerin işbirliği yapmasını ve çıkarılacak doğal gaz-petrolden elde edilecek geliri paylaşmaları önerisini getirdiğini, Güney Kıbrıs Rum Yönetimi'nin ise Ankara'nın Kıbrıs'ta çözüme ulaşılana dek tüm tarafların sondaj faaliyetlerini askıya alması önerisini reddettiğini hatırlattı.
Prime Minister Benjamin Netanyahu, Greek Prime Minister Kyriakos Mitsotakis and Cypriot President Nicos Anastasiades met today in Athens, in the context of the seventh trilateral summit. 🇮🇱🇬🇷🇨🇾 pic.twitter.com/nrMcZXbJdT
— PM of Israel (@IsraeliPM) January 2, 2020
İngilizlere 'Siz de parçalanabilirsiniz' uyarısı
Bu arada Kıbrıs Türk toplumu lideri, Britanya'nın AB'den çıkışı (Brexit) için de şu değerlendirmede bulundu:
"Alkışlarla karşılamadım, ama saygı göstermek zorundayız. Bundan sonra ülkenizi tek parça olarak tutabilecek misiniz, bilmiyorum. Bunda oldukça zorlanabilirsiniz."
Kıbrıs Rum basını geniş yer ayırdı
Akıncı’nın cumhurbaşkanlığı seçimlerinde bağımsız aday olacağını açıkladığı konuşması ve The Guardian mülakatı, Kıbrıs Rum basınında geniş yer buldu.
Haravgi’de şu başlıklar yer aldı:
“Kıbrıs Sorununa Kapsamlı Değinme- Akıncı Sorumluluk Yüklenmesi Oyununu Takip Etmeyeceğini Söyledi- İki Devlet Çözümü Nasıl Ortaya Çıktı- Türkiye’yle İlişkiler Sağlıklı Bir Zeminde Bulunmuyor- Doğal Gaz İçin Üç Yol”
Alithia, “Mustafa Akıncı’nın Cesur Açıklamaları- Türkiye’ye Bağlanmaya Karşı Mücadele İlan Etti- Kıbrıslı Türk Lider Mustafa Akıncı Türkiye’nin Boyunduruğu Altında Olmayı Kabul Etmediklerini İlan Etti- Linç Kültürüne İlişkin Mücadele” başlıklarını kullandı.
Fileleftheros, “Akıncı Çözüm Veya Türkiye’ye Daha Fazla Bağımlılık İkilemini Ortaya Koyuyor - Linç Kültürü” başlığını attı.
Akıncı’nın The Guardian’a açıklamalarını öne çıkaran Politis, “Adil Federal Çözüm- Akıncı Ertesi Güne İlişkin Vizyonunu Açıkladı- Kıbrıs Türk Lideri Gerek Adaylığını Açıkladığı Konuşmasında Gerek de Guardian’a Verdiği Demecinde Kıbrıs Sorununun Hemen Çözülmesinin Acil Bir İhtiyaç Olduğunu Söyledi” başlıklarını kullandı.
