Avrupa’da ‘Rus petrol ve türevleri ile doğalgazına’ yaptırım kaosu: 'Ülkeler ikna edilemiyor'

Rusya’ya halihazırda uyguladığı ambargoların etkisiyle boğuşan Avrupa Birliği, 6. yaptırım paketinde karara varamıyor. Büyük oranda Rus enerjisine bağımlı olan AB’nin ‘Rus petrol ve türevleri ile doğalgazına’ yaptırım uygulanmasını içeren paketine; üye ülkelerin yönetimleri, büyük enerji şirketleri ve uluslararası kuruluşları karşı çıkıyor.

Donbass operasyonu nedeniyle Batı’nın Rusya’ya yönelik ambargoları sürerken, Avrupa Birliği’nin 6. yaptırım paketi üzerindeki krizi de derinleşiyor. Pakette yer alan ‘Rus petrol ve türevleri ile doğalgazına ambargo’ uygulanması yönündeki karar, Batılı ülkeleri ikiye böldü. Son olarak 6 Mayıs’ta AB temsilcileri tarafından tekrar görüşülen ama sonuç alınamayan öneride, petrol ithalatının ilk bir ay içinde yasaklanmaması, ilgili ülkelere 3 aylık bir süre tanınması öngörülüyor.

3 Mayıs’ta gazetecilere konuşan Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, birliğin tüm üyelerine 'ham ve rafine edilmiş, deniz yoluyla taşınan ve boru hattıyla taşınan tüm Rus petrolüne ithalat yasağının’ aşamalı olarak yasaklanması önerisinde bulunduğunu duyurmuştu.

Borell: Avrupa'da petrokimya endüstrisi doğalgaz olmadan çalışamaz

Leyen’ın konuşmasının akabinde, AB Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikaları Yüksek Temsilcisi Josep Borrell ise tam tersine bir açıklamada bulunarak, Brüksel'in halihazırda Rusya'dan doğalgaz ithalatını kesmeyi görüşmediğini söyledi. Borrell, yaptığı açıklamada, Avrupa'da petrolkimya endüstrisinin doğalgaz olmadan çalışamayacağını belirtmişti.

Avrupa’nın büyük enerji şirketleri ambargoya karşı

Avrupa’nın enerji şirketleri de ambargoyu uygulamaya yanaşmıyor. Almanya'nın en büyük enerji şirketlerinden Uniper, ödemenin rubleye çevrilmesi yöntemini kabul etmeye hazır olduklarını açıkladı. Financial Times gazetesine göre Avusturyalı OMV ve İtalyan ENI de ambargoya karşı çıkan enerji şirketleri arasında.

‘Ülkeleri ikna edemeyen Avrupa Komisyonu, planda değişiklik önerdi’

Uluslararası Enerji Ajansı’na göre ise, 2021 yılında yaklaşık yüzde 45 oranında Rus doğalgazına bağlı olduğu belirlenen AB ülkeleri, 6. yaptırım paketinde yer alan madde üzerinde bir süredir ortak bir karara varılamadığı için yeni ambargoları içeren paketin çıkışı da ertelenmişti. Hatta İngiliz haber ajansına açıklama yapan bir AB kaynağı, ‘çıkmaza sürüklendiğini fark eden ve ülkeleri ikna edemeyen’ Avrupa Komisyonu’nun, petrol ithalatına yasak getirilmesi konusunda isteksiz davranan ülkeleri geri kazanmak için planda değişiklik önerdiğini belirtti. İddiaya göre öneri, petrol altyapısını iyileştirmeye dönük yardımı ve yaptırımların etkisini hafifletmeye yönelik yatırımları da kapsıyor.

Norveç’ten Avrupa’ya ‘tutamayacağı’ doğalgaz vaatleri

AB ve İngiltere'deki gaz talebinin dörtte birine yakınını karşılayan Norveç ise, Rusya’ya yönelik ambargoların sonucunda enflasyonun hızla yükseldiği Avrupa'ya ‘yardım etmek için’ ileriki aylarda doğalgaz üretimini artırma sözü vermişti. Ancak Norveç'in en büyük gaz ve petrol üreticilerinden Vaar Enerji’ye göre ise, bu açıklamalar pek mümkün gözükmüyor. Firma, şu anda üretebileceği en yüksek doğalgazı ürettiğini ve kısa vadede bunu artıramayacaklarını açıklamıştı.

Avrupa Komisyonu’nun bir yere varmayan ikna çabası ve Norveç’in ‘uygulanması pek de mümkün’ olmayan vaatlerinin yarattığı tartışma sürerken; Sputnik, ambargoya karşı çıkan ülke ve uluslararası kuruluşların açıklamalarını bir araya getirdi.

Bulgaristan Başbakan Yardımcısı ve Ekonomi Bakanı: Şirketlerimiz Rus doğalgazını geri istiyor

Daha önce Rus enerji şirketi Gazprom, rubleyle ödeme sistemine uymadıkları için Bulgaristan ve Polonya'ya doğalgaz sevkiyatını tümüyle durdurduğunu duyurmuştu. Bulgaristan’ın Enerji Bakanı Aleksandar Nikolov, gelecek hafta Avrupa Komisyonu’ndan Rus petrol ithalatına ambargo uygulama kararının ertelenmesini isteyeceklerini belirterek, “Bulgaristan'ın petrol konusundaki tutumu net. Nihayetinde kesinlikle bir erteleme talep edeceğiz. Avrupa düzeyindeki kararlara bağlı olarak, petrol arıtımı için risklerin olmaması ve üretim tesislerinin normal şekilde çalışmaya devam etmesi için kendi çözümlerimizi ve çalışma şekillerimizi de arayacağız” şeklinde konuşmuştu.

Bulgaristan Başbakan Yardımcısı ve Ekonomi Bakanı Karelya Ninova, Rusya'nın doğalgaz ithalatını kesmesinin ardından Bulgar şirketlerinin Sofya'dan 'Gazprom ile müzakerelerin sürdürülmesini' talep ettiğini ifade etti.

Macaristan: Ne Macaristan ne de genel olarak AB buna hazır

Macaristan Başbakanı Viktor Orban, ülkesinin ve genel olarak AB’nin, Avrupa Konseyi’nin Rus petrolüne karşı teklif ettiği yaptırımlara hazır olmadıklarını ifade ederek şunları söyledi:

“Ne Macaristan ne de genel olarak AB, komisyonun teklif ettiği tedbirleri almaya ve hayata geçirmeye hazır değil. Yaptırımlar, tüm üye ülkelerde gereken tüm ön koşullar yerine getirildikten sonra uygulama konmalı. Avrupa Komisyonu’nun, Rus petrolüne ambargo konusunda inat etmemesi gerekiyor. Komisyon, teklifinin kabul edilmesinde direnirse Avrupa entegrasyonu sürecindeki tarihi başarısızlığın sorumluluğunu tamamen üstlenmesi gerekecek. Yaptırım paketinin mevcut şekliyle kabul edilmesi, yakıt fiyatlarının yükselmeye devam etmesine yol açar.”

Atrıca, Macaristan’da liman olmamasından dolayı halihazırda ülkeye petrolün sadece borularla ve Rusya’dan geldiğini belirten Orban, “Petrol ambargosu eğer kabul edilirse, Macaristan ekonomisine atılan bir atom bombası anlamına gelecek” demişti.

İngiliz basını: Brüksel’de panik başladı

İngiliz dergisi The Spectator, Macaristan’ın, Rus petrol ve doğalgazına yönelik yeni yaptırımlar uygulama konusunda AB’yle çatışmaya girmesini değerendirerek, Brüksel’de panik başladığını belirtti.

Haberde, “Macaristan'ın, bloğun yeni yaptırım paketini veto etmemesi için diğer üye ülkelerden bir yıl daha uzun süre Rus petrolü almaya devam etmesine izin verilebileceğine dair söylentiler dolaşıyordu ama Macaristan Hükümet Sözcüsü Zoltan Kovacs bu fikri de çabucak reddetti” ifadesine yer verildi.

‘Hem Avusturya hem de Almanya bu yönde bir yaptırımı kaldıramaz’

Alman basınına konuşan Avusturya Dijitalleşme ve Ekonomi Bakanı Margarete Schramböck, ülkesinin Rusya'dan doğalgaz tedarikine ambargo uygulanmasına karşı olduğunu, konunun Viyana için 'kırmızı çizgi' anlamına geldiğini belirtti.

Yaptığı açıklamda Schramböck, hem Avusturya’nın hem de Almanya’nın bu yönde bir yaptırımı kaldıramayacağını vurgulayarak, her iki ülkenin olası bir doğal gaz ambargosuna karşı olduğunu, bunun faydadan ziyade daha fazla zarara yol açacağını ifade etti.

Avusturyalı enerji devi OMV: Avrupa, Rusya'dan doğalgaz ithalatının yasaklanmasına hazır değil

Avusturya merkezli Kurier gazetesine demeç veren ülkenin enerji devi OMV'nin CEO'su Alfred Stern, Rusya'ya uygulanacak enerji ambargosunun Avrupa sanayisinde ve ekonomisinde bir krize yol açacağını belirterek şunları aktardı:

"Bugün bir ambargoya, neticelerini kabul etmeye hazır olmadığımız sürece hazır olduğumuzu düşünmüyorum. Avrupa'ya gaz tedariki konusunda, kısa vadede Avrupa için Rusya'dan gelen gaz akışlarını ikame etmenin imkansız değilse bile çok zor olacağı konusunda oldukça net olmamız gerektiğini düşünüyorum. Çünkü bir şeyin net olarak anlaşılması gerekiyor: Doğalgaz ihtiyacımızı kendimi karşılamıyoruz, Rusya'dan karşılıyoruz."

Almanya: Rusya’dan gaz alımı devam edecek, kesintinin ekonomik açıdan ciddi sonuçları olur

Bağımsız araştırma grubu Enerji ve Temiz Hava Araştırma Merkezi tarafından, Ukrayna'ya dönük askeri harekatın ilk 2 ayında Rus enerji kaynaklarının en büyük alıcısı olduğu duyurulan Almanya’nın Başbakanı Olaf Scholz, ülkesinin Rusya'dan gaz ve diğer fosil yakıtları almaya bir süre devam etmesi gerektiğini savundu.

Alman Başbakan, 'Almanya dahil birçok Avrupa ülkesinin Rusya'dan enerji ithalatına bağımlı olmasının bir zorluk ortaya çıkardığını' söyleyerek, 'muhtemel bir kesintinin ekonomik açıdan ciddi sonuçları olacağını' kabul etti.

İtalya Ekoloji Bakanlığı: Şirketlere Rus gazını ruble olarak ödemelerine izin verilmeli

İtalya Ekolojik Geçiş Bakanı Roberto Cingolani, Brüksel'deki AB Enerji Bakanları Konseyi öncesinde Amerikan yayın organı Politico’ya verdiği demeçte, “Biz yasal çerçeve ve sonuçlarıyla ilgilenirken, şirketlerin Rus doğalgazı için en az birkaç ay ruble cinsinden ödeme yapmalarına izin vermenin doğru olacağını düşünüyorum. Petrol ve gaz şirketlerinin daha sonra yaptırımları ihlal etmekle suçlanmamak için ruble ile ödeme riskini göze alamadıklarını sanıyorum, ancak aynı zamanda ruble olarak ödememe riskini de alamazlar” dedi.

Sırbistan: Kendi çıkarlarımızı gözetiyoruz ve AB'nin parçası değiliz

Sırbistan Devlet Başkanı Aleksandr Vucic, konu ile ilgili olarak yaptığı açıklamada, “Önümüzdeki günlerde Rusya ile doğalgaz anlaşması müzakerelerine başlayacağız” diyerek şunları ifade etti:

"Yaptırımlara gelince; onlarca yıl yaptırımların kurbanı olduk ve bu politikayı desteklemiyoruz. Şimdiye dek AB ülkeleri arasında, örneğin petrol ve doğalgaz ambargosu konularında tartışmalar meydana geldi. Biz maalesef kendi çıkarlarımızı gözetiyoruz ve AB'nin parçası değiliz."

Yunanistan: Yaptırımlar AB'ye Rusya'dan daha fazla zarar verebilir

Yunanistan Başbakanı Kiryakos Miçotakis, Batı tarafından Rusya'ya uygulanan yaptırımların Avrupa Birliği'ne Rusya'dan daha fazla zarar verebileceğini belirterek şu ifadeleri kullandı:

“Avrupa ekonomisi, Rus doğal gazını diğer tedarikçilerden gelecek gazla tamamen ve hemen değiştiremeyeceği için aldığımız önlemlerin bize, yani AB ülkelerine Rusya’dan daha fazla zarar vermemesine çok dikkat etmeliyiz.”

Çek Cumhuriyeti: 2-3 yıla ihtiyacımız var

Rusya’ya yönelik yaptırımların ateşli taraftarlarından Çekya bile, Rus petrol ve türevleri ile doğalgazına’ yönelik ambargo konusunda son derece tereddütlü.

Çekya Başbakanı Petr Fiala, 4 Mayıs’ta yaptığı açıklamada ülkesinin petrol ithalatının Rusya yerine başka bir ülkeden yapabilmesi için 2-3 yıla ihtiyacı olduğunun altını çizdi.

Shell'in CEO'su: Avrupa ülkeleri, enerjide geçişi gerçekleştirmeden Rus gazının yerini dolduramaz

Enerji şirketi Shell'in CEO'su Ben van Beurden, alınacak bazı makul önlemlerin olduğunu belirterek buna rağmen sadece bunları uygulayarak Rus gazının yerini doldurmanın mümkün olmadığına dikkat çekti, "Avrupa ülkeleri, enerjide geçişi gerçekleştirmeden Rus gazının yerini dolduramaz. Orta vadede enerjide geçiş yapılması kaçınılmaz. Zira şu anda tükettiğimiz tüm Rus gazını tamamen ikame etmek için daha fazla gaz ve LNG almamız imkansız. Bu gerçekleştirilemez" dedi.

OPEC de Avrupa’yı uyardı: Rus petrolünden doğacak boşluğun yeri doldurulamaz

İngiliz basınının aktardığına göre, Petrol İhraç Eden Ülkeler Örgütü (OPEC) Genel Sekreteri Muhammed Barkindo, enerji piyasalarında Rus petrolüne ihtiyaç olduğunu, Rus petrolü ithalatının yasaklanması durumunda piyasalarında oluşacak boşluğun, petrol üreticisi diğer ülkeler tarafından dolduramayacağını kaydetti.

Barkindo, “Günlük 7 milyon varil hacmindeki Rus petrolü ihracatından doğacak boşluğun başka kaynaklardan doldurulamayacağı açıktır. Kısacası, böyle bir kapasite şu anda mevcut değil” ifadelerini kullandı.