ABD ara seçimleri rehberi: Sandık zili çaldı, Başkan'ın güçlerini sınırlama vakti geldi çattı

ABD yurttaşları, ilçe komiserinden kabile şefine ve eyalet valisine, Washington DC'deki Kongre'nin milletvekilinden senatörüne dek irili ufaklı pozisyonlar için yarışan adaylar arasından tercihini yapacak. Böylece Kongre'nin alt kanadı Temsilciler Meclisi'nin 435 sandalyesinin tamamı ile Senato'nun 100 sandalyesinin 35'inin sahipleri belli olacak.

ABD, 2024'te Başkan Joe Biden'la tamam mı devam mı diyeceğinin yoklaması niteliğindeki ara seçimler için 8 Kasım salı günü sandığa gidiyor. Halihazırda Beyaz Saray'da Demokrat Partili Başkan Joe Biden görevdeyken, hem Temsilciler Meclisi'nde hem de Senato'da çoğunluk Demokratlarda. Ara seçimlerle bu manzara değişebilir ve Kongre'nin her iki kanadının veya birinin çoğunluğu Cumhuriyetçi Parti'ye geçebilir. Bu senaryo, Ocak 2021'de Cumhuriyetçi Donald Trump'tan koltuğu devraldığından beri parlak bir performans çizmeyen Biden için işleri daha da zorlaştırır.

Dolayısıyla Biden'ın ABD'nin tanık olduğu en hararetli seçimlerden birini kazanmasından 2 yıl, yenilgiyi kabul etmeyen Trump'ın taraftarlarının Kongre'yi basıp Amerikan demokrasisini köklerinden sarsmasından 22 ay sonra, bütün gözler sıradaki ülke çapı oylamada.

Biden isn't up for re-election until 2024, but candidates vying for positions large and small — from county commissioner or tribal chief to US senator — will be sweating the outcome of the midterm elections on Tuesdayhttps://t.co/FKYUvxDcX8 https://t.co/Aw7Xzo0rpn

— Economic Times (@EconomicTimes) November 7, 2022

Ara seçimler nedir?

ABD'li seçmenler her iki yılda bir Kongre'nin her iki kanadında çoğunluğu kimin elde edeceğine ve buna göre Başkan'ın yeni politikalarının Kongre'den geçip geçmeyeceğine veya muhalefet tarafından engellenip engellenmeyeceğine karar veriyor.

Ara seçimlerde eyaletlerden Temsilciler Meclisi'ndeki 435 sandalyenin tamamına ve Senato'daki 100 sandalyeden 35'ine oturacak isimler gönderiliyor.

50 eyaletten 36'sında valiler, bakan, başsavcı, eyalet meclisi milletvekilleri seçiliyor. Bu daha yerel yarışlar kürtaja erişimden oy haklarına ve Kovid-19 kısıtlamalarına kadar çeşitli konularda her bir eyaletin politikalarını etkileyecek.

Eşek (Demokrat Parti'nin simgesi) ile fil (Cumhuriyetçi Parti'nin simgesi) arasındaki yarış

ABD ara seçimlerinde Beyaz Saray'daki partinin, Temsilciler Meclisi'nde çift haneli sandalye (2. Dünya Savaşı'ndan beri ortalama 26) ve Senato'da yaklaşık 4 sandalye kaybetmesi gelenek haline geldi. Zira seçmenler böylelikle Başkan'ın güçlerini kontrol etmek istediklerini ortaya koyuyor.

Biden'ın 2024'te aday olma kararlılığını değiştirebilir

2022'nin büyük bölümünde geleneksel göstergeler, işlerin her zamanki gibi gittiğini gösterdi. Kovid pandemisi üçüncü yılı geride bırakmaya yaklaşır ve Ukrayna'ya yağdırılan milyarlarca dolarla Rusya'ya uygulanan yaptırımlar eşliğinde enflasyon 40 yılın zirvesini görürken, Biden'a halk desteği oranı yüzde 40 civarında seyretmekte. Ara seçimlerden çıkacak sonuç, Biden'ın 2024'te aday olma kararlılığını değiştirebilir.

Anketler Cumhuriyetçilerin zaferine işaret ediyor

Demokratlar, Kongre'den yasa geçirme başarıları, kürtaja getirilen Cumhuriyetçi kısıtlamaların ters tepkiyle karşılanması ve enerji fiyatlarının biraz düşmesiyle yazın cesaretlendi. Ancak anketler bir kez daha gelenekleri doğrular şekilde Cumhuriyetçiler için kesin zafere işaret ediyor.

Tarafsız analistler, Cumhuriyetçiler için Temsilciler Meclisi'nde 15-25 sandalyelik kazanım bekliyor ki, bu alt kanadın kontrolünü rahatça geri kazanmalarına yetecek.

Analistler, Senato'da en olası sonuç olarak Cumhuriyetçilerden yana küçük bir çark (51'e 49) veya devam eden 50-50'lik bölünme görüyorlar. İkincisi, Demokrat Parti'nin, Başkan Yardımcısı Kamala Harris'in eşitliği bozan oyuyla kontrolü elinde tutabileceği anlamına geliyor.

Kampanya temaları: Kürtaj, enflasyon, Ukrayna

ABD Yüksek Mahkemesi'nin kürtaja federal anayasal hak garantisini haziran ayında geri çekmesinin ardından, kadınların kürtaj hakkının diğerlerine kıyasla Demokrat Parti'ye desteği en çok artıran mesele olduğu, her iki tarafça kabul ediyor.

15 haftadan sonra kürtaja federal yasak gelir mi?

Gallup'un uzun süreli geniş kapsamlı anketi, Amerikalıların yüzde 85'inin kürtajın tüm veya bazı koşullarda yasal olması gerektiğine inandığını gösterdi.

Buna rağmen, bazı Cumhuriyetçiler, Kongre'nin her iki kanadını tekrar ele geçirmeleri durumunda, 15 haftadan sonra hamileliklerin sonlandırılmasına ülke çapında yasak getirme planlarından söz ediyor.

Seçmenlerin önceliği hayat pahalılığı

Kürtaj yasağı sorununun önemi yazdan bu yana azaldı, zira artık seçmenlerin saydığı öncelikler arasında enflasyon, suç ve göçün artışı başı çekiyor.

Son anketlerin tümüne göre ekonomik sorunlar, oy hakları ve demokrasiyle ilgili tüm diğer endişelerden çok daha ağır basıyor. Bazı Cumhuriyetçiler, Kongre'yi ele geçirmeleri durumunda, Biden yönetimi tarafından Ukrayna'ya sınırsız açılan mali ve askeri yardım musluklarını kısacaklarını söylüyor.

Her iki taraf arasında gidip gelen ve 'salıncak' diye tabir edilen eyaletlerin çoğunda Demokratları 'suçla mücadele konusunda yumuşak' olarak sunmaya odaklanan Cumhuriyetçiler, ABD'de rekor göç rakamları ve enerji fiyatlarındaki yavaşlamaya rağmen seçmenlere yüksek enflasyonu inatla hatırlatıyor. Demokratlar ise Beyaz Saray'ın yerli üretimi artırma, iklim değişikliğiyle mücadele etme ve reçeteli ilaç fiyatlarını düşürmedeki kredisine güveniyor.

Trump faktörü damgasını vurdu

Biden gibi selefi Trump da sandıkta yok, ama Cumhuriyetçilere 'sefa mı yoksa cefa mı' dedirten ikircikli etkisi devam ediyor. Son ayların gündemine Florida'daki Mar-a-Lago malikanesine yapılan FBI baskınında 'çok gizli hükümet sırrı' olduğu iddia edilen belgelerin bulunmasıyla damga vuran ve bu yüzden başına gelebilecekler şimdilik belirsiz olan Trump'ın peşinde ailesinin mali durumuyla ilgili sivil soruşturma, seçim yenilgisini tersine çevirme girişimlerine ilişkin cezai soruşturma ve Ocak 2021 Kongre baskınında görevi kötüye kullanma suçlamaları da var. Ve bu manzara, ılımlı Cumhuriyetçileri ürkütüyor.

Bu arada kendini ara seçimlerin ön cephesine ve odağına konuşlandıran Trump, genellikle salıncak eyaletlerde seçim komplosu teorisyenlerinden ve sağ yelpazenin en ucundakilerden oluşan 200'den fazla adayı destekleyerek parti onayından geçirdi ve ara seçime soktu. Kıdemli Cumhuriyetçilerin özel sohbetlerine, partinin adayı olmak için verilen en sıkı yarışlarda Trump destekli Senato adaylarının 'kalitesiyle' ilgili şikayetler yansıdı.

Salıncak eyaletler hangileri?

Anketlerde Demokratlarla Cumhuriyetçilerin başa baş gittiği 7 eyalet, Senato'da kimin çoğunluk olacağının anahtarı konumunda: Pennsylvania, Nevada, Georgia, Wisconsin, Arizona, New Hampshire ve Washington.

Pennsylvania'da gözler Öz'de

Pennsylvania eyaleti, Cumhuriyetçi Senatör Pat Toomey'in emekli olmasıyla boşta kalacak koltuk için Türkiye kökenli ünlü kalp cerrahı Dr. Mehmet Öz ve Eyalet Vali Yardımcısı John Fetterman arasında çekişmeye sahne oluyor.

Türk ve Müslüman Mehmet Öz'ün, Trump'ın desteklediği Cumhuriyetçi bir aday olması ve Demokrat Fetterman'ın kampanya sürecinde felç geçirmesi de eyaleti ilgi odağı haline getirdi. Ülkedeki bütün anketlerin ortalamasını alan Real Clear Politics'e göre Öz, Fetterman'ın 0.1 puan önünde.

Nevada'da Cumhuriyetçilerin şansı yüksek

Nevada'dan 2016'da Senatör seçilen ilk Latin olan Demokrat Catherine Cortez Masto, bu yılki seçimlerde eski Nevada Başsavcısı Adam Laxalt'a karşı zorlu bir mücadele içinde. Real Clear Politics'e göre Cumhuriyetçi Laxalt, rakibinin 2.4 puan önünde.

Georgia'da da nefes nefese

Demokratların Cumhuriyetçilere koltuğu kaptırma riskinin yüksek olduğu bir diğer eyalet ise Georgia.

Demokrat Senatör Raphael Warnock, Cumhuriyetçi Herschel Walker'a karşı çetin bir mücadele içinde. Anketlere göre Walker, rakibinin sadece 0.4 puan önünde.

Wisconsin'de de Senatör Ron Johnson, Demokrat aday Mandela Barnes tarafından zorlansa da, anketlerde rakibinin 2.8 puan önünde görünüyor.

New Hampshire'da Demokrat Senatör Maggie Hassan, Cumhuriyetçi rakibinin 0.7 puan önünde gözükse de koltuğu kaybetme riskiyle karşı karşıya

Demokratlar Arizona ve Washington'da bir adım önde

Arizona'da yarışı Demokrat aday Mark Kelly, Cumhuriyetçi rakibi Blake Masters'ın 1 puan önünde götürüyor.

Washington'da Demokrat Senatör Patty Murray, Cumhuriyetçi rakibinin 3 puan önünde görünüyor.